Pređi na sadržaj

Đani Vatimo

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Đani Vatimo
Vatimo 2011.
Puno imeĐanterezio Vatimo
Datum rođenja(1936-01-04)4. januar 1936.
Mesto rođenjaTorino, Kraljevina Italija
Datum smrti19. septembar 2023.(2023-09-19) (87 god.)
Mesto smrtiTorino, Italija
Zanimanjepolitičar, filozof

Đanterezio Vatimo (Torino, 4. januar 1936 — Torino, 19. septembar 2023) bio je italijanski filozof i političar.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Đanterezio Vatimo je rođen u Torinu u Pijemontu. Studirao je filozofiju kod egzistencijaliste Luiđija Parejsona na Univerzitetu u Torinu, a diplomirao 1959. Godine 1963. preselio se u Hajdelberg i studirao kod Karla Lovita, Habermasa i Hans-Georga Gadamera uz stipendiju Fonda Aleksandra fon Humbolta. Zatim se vatio vratio u Torino, gde je postao docent 1964, a kasnije i redovni profesor estetike 1969. Dok je boravo u Torinu postao je profesor teorijske filozofije 1982, takođe je bio gostujući profesor na brojnim američkim univerzitetima.

Za svoja dela dobio je počasne diplome sa univerziteta La Plata, Palermo, Madrid, Havana, San Markos iz Lime.

Nakon što je bio aktivan u Radikalnoj stranci, kratkotrajnoj Alleanza per Torino i Demokratama levice, Vatimo se pridružio Partiji italijanskih komunista. Za poslanika u Evropskom parlamentu izabran je prvi put 1999. godine, a za drugi mandat 2009. godine.

Otvoreno je pripadnik gej populacije, kao i nihilista koji je prihvatio Ničeovu ideju o božjoj smrti..[1]

Filozofija[uredi | uredi izvor]

Vatimova filozofija se može okarakterisati kao postmoderna sa njegovim naglaskom na „pensiero debole” (slaba misao). Ovo podrazumeva da se suštinska izvesnost modernosti sa njenim naglaskom na objektivnoj istini zasnovanoj na racionalnom unitarnom subjektu napusti radi višestruke koncepcije bliže umetnosti.

On se oslanja na filozofiju Martina Hajdegera svojom kritikom temelja i hermeneutičku filozofiju svog učitelja Hansa-Georga Gadamera. Možda je njegov najveći uticaj ipak misao Fridriha Ničea, čije „otkriće laži, otkriće da su navodne 'vrednosti' i metafizičke strukture samo igra sila” (1993:93), igra važnu ulogu u Vatimovom pojmu "slabe misli".

Vatimo odbacuje svaki pojam transcendentalne strukture razuma ili stvarnosti koja bi bila data jednom zauvek. Ovo ne implicira gubitak istine, već hajdegerovsku reinterpretaciju istine kao otvaranja horizonta. Da bi hermeneutika bila konzistentna sa sopstvenim odbacivanjem metafizike, ona se mora predstaviti, tvrdi Vatimo, „kao najubedljivije filozofsko tumačenje situacije ili 'epohe'“ (1997:10). Da bi to učinio, Vatimo predlaže tumačenje hermeneutike kao "nihilističkog" poziva.[2]

Za Vatima je hermeneutika postala dosadna i nejasna, bez jasnog značaja za filozofske probleme. Njegov odgovor je da insistira na nihilističkim posledicama hermeneutike. Tvrdnja da „ne postoje samo tumačenja činjenica i da je i ovo tumačenje“ znači da se hermeneutika ne može posmatrati kao najtačniji/najistinitiji opis trajnih struktura realnosti ljudske egzistencije. Hermeneutika nije metafizička teorija u ovom smislu i stoga se može „dokazati“ samo tako što će biti predstavljena kao odgovor na istoriju bića, istoriju bajki sveta, slabljenja struktura, odnosno kao pojavu nihilizam. Ovo nihilističko čitanje istorije podrazumeva izvestan odnos prema modernosti, pri čemu se modernost iznutra rastvara kroz izvrtajuću, iskrivljenu radikalizaciju njenih premisa.

Istorija kao proces slabljenja (sekularizacija i razočarenje su drugi termini koje Vatimo koristi) „preuzima formu odluke za nenasilje“ (1992:95). Etika komunikacije u skladu sa linijama koje predlaže Jirgen Habermas pati, prema Vatimu, zbog toga što se nalazi u suštinski ahistorijskoj poziciji, dok oscilira između formalizma i kulturnog relativizma (1992:117). Za Vatima, tek kada hermeneutika prihvati svoju nihilističku sudbinu, „može naći u 'negativnosti', u rastvaranju kao 'sudbini bića'... princip orijentacije koji joj omogućava da ostvari sopstvenu prvobitnu sklonost etici, a da pritom ne obnavlja metafizike niti prepuštanje uzaludnosti relativističke filozofije kulture“ (1992:119).

Godine 2004, nakon što je napustio partiju Demokrata levice, podržao je marksizam, pozitivno ocenivši njegove projektne principe i želeći „povratak“ na Marksovu misao i na komunizam, oslobođen od iskrivljenog sovjetskog razvoja, koji treba da se dijalektički prevaziđe.

