Jedinstveni matični broj građana
Jedinstveni matični broj građana (skraćeno JMBG, hrvatski - Matični broj građana - MBG, makedonski - Edinstven matičen broj na graѓaninot - EMBG, slovenački - Enotna matična številka občana skraćenica EMŠO) je lični identifikacioni broj koji je dodeljivan svim građanima SFRJ (Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije).[1]
Broj je još uvek u upotrebi u novonastalim državama od bivših republika SFRJ, osim u Hrvatskoj. 1. januara 2009. u Hrvatskoj JMBG je zamenjen Ličnim identifikacionim brojem (hrv. Osobni identifikacijski broj skraćeno OIB) koji je sačinjen od 11 nasumično izabranih cifara.[2]
Uvođenje
[uredi | uredi izvor]Zakon o uvođenju jedinstvenog matičnog broja građana donet je 1976. godine na nivou SFRJ. Nakon državnog zakona o uvođenju matičnog broja usledili su republički zakoni o jedinstvenom matičnom broju građanina koji su donošeni u periodu od 1978. do 1980. godine u svakoj od republika i u pokrajinama. U republičkim zakonima je definisano[3]:
- da je rok uvođenja matičnog broja do 1987. godine;
- da se broj dodeljivao svim licima prema prebivalištu, a novorođenoj deci prema mestu rođenja;
- da matični broj određuju organi unutrašnjih poslova svuda sem u Vojvodini i u Sloveniji gde su to činili statistički zavodi;
- da evidencija o matičnim brojevima pored samog broja sadrži i ime, prezime, ime jednog roditelja i mesto rođenja.
Uprkos tome u pojedinim republikama broj nije dodeljivan prema regionima mesta rođenja.
Kompozicija broja
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni matični broj građana se sastoji od 13 cifara u formi: DD MM GGG RR BBB K (bez praznih mesta), gde su slova šifre za:
- DD - dan rođenja
- MM - mesec rođenja
- GGG - zadnje tri cifre godine rođenja
- RR - region rođenja ili prebivališta
- BBB - jedinstveni broj
- K - kontrolna cifra
Region rođenja ili prebivališta
[uredi | uredi izvor]Region rođenja ili prebivališta je dvocifren broj RR u JMBG-u i određen je sa:
- 00-09 – stranci koji su dobili SFRJ državljanstvo
- 10-19 – Bosna i Hercegovina
- 20-29 – Crna Gora
- 30-39 – Hrvatska
- 40-49 – Makedonija
- 50-59 – Slovenija
- 60-69 – Građani sa privremenim boravkom
- 70-79 – Uža Srbija
- 80-89 – Autonomna Pokrajina Vojvodina
- 90-99 – Autonomna Pokrajina Kosovo i Metohija
Predviđeni brojevi za dodelu JMBG-a prema regionima rođenja:
Jedinstveni broj
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni broj je trocifren broj BBB u JMBG-u i određen je sa:
- 000-499 za muški rod
- 500-999 za ženski rod
Kontrolna cifra
[uredi | uredi izvor]Kontrolna cifra je jednocifreni broj K u JMBG-u.
Za izračunavanje kontrolne cifre, JMBG zapisujemo u obliku: A1A2A3A4A5A6A7A8A9A10A11A12A13 i računamo sumu S:
- S = 7·A1 + 6·A2 + 5·A3 + 4·A4 + 3·A5 + 2·A6 + 7·A7 + 6·A8 + 5·A9 + 4·A10 + 3·A11 + 2·A12
i cifra K, tj. A13 se dobija prema formuli:
- K = S mod 11, tj. cifra K je jednaka ostatku pri deljenju broja S sa 11.
Ako ostatak pri deljenju broja S brojem 11 označimo sa m, onda za:
- m = 0, kontrolna cifra K = 0.
- m = 1, matični broj pogrešan, pa se broj BBB uvećava za 1 i račun kreće ispočetka.
- m veće od 1, kontrolna cifra K = 11 - m.
