Jovan Dragutinović
| Jovan Dragutinović | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Jovan Dragutinović | |||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||
| Puno ime | Jovan Dragutinović | ||||||||||
| Datum rođenja | 29. jul 1912. | ||||||||||
| Mesto rođenja | Zasada, Kraljevina Crna Gora | ||||||||||
| Datum smrti | avgust 1941. (29 god.) | ||||||||||
| Mesto smrti | Pljevlja, ND Crna Gora | ||||||||||
| Obrazovanje | Zasada Pljevaljska Gimnazija Univerzitet u Beogradu Univerzitet u Beču/ | ||||||||||
| |||||||||||
Jovan Dragutinović ( Zasada, 29. jul 1912 — Pljevlja, 1941) bio je srpski naučnik, pravnik i diplomata. On je autor prvog udžbenika diplomatsko istorijskog smjera za studente Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu, diplomata Ministarstva inostranih poslova Kraljevine Jugoslavije i začetnik narodnog otpora u predvečerje Drugog svjetskog rata.[1]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Jovan Dragutinović rođen od oca Đurice i majke Stane, rođene Dujović.
Osnovnu školu sa odličnim uspjehom završio je u Zasadi, Gimnaziju u Pljevljima kao najbolji đak generacije 1931 - 1932. g. Kao gimnazijalac objavljivao je kraće tekstove iz života i rada gimnazije i drugih oblasti iz pljevaljskog kraja. Bio je član Uređivačkog odbora omladinsko-đačkog časopisa „Naša iskra“, koji je izlazio pri gimnaziji 1931, 1932 i 1933. g. Godine 1932, po završetku gimnazije, odlukom Kralja Aleksandra Karađorđevića, Zadužbina fonda Karađorđevića stipendira njegovo školovanje na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Za pitomca Nj. V. Kralja primljen je od kralja Aleksandra bez ikakve preporuke. Kralj ga je zapazio kao bistrog i darovitog đaka prilikom njegove posjete Crnoj Gori, kada je mali Dragutinović ubjedljivo deklamovao pred njegovim veličanstvom na Žabljaku. Diplomirao je na Pravnom fakultetu 14. jula 1938. U međuvremenu je slušao studije engleskog i francuskog jezika. Školovanje je nastavio u Beču gdje je doktorirao 26. septembra 1939.
Naučni rad
[uredi | uredi izvor]Prvi naučni rad „Diplomatska i politička istorija Južnih Slovena:" 1833—1920. godine, publikovan u Beograd 1938 god.Jovan Dragutinović kao žrtva ratnih zločina fašističke kraljevske vojske Italije, strijeljan je u 29 god.života.[2]
Organizovanje narodnog ustanka u Crnoj Gori
[uredi | uredi izvor]U pratnji Vlade kralja Petra II Karađorđevića preko Sarajeva i Foče stigao je u Zasadu i otpočeo organizovanje ustanka.[3]. U svom kraju uživao je veliki ugled.[3]. Uz pomoć svog sestrića Vukole Markovića na konjima do Bobova dopremio je puškomitraljez Brno, 6 pušaka, 4 pištolja, nekoliko bombi i sanduk municije. Uspostavio je radio stanice u Zasadi, Bobovu, Pljevljima i Šćepan polju. Na vijest da ustaše hapse Srbe oko Čelebića, Jovan Dragutinović je sa 65 Bobovaca i oko 150 Srba sa Čelebića 1. juna 1941. napao na utvrđenu ustašku kasarnu na Čelebićima. U borbi je poginuo Nikola Sandić. Pred zoru grupa se morala povući. Ovo je bila prva borba u Jugoslaviji protiv hrvatskih fašista.
