Pređi na sadržaj

Bundesliga Njemačke u fudbalu

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Bundesliga Njemačke
Trenutna sezona ili takmičenje:
Current sports event 2023/24.
Logo Bundeslige Njemačke
SportFudbal
Osnovana1963.; prije 61 godine (1963)
Broj timova18
Država Njemačka
KonfederacijaUEFA
Stepen1
Niži stepen2. Bundesliga Njemačke
Domaći kupKup Njemačke
Superkup Njemačke
Međunarodna
takmičenja
Liga šampiona
Liga Evrope
Liga konferencije
Najviše titulaBajern Minhen (32)
Trenutni
prvak
Bajer Leverkuzen (2023/24)
Veb-sajtwww.bundesliga.de

Bundesliga (njem. Fußball-Bundesliga) je najviša profesionalna fudbalska liga Njemačke i jedna od najkvalitetnijih fudbalskih liga sveta.

Na vrhu njemačkog sistema fudbalske lige, Bundesliga je glavno fudbalsko takmičenje. Bundesliga broji 18 timova i deluje po sistemu promocije i ispadanja u 2. Bundesligu. Sezona traje od avgusta do maja. Većina utakmica igra se subotom i nedeljom, a nekoliko i radnim danima. Svi klubovi iz Bundeslige kvalifikuju se za Kup Njemačke. Pobednik Bundeslige kvalifikuje se za Superkup Njemačke.

Pedeset šest klubova takmičilo se u Bundesligi od njenog osnivanja. Bajern Minhen je 32 puta osvajao titulu, najviše među klubovima Bundeslige. Međutim, Bundesliga je imala i druge šampione, među kojima su Borusija Dortmund, Hamburger, Verder Bremen, Borusija Menhengladbah i Štutgart. Bundesliga je jedna od najboljih nacionalnih liga, rangirana je na četvrtom mestu u Evropi prema rangu UEFA koeficijenta lige za sezonu 2020/21, na osnovu učinaka u evropskim takmičenjima u proteklih pet sezona. Bundesliga je prva fudbalska liga na svetu po prosečnoj posećenosti od svih sportova, prosek od 45.134 navijača po utakmici tokom sezone 2011/12. bio je drugi po visini u bilo kojoj sportskoj ligi na svetu posle američke Nacionalne fudbalske lige. Bundesliga se emituje na televiziji u preko 200 zemalja.

Bundesliga je osnovana 1962. u Dortmundu, a prva sezona započela je 1963. Struktura i organizacija Bundeslige, zajedno sa ostalim nemačkim fudbalskim ligama, pretrpele su česte promene. Bundesligu je osnovao Fudbalski savez Njemačke (njem. Deutscher Fußball-Bund), ali sada njome upravlja njemačka fudbalska liga (njem. Deutsche Fußball Liga).

Pregled

[uredi | uredi izvor]

Bundesliga se sastoji od dvije lige, 1. Bundeslige i 2. Bundeslige. 2. Bundesliga je za jedan rang niža liga koja postoji od 1974. godine.

Bundeslige su profesionalna takmičenja, kao i 3. Liga. Dok su sve ostale lige amaterskog karaktera, iako nije neuobičajeno da posluju i djeluju veoma profesionalno (potpisivanje ugovora sa igračima i sl.).

Fudbalska ligaška struktura Njemačke / 1903. do danas

Njemačka Njemačka Zapadna Njemačka Zapadna Njemačka Zapadna Njemačka Njemačka Njemačka Istočna Njemačka
Klasa 2008—danas 1994—2008 1974—1994 1963—1974 1946—1963 1933—1945 1903—1932 NDR
1949—1991
I Bundesliga Bundesliga Bundesliga Bundesliga Oberliga Gauliga Verbandsliga NDR Oberliga
II 2. Bundesliga 2. Bundesliga 2. Bundesliga Regionalna liga 2. Oberliga Becirksliga Becirksliga NDR Liga
III 3. Liga Regionalna liga Amaterska Oberliga 1. Amaterska liga 1. Amaterska liga ▼ ??? ▼ ??? NDR Liga
IV Regionalna liga Oberliga Verbandsliga 2. Amaterska liga 2. Amaterska liga Becirksliga
V Oberliga Landesliga/Verbancliga1 Landesliga A-Klasa A-Klasa Opštinska klasa
VI Landesliga Becirksoberliga2 ▼ ??? B-Klasa B-Klasa
VII Becirksoberliga Becirksliga C-Klasa C-Klasa
VIII Becirksliga Opštinska liga3
IX Opštinska liga Opštinska liga A
X Opštinska liga A Opštinska liga B
XI Opštinska liga B Opštinska liga C
XII Opštinska liga C

1 Ranije se zvala „landesliga“, negdje i „verbandsliga“.
2 Becirksoberliga nije uspostavljena u svim krajevima, npr. u Srednjem Porajnju.
3 Opštinska liga nije uspostavljena u svim krajevima, npr. u Srednjem Porajnju.

