Rilindja

Rilindja

Rilindja (alb. Rilindja — „Preporod”) je list na albanskom jeziku na Kosovu i Metohiji čiji je prvi broj izašao 12. februara 1945. godine u Prizrenu. U početku imao je redakciju zajedno sa Jedinstvom, potom su u Prištini redakcije razdvojene. Bila je organ Oblasnog odbora Narodnog Fronta Kosova i Metohije, da bi potom postala organ SSRN-a Kosova.

Do šezdesetog broja izlazi u Prizrenu, potom u Prištini. Od 1948. do 29. novembra 1958. godine izlazi dva puta nedeljno, a potom postaje dnevni list. Čitava kultura Albanaca na Kosovu i Metohiji ponikla je iz ovog lista, njegove redakcije i izdavačke delatnosti.

Uz list „Rilindju“ u Prištini je postepeno formirana velika novinsko-izdavačka i grafička kuća NIGRO „Rilindja“ sa redakcijama listova i časopisa, štamparijom, trgovačkom i knjižarskom mrežom i distribucijom. U Domu štampe držala je devet spratova i ogroman skladišni prizemni i podrumski prostor sa štamparijom. Uz dnevni list „Rilindju“, izdavala je još deset listova, revija i časopisa i imala posebnu izdavačku delatnost. Izdavala je revije i časopise: „Jeta e re“, „Përparimi“ (1955), „Fjala“, „Pionieri“ (1949), „GEP-i“, „Shkëndija“, „Kosovarja“, „BAT-i“, „Thumbi“ i „Bujku“. Jedno vreme štampala je godišnje više knjiga no ijedna izdavačka kuća u Jugoslaviji - oko tristotine naslova. Njene knjige su bile posebno dotirane od države, tako da su u prodaji imale simboličnu cenu.

"Rilindja“ je objavljivala svetske, jugoslovenske i srpske pisce, pa i one sa prostora Kosova i Metohije. U njenom izdanju objavljene su knjige Vuka Filipovića, Radoslava Zlatanovića, Petra Sarića, Srboljuba Tasića, Moše Odalovića, Darinke Jevrić, Milenka Jevtovića i drugih.

Sedamdesetih godina 20. veka „Rilindja“ je imala izuzetno bogatu kulturnu saradnju sa Tiranom, odakle je uvozila raznorodnu literaturu za učenike osnovnih i srednjih škola za koju se posle ispostavilo da je mahom bila u službi albanskog nacionalizma i separatizma.

Najveći tiraž list je dostigao u vreme homogenizacije albanskih masa na paroli „Kosovo Republika“ (243.000 primeraka) sredinom osamdesetih godina. Zbog separatistički intoniranih tekstova, 5. avgusta 1990. godine, Okružni sud u Prištini zabranio je njeno izlaženje. Umesto „Rilindje“, nakon toga, dnevno izlazi list „Bujku“, uređivan od iste redakcije. „Rilindja“ obnavlja izlaženje 12. juna 1999. godine nakon bombardovanja SRJ od strane NATO-a.

Literatura

• Rilindja, monografija, Rilindija, 1985.
• Jedinstvo, 1950-2005.