Stavovi i mišljenja[uredi | uredi izvor]

Podrška Hamasu[uredi | uredi izvor]

Vatimo je potpisao peticiju objavljenu 28. februara 2009. godine, pozivajući Evropsku uniju da ukloni Hamas sa svoje liste terorističkih organizacija i da mu da puno priznanje kao legitimni glas palestinskog naroda. 22. jula 2014, kao odgovor na vojnu operaciju IOS-a u Gazi protiv napada Hamasa na Izrael, Vatimo je izrazio je spremnost da ode u Gazu i bori se rame uz rame sa Hamasom i rekao, kada su ga upitali da li bi pucao na Izraelce: „Po prirodi sam nenasilan, ali bih pucao na one koji bombarduju bolnice, privatne klinike i decu.' Vatimo je dodao da su za njega to bili 'čisti nacisti', a sama država nacistička država, možda nešto gora čak i od Hitlera jer u slučaju Izraela imaju podršku zapada.[3]

Antisemitizam[uredi | uredi izvor]

Vatimo je optužen za antisemitizam zbog svog anticionizma. Renco Gatenja, predsednik Unije italijanskih jevrejskih zajednica, optužio ga je za antisemitizam. Rabin Barbara Aielo, prva žena rabin u Italiji, takođe je optužila Vatima za antisemitizam. Ministri spoljnih poslova Italije, Francuske i Nemačke su reagujući na njegove izjave „cionističkih gadova” i sličnih rekli da osuđuju takav jezik, kao i nasilje koje se dešavalo na propalestinskim demonstracijama u Evropi. Vatimo se izvinio jednom izraelskom listu (Haaretz). „U telefonskom intervjuu, rekao je da „žali” zbog takvih reči i da se „stidi” zbog njih,tvrdeći da su ga „isprovocirali” voditelji emisije na kojoj je komentarisao.[4]

Dela[uredi | uredi izvor]

  • Il concetto di fare in Aristotele, Giappichelli, Torino, 1961
  • Essere, storia e linguaggio in Heidegger, Filosofia, Torino, 1963
  • Ipotesi su Nietzsche, Giappichelli, Torino, 1967
  • Poesia e ontologia, Mursia, Milano . 1968. ISBN 9788842591009.
  • Schleiermacher, filosofo dell'interpretazione, Mursia, Milano. 1968. ISBN 9788842592785.
  • Introduzione ad Heidegger, Laterza, Roma-Bari, 1971
  • Il soggetto e la maschera, Bompiani, Milano, 1974
  • Le avventure della differenza, Garzanti, Milano, 1980
  • Al di là del soggetto, Feltrinelli, Milano, 1981
  • Il pensiero debole, Feltrinelli, Milano, 1983 (a cura di G. Vattimo e P. A. Rovatti)
  • La fine della modernità, Garzanti, Milano, 1985
  • Introduzione a Nietzsche, Laterza, Roma-Bari, 1985
  • La società trasparente, Garzanti, Milano, 1989
  • Etica dell'interpretazione, Rosenberg & Sellier, Torino, 1989
  • Filosofia al presente, Garzanti, Milano, 1990
  • Oltre l'interpretazione, Laterza, Roma-Bari, 1994
  • Credere di credere, Garzanti, Milano, 1996
  • Vocazione e responsabilità del filosofo, Il Melangolo, Genova, 2000
  • Dialogo con Nietzsche. Saggi 1961-2000, Garzanti, Milano, 2001
  • Tecnica ed esistenza. Una mappa filosofica del Novecento, Bruno Mondadori, Milano, 2002
  • Dopo la cristianità. Per un cristianesimo non religioso, Garzanti, Milano. 2002. ISBN 88-11-59704-8.
  • Nichilismo ed emancipazione. Etica, politica e diritto, a cura di S. Zabala, Garzanti, Milano, 2003
  • Il socialismo ossia l'Europa, Trauben, 2004
  • Il Futuro della Religione, con Richard Rorty. A cura di S. Zabala, Garzanti, Milano, 2005
  • Verità o fede debole? Dialogo su cristianesimo e relativismo, con René Girard. A cura di P. Antonello, Transeuropa Edizioni, Massa, 2006
  • Non essere Dio. Un'autobiografia a quattro mani, con Piergiorgio Paterlini, Aliberti editore, Reggio Emilia, 2006
  • Ecce comu. Come si ri-diventa ciò che si era, Fazi, Roma, 2007
  • After the Death of God, con John D. Caputo, Columbia University Press, 2007
  • Addio alla Verità, Meltemi, 2009
  • Introduzione all'estetica, Edizioni ETS, Pisa 2010
  • Magnificat. Un'idea di montagna, Vivalda, 2011
  • Hermeneutic Communism: From Heidegger to Marx, con Santiago Zabala, Columbia University Press, 2011
  • Della realtà, Garzanti, Milano, 2012

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Sobriquet Magazine: Mellow Nihilism, By Robert Oventile”. www.sobriquetmagazine.com. Arhivirano iz originala 03. 03. 2016. g. Pristupljeno 2021-12-23. 
  2. ^ Riedl, Matthias (2010-01-01). „The Permanence of the Eschatological - Reflections on Gianni Vattimo's Hermeneutic Age”. Discursing the Post-Secular. 
  3. ^ „Vattimo: “Israele? Nazisti puri, forse peggio di Hitler”. E volano insulti con Parenzo”. Il Fatto Quotidiano (na jeziku: italijanski). 2014-07-16. Pristupljeno 2021-12-23. 
  4. ^ „Italian Philosopher Apologizes for Saying He Wanted to 'Shoot Those Bastard Zionists'”. Haaretz (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-12-23. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ђани_Ватимо&oldid=27354562”