Bazilisk (top)
Bazilisk (engl. Basilisk), vrsta teškog artiljerijskog oruđa glatke cevi korišćena u kasnom srednjem veku.[1]
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Mitološki bazilisk je bio zmija čiji je sam pogled bio smrtonosan. U Španiji, pod baziliskom su smatrani topovi velikog kalibra,[a] koji su izbacivali projektile teže od 80 funti. Topovi ovog tipa, liveni od bronze, bili su izuzetno masivni i teški, sa zidovima debljine do 4 kalibra i otvorom dužine do 30 kalibara. U praksi, tako ogromna oruđa su bila od male koristi, osim u stalnim utvrđenjima. Bila je potrebna ogromna posada da ih pomeri, lafeti su se lako lomili pod njihovom težinom i trošili su ogromne količine municije. Evropljani su ga retko koristili, ali su Osmanlije koristile par baziliska u opsadi Malte 1565. godine, koji su ispaljivali kugle od 150 i 200 funti. Top od 200 funti se otkačio dok je bio ukrcavan u galiju za povratak kući i trajno je potonuo na dno mora. Njegov parnjak je ostavljen na ostrvu, gde je postao turistička atrakcija u 19. veku.[1]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Kalibar glatkocevne artiljerije ne izražava se širinom otvora cevi u milimetrima, već masom izbačenog projektila u funtama.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Manucy, Albert (1949). Artillery Through the Ages: A Short Illustrated History of Cannon, Emphasizing Types Used in America. Clemson University Libraries. str. 36—37.
