Bazel

Za druge upotrebe, pogledajte stranicu Bazel (višeznačna odrednica).

Bazel Basel-Bâle-Basilea
Most na Rajni u Bazelu
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Švajcarska
Kanton	Kanton Bazel-grad
Osnovan	374.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	167.365
— gustina	7.356,7 st./km2
Aglomeracija	494.299
Geografske karakteristike
Koordinate	47° 33′ 02″ S; 7° 35′ 28″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	260 m
Površina	22,75 km2
Bazel Bazel na karti Švajcarske
Ostali podaci
Gradonačelnik	Guj Morin
Pozivni broj	061
Veb-sajt
basel.ch

Bazel (nem. Basel, fr. Bâle, ital. Basilea) je važan grad u Švajcarskoj, treći po veličini (posle Ciriha i Ženeve). Bazel je i glavni grad i najveće od tri naselja istoimenog Kantona Bazel-grad.

Bazel je poseban zbog svog položaja na tromeđi Švajcarske sa Nemačkom i Francuskom, pa se gradska zona prostire kroz tri države. Grad je poznat i kao jedina značajna luka u okviru države.

Pogled na grad sa neba

Geografija

Bazel se nalazi na krajnjem severu Švajcarske i grad svojim upravnim granicama dotiče državne granice sa Nemačkom i Francuskom. Od prestonice Berna grad je udaljen 100 km severno, a blizu Bazela su i Miluz u Francuskoj (35 km) i Frajburg u Nemačkoj (70 km).

Reljef: Bazel se razvio na mestu gde reka Rajna pravi nagli zaokret iz pravca zapad-istok u pravac jug-sever, stvarajući tako uslove za razvoj značajnije luke. Gradsko područje je ravničarsko, ali se već na desetak kilometara južno uzdiže planinski masiv Jure. Bazel sa svojim 260 m nadmorske visine je takođe najniža tačka cele Švajcarske.

Klima: Klima oblasti Bazela je umereno kontinentalna.

Vode: Bazel se nalazi na velikoj evropskoj reci Rajni, najprometnijoj na Kontinentu. Rajna ovde pravi nagli zaokret iz pravca zapad-istok u pravac jug-sever, stvarajući tako uslove za razvoj značajnije luke. Zbog toga je Bazel jedina značajna luka u državi. Grad se nalazi na obe obale ove značajne evropske reke, pa se sastoji od malog Bazela (nem. Kleinbasel) na desnoj obali reke Rajne i velikog Bazela (nem. Grossbasel) na levoj obali.

Privreda

Bazel je centar hemijske i farmaceutske industrije. Velika preduzeća kao Novartis (Novartis) i Hofman-LaRoš (Hoffmann-LaRoche) imaju svoja sedišta u Bazelu. Pored toga Bazel je glavni železnički čvor sa jednim od najvećih teretnih železničkih kolodvora u Evropi. Sa svojom brodskom lukom (jedinom u Švajcarskoj) Bazel je putem reke Rajne povezan sa Severnim morem. Aerodrom Bazel se nalazi na teritoriji Francuske i povezan je eksteritorijalnim putem. Kroz aerodrom prolazi francusko-švajcarska carinska zona.

Istorija

Srednjovekovni prikaz grada

Panorama grada

Katedralni trg (Munsterplatz)

Gradsko priobalje

Trgovište (Marktplatz) za zdanjem gradske većnice (modro crveno)

Prva naselja na mestu Bazela vezuju se za doba praistorije i keltska plemena. Početkom nove ere ovo područje su zaposeli se Rimljani i osnovali naselje Avgustu Rauriku.

Početkom srednjeg veka kroz ovu oblast protutnjalo je mnogo varvarskih plemena. 999. godine naselje došlo pod upravu prinčeva-vladika i ovako će ostati sve do vremena pojave protestantizma u 16. veku. U 11. veku počinje izgradnja katedrale, a u sledećem veku mosta preko Rajne, zahvaljujući kojem je grad postao važno saobraćajno čvorište.

Godine 1501. Bazel se pridružio Švajcarskoj konfederaciji. 1529. godine javlja se u Bazelu se javlja i pokret reformacije, pod velikim uticajem Žana Kalvina. U ovo vreme grad postaje značajno središte nauke, umetnosti i štampe.

Tokom Francuske revolucije (1789—1799) građani Bazela su aktivno učestvovali u svim događanjima, pa je grad sa okolinom 1792. godine pripojen francuskom „trabantu“, Rauracijskoj republici. U okviru nje grad ostao sve do pada Napoleona 1814. godine. Tada su Bazel i njena neposredna okolina pripojeni Švajcarskoj konfederaciji, što je ostalo do danas. Međutim, 1833. godine, usled stalnih nesporazuma između grada i njegove okoline, došlo je do razdvajanja prvobitnog kantona Bazel na dva nova: Kanton Bazel-grad i Kanton Bazel-provincija.

Posle 1815. godine. Bazel više nije video ratova, pa se do danas razvio u jako industrijsko i kulturno središte na Rajni.

Stanovništvo

Populacija (ist.): Bazel

Godina
Stanovništvo

Po procenama iz 2008. godine u Bazelu živi približno 167.000 stanovnika, a u gradskoj zoni bezmalo pola miliona. Po oba pokazatelja to je treći grad u Švajcarskoj.

Jezik: Švajcarski Nemci čine tradicionalno stanovništvo grada i nemački jezik je zvanični u gradu i kantonu. Međutim, gradsko stanovništvo je tokom proteklih nekoliko decenija postalo veoma šaroliko, pa se na ulicama Bazela čuju brojni drugi jezici.

Veroispovest: Mesni Nemci su u 16. veku prihvatili protestantizam. Međutim, poslednjih decenija u gradu se znatno povećao udeo rimokatolika. Današnji verski sastav grada je: protestanti 26,5%, rimokatolici 24,9%, ateisti 31,0%, muslimani 6,7%, jevreji 0,8%.

Znamenitosti grada

Bazel poseduje dobro očuvano staro gradsko jezgro sa brojnim crkvama, palatama, trgovima, fontanama, spomenicima. Pored toga grad ima i brojne velelepna upravna zdanja, brojne parkove, aleje, dugačak kej duž Rajne. Od toga trebalo bi se izdvojiti Katedralu, započetu još u 11. veku, i gradsku većnicu iz 15. veka.

Saobraćaj

Bazel je pre svega poznat po značajnoj rečnoj luci, jedinoj većeg značaja u Švajcarskoj i najvišoj većoj luci na Rajni. Gradski aerodrom se nalazi u susednoj Francuskoj i zajednički je za gradove Bazel, Miluz (FRA) i Frajburg (NEM). Grad ima i važnu železničku stanicu, koja je 2007. godine dobila direktnu vezu TŽV linijom sa Parizom.

Grad i razvijen unutrašnji saobraćaj. Posebno važan segment javnog gradskog prevoza su tramvaji, koji idu i preko državnih granica, do predgrađa u Nemačkoj i Francuskoj.

Partnerski gradovi

• Šangaj
• Majami Bič
• Van

Galerija

• 
  Gradska katedrala
• 
  Mezeturm, oblakoder Trgovačkog centra
• 
  Stara gradska kuća
• 
  Savremeno zdanje Univerziteta u Bazelu

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• www.baseltourismus.ch Turistički ured grada Bazela
• www.euroairport.com Aerodrom Bazel
• www.museenbasel.ch Elektronski pregled muzeja u Bazelu