Formula za izračunavanje kontrolne cifre u spredšit programima
[uredi | uredi izvor]Ako se uvedu skraćenice:
- A1 - podaci prvih 12 cifara
- B1 - kontrolna cifra (poslednja cifra)
- C1 - ceo broj sa kontrolnom cifrom,
kod za izračunavanje kontrolne cifre u programima za tabelarnu kalkulaciju[4] će biti:
B1 = 11-MOD(SUMPRODUCT(MID(A1,{1,2,3,4,5,6;7,8,9,10,11,12},1)*{7,6,5,4,3,2})-1,11)
C1 = IF(B1=10;"неисправно!";A1&B1)
Jedinstveni matični broj građanina nakon raspada SFRJ
[uredi | uredi izvor]Srbija
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni matični broj građanina u Republici Srbiji je ostao u istoj formi, dok su određeni regionalni brojevi pretrpeli izmene (videti tabelu dole). Jedinstveni matični broj građanina se određuje shodno zakonima o jedinstvenom matičnom broju[5] i o strancima (gde se JMBG naziva evidencijski broj stranca).[6] S obzirom da je sadašnji Zakon o jedinstvenom matičnom broju građana donet 2018. godine, svi jedinstveni matični brojevi ostaju važeći.
Jedinstveni matični broj građanina se može pasivizirati (stavljeni van upotrebe) usled pogrešnog određivanja (kada se dodeljuje novi) ili usled određivanja više brojeva istoj osobi (kada samo prvi određeni broj ostaje važeći, sem u slučaju da su neki od drugih uneti u javne isprave. Pasivizirani matični brojevi se ne mogu dodeliti nekoj drugoj osobi.[7]
Jedinstveni matični broj građanina određen u nekoj od drugih republika tokom postojanja SFRJ su važeći u Srbiji samo u slučajevima kada im MUP Republike Srbije nije dodelio JMBG u skladu sa našim zakonu. Dok u slučaju da im je MUP odredio JMBG po našim zakonu, onda se koristi taj novi JMBG.
| Regionalni broj | Područje |
|---|---|
| 06 | Stranci kojima je odobren stalan boravak ili odobren azil |
| 66 | Ostale kategorije stranaca |
| 70 | državljani Republike Srbije upisani u matičnu knjigu rođenih u nekom od diplomatsko-konzularnih predstavništva |
| 71 | Beograd |
| 72 | Aranđelovac, Batočina, Despotovac, Jagodina, Knić, Kragujevac, Lapovo, Paraćin, Rača, Rekovac, Svilajnac, Topola i Ćuprija |
| 73 | Aleksinac, Babušnica, Bela Palanka, Blace, Dimitrovgrad, Doljevac, Gadžin Han, Kuršumlija, Merošina, Niš, Niška Banja, Pirot, Prokuplje, Ražanj, Svrljig i Žitorađa |
| 74 | Bojnik, Bosilegrad, Bujanovac, Crna Trava, Lebane, Leskovac, Medveđa, Preševo, Surdulica, Trgovište, Vladičin Han, Vlasotince i Vranje |
| 75 | Boljevac, Bor, Kladovo, Knjaževac, Majdanpek, Negotin, Soko Banja i Zaječar |
| 76 | Golubac, Kučevo, Malo Crniće, Petrovac na Mlavi, Požarevac, Smederevo, Smederevska Palanka, Velika Plana, Veliko Gradište, Žabari i Žagubica. |
| 77 | Bogatić, Koceljeva, Krupanj, Lajkovac, Loznica, Ljig, Ljubovija, Mali Zvornik, Mionica, Osečina, Ub, Valjevo, Vladimirci i Šabac |
| 78 | Brus, Gornji Milanovac, Kraljevo, Kruševac, Lučani, Novi Pazar, Raška, Sjenica, Trstenik, Tutin, Varvarin, Vrnjačka Banja, Ćićevac i Čačak |
| 79 | Arilje, Bajina Bašta, Ivanjica, Kosjerić, Nova Varoš, Požega, Priboj, Prijepolje, Užice i Čajetina |
| 80 | Bač, Bačka Palanka, Bački Petrovac, Beočin, Novi Sad, Sremski Karlovci, Temerin, Titel i Žabalj |
| 81 | Apatin, Odžaci i Sombor |
| 82 | Ada, Bačka Topola, Kanjiža, Kula, Mali Iđoš, Senta i Subotica |
| 83 | Bečej, Srbobran i Vrbas |
| 84 | Kikinda, Nova Crnja, Novi Kneževac i Čoka |
| 85 | Novi Bečej, Sečanj, Zrenjanin i Žitište |
| 86 | Alibunar, Kovačica, Kovin, Opovo i Pančevo |
| 87 | Bela Crkva, Plandište i Vršac |
| 88 | Inđija, Irig, Pećinci, Ruma i Stara Pazova |
| 89 | Sremska Mitrovica i Šid |
