Arheološki lokalitet Beletinci
| Arheološki lokalitet Beletinci | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Obrež |
| Opština | Pećinci |
| Entitet |  Srbija |
| Država | Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | Neolit, vinčansko-pločnička faza |
| Tip kulturnog dobra | Nepokretno kulturno dobro |
Arheološki lokalitet Beletinci se nalazi u Obrežu i pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica.[1] S obzirom da predstavlja značajnu istorijsku građevinu, proglašen je nepokretnim kulturnim dobrom Republike Srbije.[1]
Istorija
[uredi | uredi izvor]Muzej Vojvodine je 1961. godine otkrio i ispitao pet sondi na površini od 290 m².[1] U humusnom sloju debljine oko 30 centimetara su nađeni fragmenti kućnog lepa i keramike. Kulturni sloj debljine oko 1 metar pokazuje sve karakteristike jednoslojnog naselja ispod kojeg se nalazi svetložuta, peskovita zdravica sa dve ukopane kulturne jame. U prvoj sondi je otkrivena oštećena kuća sa tri očuvane prostorije dimenzije 7,5 × 4,86 metara.[1] U prvoj i drugoj prostoriji su nađena ognjišta, u drugoj sondi je ispitan deo očuvanog poda kuće, a u četvrtoj i petoj sondi je nađena veća količina kompaktnog lepa za koje se pretpostavlja da pripada stambenim objektima.[1] Na Beletincima je otkopan mali broj oruđa od kamena. Od okresanog oruđa su najviše zastupljeni noževi koji su često izgrađivani od belog kamena, varijante vulkanskog tufa pogodne za obradu.[1] Takođe su nađeni strugač, krivi nož i malo sečivo poznato iz starijih horizonata vinčansko-tordoške faze. Koštane alatke su takođe retke, šila su izgrađena od životinjskih kostiju i pripadaju tipu većih valjkastih alatki sa kratkim zašiljenim vrhom. Poljoprivredne alatke, motike i usadnici sa rupom za umetanje kamenih sočiva su obrađene od jelenskih rogova. Tipovi oruđa i oružja od kamena i kosti sa Beletinaca i tehnika njihove obrade se uklapaju u opšte karakteristike materijalne kulture naselja vinčansko-pločinačke faze koje primaju prve uticaje upotrebe metala.[1] Najviše su zastupljene duboke zdele sa izvijenim vratom i naglašenim oštrim ramenom, veće i manje zdele sa uvučenim obodom, zdele sa višim ili nižim vertikalnim vratom i nekoliko fragmenata plitkih zdela sa izlivkom. Oblici sudova sa Beletinaca tipološki hronološki odgovaraju keramici sa lokaliteta vinčansko-pločinačke faze. Terakote sa ovog lokaliteta predstavljaju stojeće figure sa ptičijim licem stubastog oblika.[1] Nađeni su takođe antropomorfni i zoomorfni amuleti. Na osnovu dosadašnjih istraživanja na lokalitetu Beletinci konstatovano je da ostaci otkrivenog naselja pripadaju mlađem periodu vinčansko-pločničke faze.[1] U centralni registar je upisan 17. novembra 2006. pod brojem AN 149, a u registar Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica 10. oktobra 2006. pod brojem AN 12.[1]
