Basarab
Basarab ili Basaraba (rum. Basarabilor) je vladarska dinastija u srednjovekovnoj Kneževini Vlaškoj.
Od dinastičkog imena dolazi ime Besarabija (rum. Basarabia), koja je u to vreme bila poznata kao Bogdanija.
Predak i grane
[uredi | uredi izvor]Bugarski bojar Basar je predak dinastije. Njegov je grob otkriven u crkvi Svetih Četrdeset mučenika u Trnovu, gde je sahranjen Sveti Sava. Vladar upravlja uz pomoć bojarskog saveta. [1] Osnivač manastira Basarbovo.
U 15. veku. dinastija Basaraba je podeljena u dve rivalske grane: starija je dobila ime Danešti ili Danesti (po osnivaču - Dan І), a mlađa Drakulešti ili Drakulesti (dobila je ime po Vladu ІІ Drakulu, koji je bio njen predak). [2]
Gospodarsko vreme
[uredi | uredi izvor]Predstavnici dinastije kontinuirano su vladali Vlaškom do 1592. godine ili do izgradnje splitske luke. Tokom Dugog rata, a posebno posle bitke za Đurđa, dinastija je uspela da sačuva svoju dominaciju preko Dunavom, ali je bila primorana da se obračuna sa drugom čuvenom dinastijom, ogranak Kantakuzini — Kantakuzino.
U 17. veku, pojavom kremena oružja za masovno naoružanje, nova vojska se nalazi u Vlaškoj - Sejmeni. Nakon tužnog kraja čuvenog pobuna sejmena i domobrana, dinastija napušta istorijsku scenu — odnedavno Mihaila Radua i gospodara Vlaške između marta 1658. i novembra 1659. godine. Latinizacija počinje.
Istorijska sećanja tih vlaških gospodara o čuvenim vlaho-bugarskim povelje.
Ostale basarabske gospodarice
[uredi | uredi izvor]- Marija Branković udata za Dana — dinastija Danesti
- Despina Marija udata za Radu III Lepi
- Katalina Crnojević udata za Radu IV Veliki
- Despina Marija (druga) udata za Mirča III
- Despina Milica udata za Njegoe Basarab, ktitor Manastir Kurtea de Arđeš (vidi Pet kćeri despota Jovana)
- Jelena Crepović udata za Petru II i
- Jelena Rareš (Branković) udata za Petru IV Rareš u Moldaviju (vidi Pet kćeri despota Jovana)