Bil Hadson

Bil Hadson
Bil Hadson
	Bil Hadson
Lični podaci
Puno ime	Dvejn Tajrel Hadson
Nadimak	Bil, Marko
Datum rođenja	11. avgust 1910.
Mesto rođenja	Bromli, kod Londona, Ujedinjeno Kraljevstvo
Datum smrti	1. novembar 1995. (85 god.)
Mesto smrti	Durban, Južnoafrička Republika
Porodica
Supružnik	Ada Proskurnikova
Vojna karijera
Služba	Ujedinjeno Kraljevstvo; 1939–1945
Čin	Pukovnik
Jedinica	MI6, Uprava za specijalne operacije
Učešće u ratovima	Drugi svetski rat u Jugoslaviji
Kasniji rad	Rudarski inženjer

Dvejn Tajrel Bil Hadson (engl. Duane Tyrell "Bill" Hudson; Bromli, kod Londona, 11. avgust 1910 — Durban, 1. novembar 1995) bio je britanski pukovnik i obaveštajac. Bio je šef prve Savezničke vojne misije u Jugoslaviji, od septembra 1941. do decembra 1942. godine.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 11. avgusta 1910. godine u Bromliju, kod Londona. Njegovi roditelji su bili iz Južnoafričke Republike. Završio je Endru Koledž, a potom je studirao u Kensingtonu.^[1]

U Jugoslaviju je došao 1935. godine iz Južnoafričke Republike. Do 1940. godine je živeo u zapadnoj Srbiji u Krupnju, gde je radio u podrinjskim rudnicima — Zajača, Kostajnik, Stolice, koji su tada bili najveći antimonski basen u Evropi. Potom je živeo u Zagrebu, sve do februara 1941. godine, kada se zamerio hrvatskim nacionalistima i otišao u Italiju.^[1]

U britansku obaveštajnu službu (SOE) stupio je 1939. godine. Septembra 1941. godine bio je upućen u Jugoslaviju, kao šef prve britansko-jugoslovenske vojne misije. Zajedno sa njim u ovoj misiji bili su majori Zaharije Ostojić i Mirko Lalatović i radio-telegrafista Veljko Dragićević. Oni su 20. septembra 1941. britanskom podmornicom „Trijumf” stigli do jadranske obale u Perazića Dolu, kod Petrovca.^[1]

Po iskrcavanju na Crnogorsko primorje misija je naišla na partizanske jedinice, koje su ih prihvatile odvele do Glavnog štaba NOP odreda Crne Gore, gde se Hadson susreo sa Milovanom Đilasom, Mitrom Bakićem i Arsom Jovanovićem. U njihovoj pratnji Hadson i ostali članovi su 13. oktobra krenuli iz Crne Gore ka Užicu. U oslobođenom Užicu, Hadson se susreo sa Vrhovnim komandantom NOP odreda Jugoslavije Josipom Brozom Titom. Nakon nekoliko dana provedenih u Užicu, Hadson je 25. oktobra otišao na Ravnu goru u Štab Draže Mihailovića.^[1]

Od kraja oktobra do decembra 1942. godine nalazio se u Štabu Draže Mihailovića kao zvanični vojni predstavnik britanske vlade. Hadson je odlično poznavao srpski jezik, a tokom boravka sa četnicima nosio je seljačko odelo i koristio se imenom Marko.^[1]

Prilikom drugog susreta između Tita i Draže, održanog 26. oktobra 1941. u Brajićima, Hadson se ponovo susreo sa Titom. Prilikom sastanka partizanske i četničke delegacije, Tito je insistirao da sastanku prisustvuje i Hadson, ali je Draža to odbio. Prisustvovao je novom sastanku između partizana i četnika održanog u Čačku, 20. novembra 1941.^[1]

Prilikom pada Užičke Republike i povlačenja glavnine partizanskih snaga ka Zlatiboru i Sandžaku, Hadson se ponovo susreo sa Titom, ali se posle nekoliko dana ponovo vratio na Ravnu goru u Štab Draže Mihailovića. Decembra 1942. godine njegovu funkciju u Štabu Jugoslovenske vojske u otadžbini preuzeo je pukovnik Vilijam Bejli, a Hadson se vratio u Kairo, gde je radio u Štabu SOE.^[1]

Početkom marta 1944. godine ponovo je došao u Jugoslaviju u Štab Drugog udarnog korpusa NOVJ i sa oslobođene teritorije je bio upućen u Britaniju.^[1]

Nakon Drugog svetskog rata imao je čin pukovnika i bio je vojni izaslanik u Narodnoj Republici Rumuniji. Tamo se upoznao sa Štefanom Colnerom, koji je za britansku vladu kupovao drva po istočnoj Evropi. Njega je angažovao, uz dobru nadoknadu, da ode u Jugoslaviju i u okolini Čačka mu pronađe sakriveno zlato. Prema dobijenoj mapi Colner je uspeo da pronađe i otkopa jednu torbu sa zlatom, ali ne i da pronađe drugu. Zlato je uspeo da iznese iz Jugoslavije i da ga preko britanske ambasade u Budimpešti diplomatskom poštom pošalje u Bukurešt. U potrazi za drugom torbom sa zlatom, došao je ponovo u Jugoslaviju, ali je bio uhapšen i osuđen.^[1]

Početkom decembra 1983. godine ponovo je boravio u Jugoslaviji, kao član ekipe Bi-Bi-Si-ja koja je snimala dokumentarnu emisiju o britanskim vojnim misijama u Jugoslaviji za vreme Drugog svetskog rata.^[1]