JKP Tržnica Niš

JKP „Tržnica“ Niš reguliše poslove upravljanja, uređivanja i održavanja Niških pijaca, kojima se obezbeđuje uredno ispunjavanje obaveza korisnika pijačnih usluga i redovno i kvalitetno snabdevanje građana.

U okviru JKP „Tržnica“ Niš posluje ukupno jedanaest pijaca na teritoriji grada Niša. JKP Tržnicu Niš čine dve zelene pijace, šest mešovitih, dve robne kao i jedna kvantaška pijaca.

Strategija JKP „Tržnica“ Niš predviđa u budućnosti otvaranje novih pijačnih objekata, po gradu, u cilju lakšeg i efikasnijeg nabavljanja životnih namirnica i pijačnih proizvoda.

Pijačna istorija Niša

Razvojem društva, razvijao se i oblik trgovine na otvorenom prostoru, kako na unapred određenom prostoru (pijace) tako i na privremenim lokacijama (vašarima).

U okviru gradskih zidina antičkog grada je zabeležena prva ovakva trgovina. Upitanju je bilo utvrđenje Naissusa. Za vreme Turaka trgovina po pijacama se odvijala ispred gradskih zidina tvrđave, Kasnije u centru grada, sve do Prvog svetskog rata.

U to vreme poznati Turski zakon – kanun, kojim su regulisane tržišne i druge dažbine kao i takse na proizvodnju i promet robe u gradu i na pijacama. Zakon je izdat 1498. godine po kome se kaže da: Od konjskog tovara životnih namirnica, uzima se po dve aspre, od kolskog tovara osam aspri, ako se proda rob lili konj po dve aspre, od dve ovce jedna aspra itd. U vreme vašara uzimalo se duplo više. Pijačna baždarina uzimala se na otvorenim prostorima, pijacama gde se roba i prodavala. Ona je iznosila ukupno 2,5% od vrednosti robe. Baždarina se plaćala po jedinici (konjski ili kolski tovar, vreća, bisaga, svežanj, koš, mešina itd). A u vreme panađura plaćalo se dvostruko više.

panađur u Nišu se javlja od XV veka, jedanput godišnje i to devetog avgusta, na dan Sv. Pantalejmona i traje tri dana. Održavao su u naselju Pantelej, gde su verovatno održavani i panađuri u srednjem veku. Do XVII veka niški panađur je bio uglavnom lokalnog značaja, kasnije dobija još veći i širi značaj, jedan od najpoznatijih na Balkanu. Panađur ili vašar je nastavio da se održava do današnjih dana.

Pre oslobađanje Srbije od Osmanskog carstva, vašari postaju značajan oblik razmene roba. Nakon oslobođenja, u Nišu se ustanovljuju dva tipa vašara; letnji o Spasovdanu, koji je trajao šest, i jesenji o Krstovdanu, koji je trajao svega tri dana. Zbog agrarnog karaktera privrede u to vreme, na vašarima je, u početku prodavana uglavnom samo stoka. Ovaj oblik razmene zadržao se i u periodu između dva svetska rata. Promene do kojih je došlo posle završetka Drugog svetskog rata. Kasnije vašari gube na svom praktičnom značaju, usled činioca kao što su organizovani otkup poljoprivrednih proizvoda, migracije stanovništva sa sela u gradove, smanjenje stočnog fonda i dr. Vašari se zadnjih godina i danas održavaju više zbog tradicije nego zbog toga što predstavljaju stvarnu potrebu stanovništva.

Što se tiče zelene pijace, ona je između dva rata u Nišu, postojala na više lokacija u gradu, gde su stanovnici mogli da obavljaju pijačne trgovine. Ono što je animljivo je da se u to vreme, pijačarina ili trošarina, odnosno nakanada, naplaćivala na ulazima u grad, sa istočnog ulaza na mestu gde ja sada raskrsnica Bulevara Nemanjića, Cara Konstantina i Zorana Đinđića u naselju Trošarina, na zapadnom ulazu na Bubanj, na severnom ulazu gde je danas smešteno naselje Jagodin mala.

Nakon Drugog svetskog rata obaveza organizacije pijačne trgovine u Nišu, se nalazi pod indirencijom i u sklopu gradskih odnosno opštinskih upravnih organa.

Odlukom skupštine grada, osnovano je 31. marta 1952. godine. (po nekim podacima 28. marta 1952) kao ustanova, sa samostalnim finansiranjem, pod nazivom Uprava za pijace – Niš, a predsednik Skupštine grada Ivan Vučković, postavlja Ljubomira Simonovića za prvog upravnika. Pri osnivanju Uprave za pijace u Nišu, osnivač je odredio delatnosti pod koje spadaju: ubiranje pijačne takse i merine (naknada za pijačne usluge). Uprava za pijace je brojala ukupno jedanaest zaposlenih, i to su bili: upravnika Simonović Ljubomira, šefa računovodstva Savić Sretena, blagajnika Živković Btarislava, administratora Ljubu, kontrolora Živković Krstu i naplaćivača Milić Radovanovića, kurira Marković Milorada, Radulović Dragoljuba, Jovanović Bogoljuba i Rinčić Dobrivoje.