Ispod klase 2. Bundeslige, lige su uglavnom podijeljene na regionalnoj osnovi. Na primjer, Regionalliga se trenutno sastoji od sjeverne i južne (Nord division, Süd division), a oberliga se sastoji od 9 grupa, koje predstavljaju savezne države ili velike gradske ili geografske površine. Klase ispod Oberlige se regionalno razlikuju. Ligaška struktura se često mijenjala, obično reprezentujući stepen razvoja tog sporta u tim regionima. Početkom 1990e, nakon političkih uslijedile su i sportske, odnosno promjene u organizaciji takmičenja kao i ujedinjenje liga bivših odvojenih Njemačkih država.

Posjedovanje licence je za jedan klub uslov učestvovanja u takmičenjima njemačke bundeslige. Shodno tome, nedostatak iste predstavlja prinudno učešće u takmičenjima jedne od regionalnih liga.

Raspored utakmica

[uredi | uredi izvor]

U toku godine, svaki klub igra protiv svakog kluba po dvije utakmice. Jednu kod kuće, a jednu u gostima. Sezona traje od avgusta do maja ili juna, u godinama evropskih ili svjetskih prvenstava i do aprila. Od 1980. postoji i zimska pauza (decembar i januar). Utakmice počinju subotom u 15:30 sati (u zadnje vrijeme manji dio utakmica se igra i petkom i nedjeljom).

Klub sa najviše osvojenih poena na kraju sezone postaje prvak Njemačke. Dva posljednja kluba na tabeli, padaju direktno u 2. ligu, dok 16-ti igra relegacione utakmice sa trećeplasiranim iz druge lige. Pobjednik ostaje, odnosno prelazi u prvu ligu.

Jedan klub za pobjedu u jednoj utakmici dobija tri poena a njegov protivnik nula poena. Za neriješen rezultat oba kluba dobijaju po jedan poen. Pri izjednačenom broju poena na tabeli na kraju sezone, više se plasira onaj sa boljom gol razlikom. Pri izjednačenoj gol razlici se više plasira klub sa više postignutih golova. Pri izjednačenom broju postignutih golova, igra se odlučujuća utakmica. Njen pobjednik se pozicionira više na tabeli.

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Opšti podaci

[uredi | uredi izvor]

Još 1932. je tadašnji predsednik fudbalskog saveza Feliks Lineman (njem. Felix Linnemann) tražio uvođenje „carske lige“, jedne lige profesionalaca u kojoj treba da se takmiče najbolji klubovi Njemačke. Taj predlog je od regionalnih fudbalskih udruženja bio odbijen. Do šezdesetih godina je prvak Njemačke određivan razigravanjem regionalnih prvaka, dok je na istoku, od sezone 1949/1950, prvak DDR-a određivan u DDR ligi.

Ponovnu inicijativu za osnivanjem savezne Njemačke fudbalske lige je 1962. pokrenuo tadašnji predsjednik fudbalskog saveza Herman Nojberger (njem. Hermann Neuberger), par sedmica posle završetka svetskog prvenstva u Čileu, gde je reprezentacija Njemačke bila izbačena u četvrtfinalnoj utakmici iz daljeg takmičenja. 28. jula 1962. je na sednici fudbalskog saveza, konačno odlučeno uspostavljanje Njemačke savezne fudbalske lige za sezonu 1963/1964.

Pre je liga imala 16 klubova, 5 iz južne, 5 iz zapadne, 3 iz severne, 2 iz jugozapadne i jedan iz berlinske regionalne lige. Za izbor predstavnika regionalnih liga su sportski i ekonomski kriterijumi bili odlučujući, s tim da je iz jednog grada samo jedan tim mogao biti izabran. Svoju kandidaturu za prijem u saveznu fudbalsku ligu, je podnijelo ukupno 46 klubova. Odlučujući kriterijum za izbor su bili rezultati zadnjih 12 godina.

