Bantu jezici
Bantu je porodica jezika koja pripada niger-kongoanskoj grupi.[1] Bantu jezici se govore u Kamerunu, Ekvatorijalnoj Gvineji, Gabonu, Kongu, Demokratskoj Republici Konogo, Centralnoafričkoj Republici, Ugandi, Ruandi, Burundiju, Keniji, Tanzaniji, Angoli, Zambiji, Malaviju, Mozambiku, Zimbabveu, Namibiji, Bocvani, Lesotu, Svazilendu i Južnoafričkoj Republici. Ova porodica jezika je najrasprostranjenija u Africi. Preko 200 miliona ljudi govori bantu jezike. Ova grupa obuhvata preko 500 jezika[1] među kojima dvanaest ima više od pet miliona govornika. Reč bantu za ovu grupu jezika je prvi put upotrebljena u 19. veku, a značenje joj je „ljudi”. Zajednička karakteristika bantu jezika je da se za čoveka upotrebljava osnov -ntu ili -tu, dok je ba- prefiks za množinu, tako da ba-ntu zajedno ima značenje ljudi.
Klasifikacija
[uredi | uredi izvor]
Zone u bantu jezičkoj grupi koje je odredio lingvista Malkolm Gatri (Malcolm Guthrie) su predstavljene na karti s desne strane. U sledećem spisku su prema Gatrijevoj klasifikaciji navedeni najznačajniji jezici u okviru svake zone i broj govornika u milionima:
Severozapadni bantu jezici:
- A - Duala (1), Beti (2), Fang (1)
- B - Ndžebi, Teke, Punu, Kota
- C - Lingala (10)
Centralni bantu jezici:
- D - Komo, Lega-Šabunda, Mbole, Lengola, Bembe
- E - Kikuju (6), Kamba (4), Gusi (2), Rombo (1,5), Meru (1,7)
- F - Sukuma (5), Njamvezi (1), Mambve
- G - Svahili (35)
- H - Kikongo (6), Kimbundu (3)
- J - Kirudni (15), Luganda (10), Soga (2), Čiga (1,5), Runjankore (1,5)
- K - Čokve (1), Lunda
- L - Čiluba (6), Kiluba (1,5), Kaonde
- M - Bemba (4)
- N - Čičeva (9), Tumbuka (2), Njandža (9)
- P - Jao (2), Makonde (1,3), Makuva (2), Lomve (1,5)
- R - Umbundu (4), Ndonga (1), Njaneka
Južni bantu jezici:
- S - Zulu (9), Hoza (4), Soto (3,5), Cvana (3), Ndebele (1), Tonga (1), Svazi, Conga, Cva, Venda, Šona (7)
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 105. ISBN 86-331-2075-5.