Niš je takođe posedovao i pijacu ipsred zgrade Skupštine opštine, a danas Trg republike i ul. Nikole Pašića. Pored ove, postojala je i stočna pijaca u naselju Stočni trg. Najpre na lokaciji današnjeg Ogrevinvesta, odnosno robne pijace OTC 1957. godine, a kasnije se premešta preme prostoru veterinarskog instituta, igrališta i prostoru preduzeća Mediana – gradska čistoća 1962. godine, na ukupnoj površini oko 3000m2. U početku svog postojanja ova pijaca je bila u funkciji međuseljačkog prometa, a sa razvojem grada, rastao je i promet sitne stoke, čiji su kupci uglavnom bili sami građani Niša. Stočna pijaca prestaje sa svojim radom na ovoj lokaciji 1972. godine. Stočna pijaca kod sela Mramor na levoj obala reke Južna Morava, naglo se razvija, a lija nadležnost je pod vidstvom Masne zajednice Mramor.

Nakon završetka Drugog svetskog rata, u Nišu se otvara pijaca Tvrđava, koja se prostire između glavne kapije Niške tvrđave i autobuske stanice. Koristili su se objekti vojnih magacina (današnji magacin poljoprivrednih proizvoda i radionica), pod nazivom Gradska pijaca Tvrđava.

Pijaca Pirotska rampa počinje sa radom 1955. godine, koja je u narodu poznata kao Moravska pijaca. Pijaca funkcioniše sve do 1970. godine, kada se seli na drugu lokaciju, pa shodno tome i menja svoj naziv u pijacu Bubanj.

Takođe se i otvara se pijaca Crveni Pevac godine 1955. na mestu danačnjeg trga Radničkih saveta, odnosno trga Zorana Đinđića. Međutim, ova pijaca kratko funkcioniše i vrlo brzo prestaje sa radom.

Početkom 1969. godine Savet radnih zajednica Uprave za pijace Niš, donosi odluku o preimenovanju naziva organizacije u: Ustanova za organizaciju pijačne trgovine ¨Tržnica¨ Niš. Ustanova je imala svojstvo pravnog lica i propisane osnovne i sporedne delatnosti.

U međuvremenu dolazi do perioda ubrzanog razvoja „Tržnice“, kako u pogledu organizacija, tako i u pogledi nicanja-otvaranja novih pijaca u gradu. Tržnica kupuje gradsko zemljište direktno od vlasnika zemljišta i vrši izradu projektne dokumentacije za izgradnju budućih pijaca. Na taj način nastaju nove pijace:

• K. Livade (Boško Buha) 1970.godine najpre kao pijačni plato, a zatim 1982. godine i prva faza zatvorene pijace nastaje.
• Pijaca Bubanj 1973. godine.
• Pijaca Palilula, 1973. godine.
• Pijaca Pantelej 1977.godine plato i pijaćna zgrada, infrastruktura,
• Pijaca Durlan (Moše Pijade) 1977. godine.
• Pijaca Ćele-Kula 1977. god plato, pijačna zgrada sa mokrim čvorom, infrastruktura.

Sa početkom od 1977. godine, „Tržnica“ organizuje na Tvrđavskoj pijaci poljoprivrednu izložbu, pod pokroviteljstvom samog grada Niša. Izložba se održavala u okviru proslave Dana oslobođenja grada, oktobra, sa početkom u petak popodne, sve do 1982.godine, kada prestaje sa održavanjem. Godine 1982. od marta meseca, „tržnica“ menja ime u RO ¨Tržnica¨ Niš – Radna organizacija za promet na malo poljoprivredno – prehrambenim proizvodima i organizaciju pijačne trgovine ¨Tržnica¨ Niš.

Sa početkom od Od 1991. godiune Tržnica menja status preduzeća u Javno preduzeće, pod Opštinom kao osnivačem i menja svoj naziv, koji sada glasi: Javno preduzeće za pijačne usluge ¨Tržnica¨ Niš za izgradnju, održavanje i upravljanje pijacama i pružanje usluga na pijacama, kao i za obavljanje drugih poslova u skladu sa aktom osnivača. Pod ovim nazivom posluje sve do 1995. godine. Preduzeće za pijačne usluge ¨Tržnica¨ Niš osnovano je radi odezbeđenja nesmetanog prometa robe na pijacama i pružanja usluga kao delatnosti od javnog interesa. Tržnica obavlja svoju delatnost na devet zelenih (mešovitih pijaca) i stočnoj pijaci u Mramoru.

Preduzeća dalje planira i kreće sa realizacijom planova za izgradnju i rekonstrukciju gradskih pijaca. Kreće se sa izgradnjom robne pijace (Cvetna pijaca sa svojih stotinu tezgi i dvadesetosam lokala), na dobijenom zemljištu parking prostor Mediana. Ogranizuje u jesen 1996. godine robnu pijacu Mediana (buvlja pijaca sa četristo tezgi), nastaju nove mešovite, zatvorene pijace, na lokaciji Durlana (sa svojih stotinu tezgi). Vrše se radovi na rekonstrukciji Tvrđavske pijace, (podiže se nastrešnica, grade novi lokali) izgrađuju se poslovne i upravne zgrade, zatim trideset lokala na pijaci K. Livade itd.

Otvaranje nove robne pijace, i pijace polovnih stvari na lokaciji Ogrevinvesta pod nazivom OTC (otvoreni tržni centar) sa preko osamsto tezgi, predstavlja preseljenje buvlje pijace sa Mediane, januara 1998. godine, zatim iste godine na tom prostoru se otvara kvantaška i auto pijaca, pod nazivom Kvantaška pijaca Mediana.

Petog maja, na Đurđevdan, 1999. godine, otvara se nova robna pijaca, pod nazivom: Zanatskobazarni tržni centar (ZBTC), a kasnije menja svoj naziv u Cvetna pijaca, zbog organizovawa porodaje cveća.

Vidi još

• Pijace u Nišu ‎

Spoljašnje veze

• Yellowpages.rs