| 91 | Glogovac, Kosovo Polje, Lipljan, Novo Brdo, Obilić, Podujevo i Priština |
| 92 | Kosovska Mitrovica, Leposavić, Srbica, Vučitrn, Zubin Potok i Zvečan |
| 93 | Dečani, Istok, Klina i Peć |
| 94 | Đakovica |
| 95 | Dragaš, Gora, Mališevo, Opolje, Orahovac, Prizren i Suva Reka |
| 96 | Kačanik, Uroševac, Štimlje i Štrpce |
| 97 | Gnjilane, Kosovska Kamenica i Vitina |
Bosna i Hercegovina
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni matični broj građana u BiH je pretrpeo promenu imena i promene regionalnih brojeva. Sada se zove Jedinstveni matični broj , a regionalni brojevi su dati u tabeli ispod. Dodeljuje se na osnovi zakona o jedinstvenom matičnom broju. Nadležni organi za dodeljivanje JMBa za državljane BiH su kantonalna ministarstva unutrašnjih poslova (u Federaciji BiH), Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske i Pododeljenje za lične dokumente u Brčko Distriktu, dok je za strana Ministarstvo civilnih poslova.[8]
JMB se može poništiti ako je jednoj osobi određen više JMB ili ako je isti JMB određen za više ljudi.[9]
Jedno vreme jedinstveni matični brojevi nisu mogli biti dodeljivani, zbog odluke Ustavnog suda BiH, po kojoj je proglašeno da je tadašnji Zakon o jedinstvenom matičnom broju neustavan,[10] a u državnoj skupštini se nisu mogli dogovoriti o regionalnim brojevima (jedni su hteli da regionalni brojevi budu po entitetskoj liniji, drugi su hteli da prelazi entitetske linije, dok su treći pozivali na vitalni intres).[11][12]
| Regionalni broj | Područje |
|---|---|
| 01 | Stranci kojima je odobren boravak |
| 11 | Banja Luka, Čelinac, Gradiška, Istočni Drvar, Jezero, Kneževo, Kostajnica, Kotor Varoš, Kozarska Dubica, Krupa na Uni, Kupres, Laktaši, Mrkonjić Grad, Novi Grad, Oštra Luka, Petrovac, Prijedor, Prnjavor, Ribnik, Srbac i Šipovo |
| 12 | Bijeljina, Brod, Derventa, Doboj, Donji Žabar, Lopare, Modriča, Pelagićevo, Petrovo, Teslić, Ugljevik, Vukosavlje i Šamac |
| 13 | Bileća, Berkovići, Bratunac, Čajniče, Foča, Gacko, Han Pijesak, Istočna Ilidža, Istočni Mostar, Istočni Stari grad, Istočno Novo Sarajevo, Kalinovik, Ljubinje, Milići, Nevesinje, Novo Goražde, Osmaci, Pale, Rogatica, Rudo, Srebrenica, Sokolac, Šekovići, Trebinje, Trnovo, Višegrad, Vlasenica i Zvornik |
| 14 | Brčko Distrikt |
| 15 | Čapljina, Čitluk, Grude, Jablanica, Konjic,Ljubuški, Mostar, Neum, Posušje, Prozor, Ravno, Stolac i Široki Brijeg |
| 16 | Bihać, Bosanska Krupa, Bosanski Petrovac, Bosansko Grahovo, Bužim, Cazin, Drvar, Glamoč, Ključ, Kupres, Livno, Sanski Most, Tomislavgrad i Velika Kladuša |
| 17 | Centar Sarajevo, Foča, Goražde, Hadžići, Ilidža, Ilijaš, Novo Sarajevo, Pale, Sarajevo Novi grad, Sarajevo Stari grad, Trnovo i Vogošća |
| 18 | Banovići, Čelić, Doboj-Istok, Domaljevac-Šamac, Gračanica, Gradačac, Kalesija, Kladanj, Lukavac, Odžak, Orašje, Sapna, Srebrenik, Teočak, Tuzla i Živinice |
| 19 | Bugojno, Breza, Busovača, Doboj-Jug, Dobretići, Donji Vakuf, Fojnica, Gornji Vakuf, Jajce, Kakanj, Kiseljak, Kreševo, Maglaj, Novi Travnik, Olovo, Travnik, Tešanj, Usora, Vareš, Visoko, Vitez, Zavidovići, Zenica i Žepče |
Crna Gora
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni matični broj građana u CG je pretrpeo promenu regionalnih brojeva, sa tim da neke opštine imaju isti regionalni broj kao i druge opštine, ali dobijaju drugačiji jedinstvene brojeve koje dolaze iza regionalnog broja.[13]
| Regionalni broj | Područje | Jedinstveni broj (muškarci/žene) |
|---|---|---|
| 21 | Podgorica Danilovgrad Kolašin Golubovci Tuzi |