Osnivački članovi prve savezne fudbalske lige

[uredi | uredi izvor]
Sezona Šampion Bundeslige[1]
1963/64 Keln
1964/65 Verder Bremen
1965/66 Minhen 1860
1966/67 Ajntraht Braunšvajg
1967/68 Nirnberg
1968/69 Bajern Minhen
1969/70 Borusija Menhengladbah
1970/71 Borusija Menhengladbah
1971/72 Bajern Minhen
1972/73 Bajern Minhen
1973/74 Bajern Minhen
1974/75 Borusija Menhengladbah
1975/76 Borusija Menhengladbah
1976/77 Borusija Menhengladbah
1977/78 Keln
1978/79 Hamburger
1979/80 Bajern Minhen
1980/81 Bajern Minhen
1981/82 Hamburger
1982/83 Hamburger
1983/84 Štutgart
1984/85 Bajern Minhen
1985/86 Bajern Minhen
1986/87 Bajern Minhen
1987/88 Verder Bremen
1988/89 Bajern Minhen
1989/90 Bajern Minhen
1990/91 Kajzerslautern
1991/92 Štutgart
1992/93 Verder Bremen
1993/94 Bajern Minhen
1994/95 Borusija Dortmund
1995/96 Borusija Dortmund
1996/97 Bajern Minhen
1997/98 Kajzerslautern
1998/99 Bajern Minhen
1999/00 Bajern Minhen
2000/01 Bajern Minhen
2001/02 Borusija Dortmund
2002/03 Bajern Minhen
2003/04 Verder Bremen
2004/05 Bajern Minhen
2005/06 Bajern Minhen
2006/07 Štutgart
2007/08 Bajern Minhen
2008/09 Volfsburg
2009/10 Bajern Minhen
2010/11 Borusija Dortmund
2011/12 Borusija Dortmund
2012/13 Bajern Minhen
2013/14 Bajern Minhen
2014/15 Bajern Minhen
2015/16 Bajern Minhen
2016/17 Bajern Minhen
2017/18 Bajern Minhen
2018/19 Bajern Minhen
2019/20 Bajern Minhen
2020/21 Bajern Minhen
2021/22 Bajern Minhen
2022/23 Bajern Minhen
2023/24 Bajer Leverkuzen

1960-e

[uredi | uredi izvor]

U sezoni 1964/65 je Herti iz Berlina oduzeta licenca zbog isplaćenih velikih suma igračima, pa je klub u sledećoj sezoni morao da igra u drugorazrednoj regionalnoj ligi. Po tabeli prve sezone ligu je trebalo da napuste i Šalke 04 i Karlsrue, ali posle žalbe tih klubova je odlučeno da se broj timova u ligi povisi na 18 i da ta dva kluba te sezone ne napuštaju ligu. Iz Berlinskog regionalnog udruženja je primljena u ligu i Tasmanija Berlin, ali se posle te sezone i zaključnog napuštanja bundeslige proslavila po negativnim rekordima svih vremena u prvoj saveznoj fudbalskoj ligi (najmanje golova: 15, najviše primljenih golova: 108, najmanje poena: 8, najmanje pobjeda: 2, najviše poraza: 28, najmanje gledalaca: 827 i najveća serija nedobijenih utakmica: 31). U istoj godini 1965, u bundesligu dolaze i dva, kasnija dominirajuća kluba lige; Borusija Moenhengladbah i Bajern Minhen.

1970-e

[uredi | uredi izvor]

Početkom sedamdesetih, je bundesliga, zbog tzv. „bundesliga skandala“ izgubila na ugledu - koji se posle pobjeda na evropskom prvenstvu 1972. i svjetskom prvenstvu 1974. naglo popravlja. Borusija Menhengladbah je po prvi put u istoriji bundeslige uspjela da odbrani titulu prvaka Njemačke (1970/71). Nakon toga Bajern Minhen po prvi put, osvaja tu titulu tri puta za redom (1972/1973/1974). Taj rezultat uspijevaju ponoviti samo Borusija Menhengladbah (1975/1976/1977) i ponovo Bajern Minhen (1985/1986/1987 i 1999/2000/2001). Najvišu pobjedu u istoriji bundeslige je ostvarila Borusija Menhengladbah protiv Borusije Dortmund 1978. gdje je pobijedila sa 12:0.

1980-e

[uredi | uredi izvor]

Osamdesetih godina je primijećeno opšte smanjenje gledalaca prvoligaških utakmica. To se objašnjava masovnim odlivom zvijezda njemačkog fudbala u inostranstvo kao i pojavom problema huligana na stadionima. Uspjeh teniskih zvijezda Njemačke tih godina, Borisa Bekera (njem. Boris Becker) i Štefi Graf (njem. Steffi Graf), je dodatno uticao da se interes gledalaca većinski okrenuo teniskim događanjima.

