Grkokatolička crkva u Vrbasu
| Grkokatolička crkva u Vrbasu | |
|---|---|
 Grkokatolička crkva u Vrbasu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Vrbas |
| Opština | Vrbas |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1939. |
| h | |
Grkokatolička crkva u Starom Vrbasu je posvećena prazniku Pokrova Presvete Bogorodice. Njena izgradnja je započeta 1939. godine na mestu gde je već bila crkva iz 1860. godine, iz koje su preuzete dveri i ikone.[1] Izgradnja crkve je završena posle 1945. godine.[2]
Istorijat parohije
[uredi | uredi izvor]Rusini su se u Vrbas doseljavali iz Krstura i iz Kucure, naročito posle revolucije 1848/49. godine. U Vrbasu je 1850. godine živelo 70 rusinskih porodica. Kao pripadnici grkokatoličke crkve, osnovali su parohiju 1860. godine, uz odobrenje križevačkog vladike Đure Smičiklasa. Prvobitno je ova parohija bila ispostava parohije u Kucuri i o njoj su brinuli kucurski sveštenici. Prvi samostalni paroh grkokatoličke parohije u Vrbasu bio je sveštenik Vladislav Laboš 1885. godine. Nakon dve godine službovanja, on je napustio ovu parohiju i, za kratko vreme, preuzeo ju je sveštenik Miroslav Goleš.[3]
Prva crkva u Vrbasu
[uredi | uredi izvor]Prvi rusinski hram u Vrbasu podignut je 1892. godine. Osveštao ga je križevački episkop Julijan Dragobecki. U periodu između 1887. i 1891. godine, parohijski sveštenik je bio Andri Segedi. On je bio veliki entuzijasta i zalagao se za poboljšanje materijalnog stanja parohije kao i za podizanje nivoa kulturnog i prosvetnog života Rusina u Vrbasu. Kao muzički talentovan, Segedi je negovao crkveno pojanje i duhovnu muziku.
Današnja crkva
[uredi | uredi izvor]Od 1933. godine parohijom je rukovodio sveštenik Đura Bindas. U toku njegovog službovanja, 1939. godine, započeto je zidanje nove crkve, posvećene Pokrovu presvete Bogorodice. Projekat za hram izradio je ukrajinski arhitekta Volodimir Sičinskij. Izgled crkve je sinteza arhitektonskih elemenata ukrajinskog stila i elemenata tradicionalnog vojvođanskog baroka. Pošto je originalni projekat bio izgubljen, crkva je građena prema njegovoj skraćenoj verziji.
Ornamente u crkvenom enterijeru naslikao je Ružička, slikar amater iz Kule, a ikonostas je, osim carskih dveri koje su donete iz stare crkve u Kucuri, oslikao Petro Riznič Đađa.[3]
Rekonstrukcija krova je izvršena nakon Drugog svetskog rata a nova fasada je urarađena 1974. godine u vrema paroha Vladimira Timka. Njegovim zalaganjem je izgrađena i zbornica u crkvenoj porti.
Godine 1990. je crkvu zahvatio požar koji je izazvao veliku materijalnu štetu. Uništeni su crkveni predmeti i sveštenička odežda.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Grgurović, Orbović, Vukotić (2016). Kulturno nasleđe Vrbasa. Novi Sad: Gradski muzej kulturnog centra Vrbasa. ISBN 978-86-88271-17-2.
- ^ Loc, Fridrih (2014). Knjiga o Vrbasu. Čelarevo: Kulturni centar Vrbasa, Muzejska zbirka. ISBN 978-86-88271-11-0.
- ^ a b Otić, Ljubica (2010). 150 godina parohije u Starom Vrbasu. Zavod za kulturu vojvođanskih Rusina, Grkokatolička parohija Pokrova Presvete Bogorodice Stari Vrbas. ISBN 978-86-85855-12-2.