Banana ratovi
Banana ratovi (engl. Banana Wars) je izraz koji se koristi za seriju oružanih sukoba, odnosno američkih oružanih intervencija na području Latinske Amerike u periodu od 1898. do 1934. godine, odnosno od završetka Špansko-američkog rata do uvođenja Politike dobrog suseda kojom se SAD privremeno odrekla intervencije u unutrašnja pitanja drugih zemalja. Glavni motiv tih intervencija je bilo stvaranje, odnosno održavanje američke sfere uticaja u Zapadnoj hemisferi u skladu sa Monroovom doktrinom, pri čemu su kao izgovor služila notorna politička nestabilnost latinoameričkih zemalja. Banana ratovi su, s obzirom da su se u pravilu vodili u malim i siromašnim zemljama, nisu predstavljali veliki izazov za američke oružane snage, te su vođeni ograničenim sredstvima, pri čemu je srž činio relativno maleni Marinski zbor.
Pod Banana ratovima se podrazumevaju:
- Iskrcavanje američkih marinaca u tadašnju kolumbijsku provinciju Panamu 1903. godine, kojim je omogućena stvaranje Paname kao nominalno suverene države, koja je odmah potom SAĐu na upravu predala područje na kome je 1914. izgrađen Panamski kanal;
- američke okupacije Kube u periodu neposredno nakon Špansko-američkog rata (1898 - 1902), te u još nekoliko navrata (1906-1909, 1912, 1917. i 1922)
- američke vojne intervencije u Dominikanskoj Republici (1903, Afera u Santo Domingu, 1914 te okupacija koja je potrajala od 1916. do 1924.)
- američka okupacija Nikaragve od 1912. do 1933.
- tzv. Granični rat sa Meksikom, koji se odvijao paralelno sa Meksičkom revolucijom i Prvim svetskim ratom, prilikom kojeg su najpoznatiji incidenti američka okupacija Verakruza 1914. godine; meksički napad na Kolambus te američka kaznena ekspedicija protiv Panča Vilje;
- Američka okupacija Haitija koja je trajala od 1915. do 1934. godine[1]
- američke vojne intervencije u Hondurasu u svrhu zaštite interesa američkih kompanija Junajted Frut Kompani i Standard Frut Kompani (1903, 1907, 1911, 1912, 1919, 1924, 1925).[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Strane intervencije Sjedinjenih Američkih Država
- Umešanost Sjedinjenih Američkih Država u promene vlada
- Pax Americana
- Invazija SAD na Grenadu
- Invazija SAD na Panamu
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Hubert, Giles A. (januar 1947). „War and the Trade Orientation of Haiti”. Southern Economic Journal. 13 (3): 276—84. JSTOR 1053341. doi:10.2307/1053341. Arhivirano iz originala 20. 1. 2023. g. Pristupljeno 2. 2. 2021 — preko JSTOR.
- ^ „Where did banana republics get their name?”. The Economist. Economist Group. 21. 11. 2013. Arhivirano iz originala 14. 11. 2020. g. Pristupljeno 16. 2. 2016.
