Šesnaesta srpska brigada NOVJ
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Šesnaesta srpska brigada | |
|---|---|
.svg) Jugoslovenska partizanska zastava | |
| Postojanje | druga polovina juna 1944. |
| Formacija | Rasinski partizanski odred 1 bataljon Topličkog odreda |
| Jačina | 350 boraca[traži se izvor] |
| Deo | Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja | Orden zasluga za narod |
Šesnaesta srpska narodnooslobodilačka brigada je formirana u prvoj polovini juna 1944. u Dvoranu kod Kruševca od Rasinskog odreda, jednog bataljona Topličkog odreda i novodošlih boraca, ukupno oko 350 ljudi raspoređenih u četiri bataljona. Dejstvovala je pod neposrednom komandom Glavnog štaba Srbije do 21. juna 1944. kad je ušla u sastav 25. divizije.
Ratni put brigade
[uredi | uredi izvor]Do sredine jula 1944, vodila je oštre borbe protiv nemačko-bugarskih okupatorskih jedinica i četnika u dolini Zapadne Morave, u Rasini, Župi, na planini Jastrepcu i u Toplici, a zatim je pod pritiskom jačkih neprijateljskih snaga prinuđena da se, zajedno sa ostalim jedinicama 25. divizije, povuče preko Jablanice u pravcu Gnjilana. Pritom je brigada vodila teške borbe protiv nemačkih tenkovskih jedinica u Jankovoj klisuri, protiv četnika i bugarskih snaga na Arbanaškoj planini, Crnom vrhu i na Kukavici i protiv albanskih kvislinških formacija na Kitki i kod sela Lajčića.
Noću 28./29. jula u sastavu 25. divizije, kod železničke stanice Lepenica, brigada se prebacila na desnu obalu Južne Morave, u širi rejon sela Krive Feje i Crne Trave, odakle je početkom avgusta, zajedno sa delovima 22. divizije napadala komunikacije između Vranja i Leskovca. Učestvovala je u napadu na bugarske posade u Kruševici i Donjoj Lopušnji 9. i 10. avgusta, zatim u razbijanju četničke Svrljiške brigade na planini Tresibabi i u napadu na bugarsku posadu u Svrljigu 19. avgusta. Zatim je vodila borbe oko Boljevca 26. i 27. avgusta, pa se početkom septembra prebacila preko planina Velika i Mala Krša i Deli Jovana u rejon Donjeg Milanovca i Brze Palanke. Noću 11./12. septembra, napala je nemačko-kvislinšku posadu i zauzela ušće Porečke reke u Dunav, a potom je u sastavu 25. divizije učestvovala u borbama protiv snaga nemačke korpusne grupe „Štetner“ u rejonu Donjeg Milanovca i sela Klokočevca.
Na planini Miroču povezala se, 24. septembra 1944, sa snagama 109. puka 113. streljačke divizije Crvene armije, a zatim se istakla u oštrim borbama protiv delova nemačke Prve brdske divizije i divizije „Brandenburg“ na pravcu Negotin-Požarevac. Krajem oktobra, brigada je popunjena novim ljudstvom u Negotinu, a sredinom novembra prebačena je na sektor Kraljeva i zajedno s jedinicama 25. divizije, Druge proleterske divizije i 223. streljačke divizije Crvene armije i učestvovala u oslobođenju Kraljeva 28. novembra 1944. godine. U decembru 1944. dejstvovala je na prostoru Čačak, Arilje, Požega, a krajem meseca prebacila se u sastavu 25. divizije kod Zvornika preko Drine u istočnu Bosnu, gde se od 7. januara do 18. februara 1945. istakla u borbama protiv nemačke 22. pešadijske divizije na sektoru Vlasenica-Zvornik. U završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije vodila je borbe protiv jedinica nemačke 7. SS divizije „Princ Eugen“, ustaša i četnika u dolini reke Bosne od 9. do 14. maja 1945, kao i u borbama za oslobođenje Zagreba.
Odlikovana je Ordenom zasluga za narod.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Vojna enciklopedija (knjiga deveta), Beograd 1975. godina.