000-399/500-899 400-429/900-928 430-448/929-965 449-477/966-982 478-499/983-999 |
| 22 | Bar Ulcinj |
000-299/500-799 300-499/800-899 |
| 23 | Kotor Tivat Budva |
000-299/500-799 300-399/800-899 400-499/900-999 |
| 24 | Herceg Novi | 000-499/500-999 |
| 25 | Cetinje | 000-499/500-999 |
| 26 | Nikšić Plužine Šavnik |
000-399/500-899 400-449/900-949 450-499/950-999 |
| 27 | Berane Plav Rožaje Andrijevica |
000-299/500-799 300-349/800-849 350-449/850-949 450-499/950-999 |
| 28 | Bijelo Polje Mojkovac |
000-449/500-949 450-499/950-999 |
| 29 | Pljevlja Žavljak |
000-449/500-949 450-499/950-999 |
Hrvatska
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni matični broj građana je postojao u Hrvatskoj od uvođenja u tadašnjoj SFRJ i postojao je do 1. januara 2009. godine, kada je Zakon o ličnom identifikacionom broju (hrv. Zakon o osobnom identifikacijskom broju), počeo sa primenom. Taj zakon je uveo lični identifikacioni broj (LIP hrv. OIB, sa 11 cifri (prvih deset je jedinstveni broj, a jedanaesta je kontrolna cifra). LIP dobija svako domaće i strano fizičko i pravno lice sa sedištem u Hrvatskoj ili kod koje je nastao povod za praćenje u Hrvatskoj. Određuje ga Porezna uprava.[14]
Severna Makedonija
[uredi | uredi izvor]U Severnoj Makedoniji, Jedinstveni matični broj građana je pretrpeo izmene u vidu regionalnih brojeva.[15][16]
| Regionalni broj | Opštine i gradovi |
|---|---|
| 14 | Stranci sa regulisanim boravkom |
| 41 | Bitola, Resen i Demir Hisar |
| 42 | Kumanovo, Kratovo i Kriva Palanka |
| 43 | Ohrid, Debar, Kičevo i Struga |
| 44 | Prilep, Kruševo i Brod |
| 45 | Skoplje |
| 46 | Strumica, Valandovo i Radoviš |
| 47 | Tetovo i Gostivar |
| 48 | Veles, Gevgelija, Kavadarci i Negotino |
| 49 | Štip, Berovo, Vinica, Delčevo, Kočani, Probištip i Sveti Nikola |
Slovenija
[uredi | uredi izvor]Jedinstveni matični broj građana u Sloveniji se nije menjao posle raspada Jugoslavije sve do aprila 2024. godine, kada je umesto dosadašnjeg regionalnog broja 50, sada se regionalni broj dodeljuje u opsegu između 50 i 59, sa tim da se nije preciziralo kako se tačno određuje neki od brojeva u tom posegu.[17]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Провера и детаљи Јединственог матичног броја грађана Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. novembar 2009), Pristupljeno 31.10.2013.
- ^ Особни идентификациони број, Министарство финансија - порезна управа, Хрватска Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. avgust 2012), Pristupljeno 31.10.2013.
- ^ Закон о увођењу Јединственог матичног броја грађана Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. novembar 2013), Pristupljeno 31.10.2013.
- ^ Spredšit provera Jedinstvenog matičnog broja građana
- ^ Zakon o jedinstvenom matičnom broju građana
- ^ Član 7 zakona o strancima
- ^ član 9 Zakona o jedinstvenom matičnom broju građana
- ^ Zakon o jedinstvenom matičnom broju
- ^ Zakon o jedinstvenom matičnom broju
- ^ Sarajevo, protest zbog matičnih brojeva
- ^ Sutra o zakonu o JMB
- ^ Nisu usvojeni zakoni o JMBG i državljanstvu
- ^ Pravilnik o utvrđivanju registarskih područja, oznaka registarskih područja i načinu primjene V grupe jedinstvenog matičnog broja lica
- ^ Zakon o osobnom identifikacijskom broju
- ^ ZAKON ZA MATIČEN BROJ NA GRAЃANINOT
- ^ „PRAVILNIK ZA NAČINOT NA OPREDELUVANjETO NA MATIČEN BROJ NA STRANCI” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 23. 01. 2022. g. Pristupljeno 23. 01. 2024.
- ^ Zakon o centralnem registru prebivalstva (ZCRP)
