Beogradske ilustrovane novine

Zaglavlje Beogradskih ilustrovanih novina

Beogradske ilustrovane novine bile su jedan od časopisa u Kneževini Srbiji i prvi ilustrovani časopis štampan u Beogradu. Izlazile su od 1866. godine, svakog 1. i 16. u mesecu. Izdavač i urednik bio je Milan Milovuk, a štampane su u Državnoj štampariji u Beogradu. Sadržaj novina činili su kulturno–istorijski prilozi i vesti iz Srbije i sveta, književna dela (priče, basne, pesme i sl.), note, praktična uputstva iz ekonomije, saveti za gajenje cveća, šivenje, vez, oglasi za knjige, rebusi itd. Novine su bile bogato ilustrovane crtežima gradova, građevina i srpskim i svetskim kulturnim spomenicima, kao i gravirama poznatih istorijskih ličnosti.

Ciljevi urednštva novina

U pozivu na pretplatu kao glavni cilj Beogradskih ilustrovanih novina postavile su - obrazovanje naroda, unapređenje korisnih znanja i ukusa, ali ne suvoparnim načinom, „nego onako - da se svakome omili”, ili kako su to navodili u novinama „za održavanje slavne evropske ravnoteže narodi daju svoju najbolju radnu snagu i velike novce....”

U svojoj uređivačkoj politici Beogradske ilustrovane novine bile su liberalno orijentisane.

Istorija

Milan Milovuk izdavač i urednik Beogradskih ilustrovanih novina

Prvi broj Beogradskih ilustrovanih novina, koji je obeležio nastanak gradske ilustrovane štampe, izašao je 1. januara 1866. godine, zahvaljujući zalaganju osnivača i urednila Milana Milovuka, jednog od osnivača Beogradskog pevačkog društva (1853), profesora i direktora Realne gimnazije u Beogradu.

Izlaskom fotografija kao predložka za naslovnu stranu novina ona je postala poznata po tome što takav prikaz više nije bio rezervisana samo za svetski poznate magazine, kao što su bili onovremeski engleski Illustrated London News ili lajpciški Illustrirte Zeitung, već i za srpske.

Osnivač novina Milan Milovuk zapravo je u Beogradu nastavio rad svog oca, peštanskog trgovca Josifa Milovuka, jednog od osnivača Matice srpske i izdavača, ne samo značajnih knjiga svoga vremena već i bakroreza sa likovima znamenitih Srba. Koristeći se svim mogućnosti tadašnje štamparske tehnike, Milovuk je izdavao pored Beogradskih ilustrovanih novina, i Ilustrovani kalendar i Ilustrovani svet, Nauku o muzici sa 35 u tekstu uštampanih drvoreznih slika (1867).

Novine koje su izlazile svakog 1. i 16. u mesecu tokom čitave 1866. godine, nastala kao potrebe beogradske elite za živim predstavljanjem likova slavnih ljudi ali i za ilustracijama raznih novela, basni, poučnih sastava i pre svega - svetskih događaja. Tokom druge polovine 19. veka Srbija se posle ponovnog dolaska na vlast dinastije Obrenović (1858) menja, nastupa vreme obrazovanijih činovnika i više pismenosti, a sa njom i srpska čitalačka publika značajno raste Državna štamparija u Beogradu osnovana je 1831. godine, a od 1858. godine otvaraju se i prve privatne štamparije. Kako je, štampa knjiga i novina bilo skupo (pogotovo onih sa ilustrovani prilozima), čitanje novina i knjiga bilo je luksuz namenjen bogatijem svetu.

U novinama se iz broja u broj menjala ksilografije kneza Mihaila, Uzun-Mirka Apostolovića, Dositeja Obradovića, Miše Anastasijevića, sa rebusima, naučnim otkrićima, političkim analizama. Nisu bile zapostavljene ni vesti iz sveta. Beograđani su na objavljenim novinskim mogli videti izgled Stambola, Pariza, Jerusalima, katakombi u Rimu, Bukurešt, Ankonu, Napulj, Milano, Popokatepetl u Meksiku, Kineski zid, London, ostrvo Maderu... ali i zgradu Američkog Kongresa u Vašingtonu - koja je tada bila u izgradnji!

List je sačuvan i u Biblioteci Matice srpske postoji i pretraživ je u njenom elektronskom katalogu.

• Izložba u Biblioteci grada Beograda povodom 150 godina od objavljivanja prvog ilustrovanog časopisa štampanog u Beogradu (1866)
• 
• 
• 

Spoljašnje veze

Mediji vezani za članak Beogradske ilustrovane novine na Vikimedijinoj ostavi

• Beogradske ilustrovane novine - Digitalna biblioteka
• Kako je 1866. izgledao „Božić u srbskoj kući“ otkriva nam tekst iz „Beogradskih ilustrovanih novina“ - www.telegraf.rs 7.1.2020.