Adamova glava
Adamova glava ili mrtvačka glava (njem. Totenkopf) je simbolična slika ljudske lobanje ispod koje leže dvije ukrštene kosti. Koristi se kao simbol smrti i neustrašivosti, a obično se prikazuje bijelom ili srebrnom bojom na crnoj podlozi.
Izvori simbolizma
[uredi | uredi izvor]Ljudska lobanja je znak smrti i prolaznosti života (lat. Memento mori) iz antičkog vremena. Lobanja, samostalno i kao dio složenije kompozicije je jedan od najčešćih umetničkih predmeta.
Hrišćanski korijeni
[uredi | uredi izvor]Za lobanju sa ukrštenim kostima u ruskoj kulturi se koristi naziv „Adamova glava“ i ima hrišćansko porijeklo. Prema predanju, Adamovi ostatci se nalaze na Golgoti, gdje je bilo raspeće Hristovo. Prema pravoslavom učenju, krv Hristova po proviđenju Božijem sprala Adamovu lobanju u ime cijelog čovječanstva od grijehova skrnavljenja dajući mu mogućnost spasenja. Na taj način Adamova glava ima simbolično značenje oslobođenja od smrti i spasenja u hrišćanskom smislu.
Slika lobanje je dio mnogih varijanti raspeća ili krsta, naprimjer primjenjuje se na pravoslavnoj monaškoj shimi.
Vojna upotreba
[uredi | uredi izvor]Tokom istorije, „Mrtvačku glavu“ su koristile britanska, francuska, finska, bugarske, mađarska, njemačka, autrijska, italijanska i ruska vojska, uglavnom konjica, avijacija, jurišne i tenkovske jedinice, specijalne američke snage i mnogi drugi. U njemačkim državama Pruskoj i Braunšvajg-Lineburg su postojale konjičke i pješadijske jedinice sa simbolima lobanje i kostiju na šljemovima. Od sredine 18. vijeka simbolika smrti je bila posebno popularna u vojskama širom Zapadne Evrope. Time je postavljen temelj kasnijim ruskim, češkim, njemački i drugim „udarnim trupama“.
Prvi put kao dio vojne uniforme počela je da se koristi sredinom 18. vijeka u husarskim pukovima pruske vojske Fridriha Velikog („Husari sa mrtvačkom glavom“ - njem. Totenkopfhusaren). Oblik pruskih husara: crne čakšire, dolman i mentik i crna kapa-mirliton (njem. Fluegelmuetze) sa srebrnom lobanjom i kostima, simbolizovala je mističnu uniju rata i smrti na bojnom polju.
Simbolika „smrti-besmrtnosti“ je nastala u 18. vijeku i u britanskoj vojsci - naime, u 17. ulanskom puku, u znak sjećanja na generala Džejmsa Vulfa, koji je ubijen tokom Sedmogodišnjeg rata sa Francuzima u Kvebeku 1759. godine. Tokom Krimskog rata 1855. godine poslije samoubilačkog napada britanske brigade na rusku pješadiju i artiljeriju tokom bitke kod Balaklave, simbol „mrtvačke glave“ poprimio je na posebnoj važnosti. Lobanja i kosti su bile na ukrštenim vrhovima koplja, a ispod lenta sa natpisom „(SMRT) ILI SLAVA“ (engl. (DEATH) OR GLORY) (nakon nekog vremena vrhovi koplja su uklonjeni sa amblema, dok su lobanja i kosti ostale).
Crna legija koja se borila protiv Francuza sve do bitke kod Vaterloa 1815. godine vojvode Brausvika nosila je amblem „Adamove glave“ (od koga i vodi porijeklo amblem lobanje i kosti „braunsviškog tipa“). „Mrtvačka glava“ je bila simbol husara smrti (fr. Hussards de la Mort) francuskih emigranata-rojalista, boraca protiv revolucionarnog režima.
Ruska Imperatorska armija
[uredi | uredi izvor]Ovaj članak je nedovršen. |
Ruski građanski rat
[uredi | uredi izvor]Ovaj članak je nedovršen. |
Drugi svjetski rat
[uredi | uredi izvor]Ovaj članak je nedovršen. |