Pljevaljski srez u prvoj godini NOB-a
[uredi | uredi izvor]Muslimanska reakcija iz Sandžaka pa i iz Pljevalja dočekala je okupatora kao »oslobodioca« i odmah mu se stavila na raspolaganje. Radila je na sve načine da se čitava teritorija Sandžaka priključi Bosni, i tako uđe u sastavNDH . U tom smislu upućivane su razne delegacije Paveliću i Kulenoviću i pisma Hitleru , Musoliniju i Paveliću.[4]
Duhovni otpor naroda okupaciji
[uredi | uredi izvor]Manastir Sveta Trojica središte i sjedište srednjovijekovne države Vojvodstva Svetog Save i sjedište Hercegovačkog sandžaka od 1576. do 1833) godine[5], preko Andrije Šiljka, paroha Bobovskog
Interesne sfere i ideologija
[uredi | uredi izvor]Dana 29. aprila 1941 izaslanik vlade NDH za javni red i bezbjednost u Sarajevu uputio je pisma poglavnikovim povjerenicima u Sarajevu , profesoru Hakiji Nadžiću.[6] i Božidaru Bralu, u kome ih je obavijestio da će se početkom maja, preko žandarma i upravnih vlasti uspostaviti ustaška vlast u Sandžaku. Tražio je da mu predlože pogodne i energične ličnosti za sreskog načelnika i šefa policije u Pljevljima, koje će preuzeti dužnost 3. maja 1941. godine. U pismu se preporučuje da bi bilo najbolje da te ličnosti budu muslimani ][7]
Ustaška vlast u Pljevljima
[uredi | uredi izvor]Sprovodeći u život naređenje komandanta bosanskog divizijskog područja o uspostavljanju ustaške vlasti u Sandžaku, komandant žandarmerije za Bosnu i Hercegovinu formirao je u Pljevljima 9 -ti žandarmerijski bataljon , sa po jednim vodom u Pljevljima i Prijepolju. Pljevlja| Pljevaljski žandarmerijski vod imao je da posjedne stanice u Pljevljima (14 žandarma), Mihajlovici (10),Meljaku (10), na Boljanićima (10), na Kovaču (10), Kovačevićima , Žabljačkoj Bukovici - 10) i Sočice (Priboj (10).Šestog maja u 1941. godine 15 u časova, u prisustvu njemačkih vojnih vlasti, smijenjeni su dotadašnja opštinska uprava i sreski načelnik i mjesto njih su postavljeni povjerenici koje je imenovao predstavnik provenijencije NDH u Sarajevu. Za sreskog načelnika postavljen je Ibrahim Čavkušić, student iz Višegrada, a za predsednika pljevaljske opštine Muhamed Bajrović iz Pljevalja.
Hapšenje i strijeljanje
[uredi | uredi izvor]Jovan Dragutinović i njegov sestrić su prokazani, uhapšeni i sprovedeni u Pljevlja. Uhapšeni su i predsednik opštine Bobovo, Milija Starčević, Krsto Jović, Nikola Soković, Bogić Soković i Zagorka Božović kod koje je nađen radio sa baterijama. Jovanu Dragutinoviću nije pošlo za rukom da objasni italijanskim fašistima da on nije komunista, već nacionalista. Jovan Dragutinović i njegov sestrić Vukola Marković strijeljani su avgusta 1941 u Pljevljima na Sjenjaku.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „pljevlja”. Arhivirano iz originala 07. 09. 2014. g. Pristupljeno 07. 09. 2014. Tekst „ MOSTOVI KULTURE - blog Dragana Paldrmića ” ignorisan (pomoć); Tekst „ Strana 2 ” ignorisan (pomoć)
- ^ „L'invasione della Jugoslavia: crimini di guerra e lager fascisti per slavi - Anarcopedia[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 25. 06. 2012. g. Pristupljeno 07. 09. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ a b „Nacionalni pokreti u Pljevaljskom kraju 1941-1945”. Arhivirano iz originala 21. 08. 2014. g. Pristupljeno 07. 09. 2014. Tekst „ MOSTOVI KULTURE - blog Dragana Paldrmića ” ignorisan (pomoć)
- ^ „naroda Jugoslavije 1941. godine,Pljevaljski srez u prvoj godini NOB-a” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 12. 09. 2021. g. Pristupljeno 28. 12. 2021.
- ^ Vasović, Milorad (2009). Istorija Pljevalja. ISBN 978-9940-512-03-3.
- ^ „Hakija Nadžić-smrtna kazna”. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 15. 11. 2014.
- ^ „naroda Jugoslavije 1941. godine,Ustaška vlast u Pljevljima” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 12. 09. 2021. g. Pristupljeno 28. 12. 2021.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Milić F. Petrović:Pljevljaci u službi diplomatije Kraljevine Jugoslavije 1919—1945.
- [1] - Diplomatska i politička istorija Južnih Slovena: 1833—1920. godine
- [2][mrtva veza], Opština Pljevlja, Istorija Pljevlja , Nacionalni pokreti u Pljevaljskom kraju 1941—1945, Katalogizacija u publikaciji: Centralna narodna biblioteka Crne Gore, Cetinje.
- Mileta Vojinović „Pljevaljski kraj - prošlost i poreklo stanovništva“