Jan Felkl

Jan Felkl
Jan Felkl
Datum rođenja	1817.
Mesto rođenja	Bohemija
Datum smrti	1887.

Jan Felkl (1817 — 1887) bio je jedan od najpoznatijih proizvođača globusa. Rođen je u Bohemiji, a kao vrlo mlad se preselio u Prag. Po dolasku u Prag počeo je da radi u pošti. Godine 1850, nabavio je globus Vaclav Merkals, a četiri godine kasnije, 1854. započeo je proizvodnju globusa pod svojim imenom.^[1]

Proizvodnja globusa[uredi | uredi izvor]

Felkl je započeo proizvodnju globusa pod svojim imenom 1854. godine. Firma je 1870. godine preseljena u Rostoki zbog lošeg zdravlja Janove žene. Iste godine, firmi se priključuje kao partner i Janov najmlađi sin Kristof. Nakon njegove iznenadne smrti 1894. godine u Minhenu, firmu je preuzeo najstariji sin Ferdinand. Ferdinand je sa uspehom vodio firmu do svoje smrti 1925. godine. Firma je zatvorena oko 1950. godine.^[1]

Globus[uredi | uredi izvor]

Jan je u saradnji sa profesorom Otto Detlisch sa Univerziteta u Lajpcigu osmislio kartografsko crtanje i celokupan ispis na globusima. Veoma brzo je postao najznačajniji proizvođač globusa u čitavom Austrougarskom carstvu. Tokom 1855. godine proizvedeno je oko 800 globusa, a do 1873. godine čak 15 000 globusa. Globusi su ispisivani na 17 različitih jezika koji su tada bili zastupljeni u Austrougarskom carstvu i pravljeni u 7 različitih dimenzija od 6.2 do 47,5 cm.^[1]

Globus u fondu Muzeja nauke i tehnike Beograd[uredi | uredi izvor]

Globus koji se nalazi u fondu Muzeja nauke i tehnike Beograd ima celokupan ispis na ćirilici i izrađen je u prečniku od 21,9 cm. Sastoji se od dva dela, gipsane lopte koja je obložena papirom, a zatim ručno oslikana i ispisana i drvenog postolja. Da bi se sprečila moguća oštećenja tokom upotrebe na kraju je vršeno impregniranje lakom u više slojeva. Na drvenom delu globusa nalazi se horizontalni prsten u ravni Ekvatora. Na prstenu su označeni uglovi, kao i svih 12 znakova zodijaka. Prsten od mesinga, koji prolazi kroz nulti meridijan (Grinič) provučen je po obodu lopte globusa. U oblasti Tihog okeana na globusu nalazi se potpisː

„Zemlja od J. Felkla u Pragu nakladom knjižare braće Jovanović u Pančevu”

Pošto se sin ne pominje kao partner, zaključeno je da globus datira iz 1875. godine. Globus ima postolje i dimenzija je 29x52 cm. Predstavlja jedan od ekskluzivnih i značajnijih eksponata iz fonda muzeja.^[1]