Asirci
 | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 3,3 miliona | |
| Jezici | |
| sirijski, arapski, persijski, turski, aramejski | |
| Religija | |
| Asirska crkva Istoka – Sirijska orijentalno-pravoslavna crkva - Pravoslavlje | |
| Srodne etničke grupe | |
| Aramejci, Jevreji, Arapi i ostali Semiti
|
Asirci (nepravilno Asirijci), odnosno Sirci, ili „Haldejci” (na aramejskom/sirijskom: ܣܘܪܝܝܐ, surjojo), nazivi su koji se koristi za heterogenu etničku grupu koja živi na prostorima današnjeg Iraka, Irana, Turske, Sirije i Libana. Unutrašnja heterogenost ove grupe ogleda se u znatnim identitetskim različitostima.
Sve tri skupine priznaju međusobnu srodnost i teže ka jedinstvu, ali ono još uvek nije postignuto zbog različitih tradicija i verske podvojenosti.
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Savremeni Asirci se izdaju za potomke drevnih, odosno starih Asiraca, koji su u starom veku stvorili Asirsko carstvo. Nasuprot njima, Sirci ne insistiraju na ovoj konstrukciji, već svoj identitet vezuju za bogatu kulturno-istorijsku i književnu baštinu koja je nastala na sirskom jeziku. Manji deo se smatra Haldejcima, ali njih ne bi trebalo mešati sa starim Haldejcima, koji su u antičko doba stvorili Haldejsko carstvo u južnom delu Mesopotamije. Naziv „Haldejci” je ponovo ušao u upotrebu između 17. i 19. veka, kada se jedna grupa Asiraca odvojila od Asirske crkve Istoka i ušla u uniju sa Rimokatoličkom crkvom. Svoju crkvu su ovi Asirci prvobitno (1553. godine) nazvali „Crkva Asirije i Mosula”, a svog verskog poglavara patrijarh Istočnih Asiraca, više od 100 godina kasnije (1683. godine) ime crkve je promenjeno u Haldejska katolička crkva. Oni su se kasnije ponovo ujedinili sa Asirskom crkvom Istoka, a današnji „Haldejci” potiču od druge grupe Asiraca iz severne Mesopotamije, koja je 1830. godine takođe ušla u uniju sa Rimokatoličkom crkvom. Prema tome, termin Haldejac, treba shvatiti isključivo kao naziv za versku grupu, dok je njihova pripadnost asirskom narodu nesporna.[1]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Današnji Asirci, odnosno Sirci i Haldejci uglavnom žive na Bliskom istoku, ali su tokom 20. veka velikim delom emigrirali na Kavkaz, odnosno u Severnu Ameriku i Evropu. Ima ih oko 3,3 miliona, uključujući dijasporu[2]. Najviše ih je u Iraku i Siriji. Semitskog su porekla, a po veri su uglavnom hrišćani.
Vera[uredi | uredi izvor]
Današnji Asirci, odnosno Sirci i Haldejci su najvećim delom hrišćani i podeljeni su u nekoliko crkava. Asirci najvećim delom pripadaju Asirskoj crkvi Istoka (nestorijanci koji koriste gregorijanski kalendar) i Drevnoj crkvi Istoka (nestorijanci koji koriste julijanski kalendar). Sirci su najvećim delom sledbenici Sirijske orijentalno-pravoslavne crkve (miafiziti) i Sirijske katoličke crkve (unijati zapadnosirijskog (miafizitskog) obreda). Haldejci većinom pripadaju Haldejskoj katoličkoj crkvi (unijati istočnosirijskog (nestorijanskog) obreda).
Jezik[uredi | uredi izvor]
Stari Asirci su govorili drevnim akadskim jezikom (poznat i kao asiro-vavilonski), koji je pripadao istočnosemitskim jezicima. Kada se Asirsko carstvo proširilo na zapad, aramejski je postao dominantan i kao takvog su ga oko 1000–800. godine p. n. e. prihvatili stari Asirci. Većina današnjih Asiraca govori neoaramejskim jezikom.
Pripadnici Asirske crkve Istoka, Drevne crkve Istoka i Haldejske katoličke crkve govore severoistočnim novoaramejskim dijalektom i naseljavaju severni Irak, severozapadni Iran i jugoistočnu Tursku, dok pripadnici Sirijske orijentalno-pravoslavne crkve i Sirijske katoličke crkve govore centralnim novoaramejskim dijalektom i naseljavaju severnu Siriju, južnu Tursku i severni Irak.
Značajni Asirci[uredi | uredi izvor]
Slike[uredi | uredi izvor]
-
Zastava Asirskog naroda
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ From a lecture by J. A. Brinkman: "There is no reason to believe that there would be no racial or cultural continuity in Assyria, since there is no evidence that the population of Assyrians were removed." Quoted in Efram Yildiz's "The Assyrians" Journal of Assyrian Academic Studies, 13.1, p. 22, ref 24
- ^ UNPO: Assyria