1990-e

[uredi | uredi izvor]

Godine 1991. je fudbalskom savezu Njemačke priključen Fudbalski savez DDR-a i istočnonjemački klubovi Hanza Rostok i Dinamo Drezden se u sezoni 1991/92. priključuju saveznoj fudbalskoj ligi, koja u tom prelaznom periodu broji 20 klubova.

Početkom 1990-ih, bundesliga dobija ponovo na popularnosti, što se objašnjava sportskim uspjesima njemačke fudbalske reprezentacije (treće mjesto na svjetskom 1990. i na evropskom prvenstvu 1996) kao i marketinškim akcijama fudbalskog saveza.

Do 2001. za Bundesligu je bio odgovoran Njemački fudbalski savez, a od te godine, odgovornost preuzima novoosnovana Njemačka fudbalska liga, kao privatna podorganizacija fudbalskog saveza. Ona dobija nadležnosti dodjele licenci klubovima kao i za marketing lige.

Utakmicom Hamburger - Bajern Minhen, 24. avgust 2003. godine, Bundesliga je proslavila svoj 40. rođendan. Te godine se uvodi praksa označavanja broja pobeđenih šampionata, zvezdama Bundesliga na dresovima klubova.

Do sada, na svojim dresovima, 6 klubova nosi zvijezde Bundeslige:

Umiješanost njemačkog sudije Roberta Hojcera (njem. Robert Hoyzer) u skandal manipulisanja sportskim opkladama 2005. godine, je dovela do krize u ligi ali ne i do pada broja gledalaca. U toku 306 utakmica sezone 2005/2006, utakmice je posjetilo preko 11,56 miliona navijača (prosečno 37.781 gledalaca po jednoj utamici), što je više od prosječnog broja gledalaca u ligama Španije, Italije ili Engleske.

Klubovi za sezonu 2022/23.

[uredi | uredi izvor]
Klub Mesto Stadion Kapacitet
Ajntraht Frankfurt Frankfurt Komercbank arena 51.500
Augzburg Augzburg VVK arena 30.660
Bajer Leverkuzen Leverkuzen Baj arena 30.210
Bajern Minhen Minhen Alijanc arena 75.000
Borusija Dortmund Dortmund Signal Iduna Park 81.369
Borusija Menhengladbah Menhengladbah Borusija park 59.724
Bohum Bohum Rurstadion 26.000
Verder Bremen Bremen Stadion Vezer 42.100
Volfsburg Volfsburg Folksvagen arena 30.000
Keln Keln Stadion Rajnenergija 49.698
RB Lajpcig Lajpcig Red bul arena 47.069
Majnc 05 Majnc Meva arena 34.000
Union Berlin Berlin Stadion Starog šumara 22.012
Frajburg Frajburg Evropa park stadion 34.700
Herta Berlin Olimpijski stadion 74.649
1899 Hofenhajm Hofenhajm Rajn Neker arena 30.164
Šalke 04 Gelzenkirhen Feltins arena 62.271
Štutgart Štutgart Mercedes-Benc arena 60.449

Najbolji strijelac

[uredi | uredi izvor]
Gerd Miler
Najboljih 10 strelaca Bundeslige svih vremena
Mjesto Vrijeme Igrač Golova Prosjek
1 1965—1979 Njemačka Gerd Miler 365 0.85
2 2010—2022 Poljska Robert Levandovski 312 0.82
3 1968—1988 Njemačka Klaus Fišer 268 0.50
4 1965—1978 Njemačka Jup Hajnkes 220 0.60
5 1969—1990 Njemačka Manfred Burgsmiler 213 0.48
6 1999—2020 Peru Klaudio Pizaro 197 0.40
7 1990—2003 Njemačka Ulf Kirsten 181 0.52
8 1983—1999 Njemačka Štefan Kunc 179 0.40
9 1973—1986 Njemačka Diter Miler 177 0.58
9 1975—1993 Njemačka Klaus Alofs 177 0.42

Najbolji strelac njemačke Bundeslige svih vremena je Gerd Miler[2] (njem. Gerd Müller). On je u 427 utakmica postigao 365 golova, i 5 puta dobio nagradu za najboljeg strelca Bundeslige. 1972. je dobio nagradu od UEFE za najboljeg strelca Evrope zlatnu kopačku.

Rekordi u Bundesligi

[uredi | uredi izvor]

Igrač sa najviše utakmica

[uredi | uredi izvor]

Najviše odigranih utakmica imao je Karl-Hajnc Kerbel, koji je između 1972. i 1991. za Ajntraht iz Frankfurta odigrao 605 utakmica.

Ostali rekordi

[uredi | uredi izvor]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]