Blagodatni oganj
Blagodatni oganj (grč. Ἄγιον Φῶς) predstavlja plamen koji se po tvrdnji vernika čudesno pojavljuje na Svetom Grobu U Jerusalimu na bogosluženju Velike subote, uoči pravoslavnog Vaskrsa. Pojava blagodatnog ognja po verovanju većine vernika predstavlja vidljivu projavu Duha Svetoga i potvrdu vaskrsenja Isusa Hrista.
Praznično bogosluženje Velike Subote i priziv blagodatnog ognja zajedno služe Pravoslavna crkva u Jerusalimu, Srpska pravoslavna crkva i Jermenska apostolska crkva. Bogosluženju prisustvuju i sveštenici Koptske i Sirijske orijentalno-pravoslavne crkve, kao i predstavnici franjevačkog reda Rimokatoličke crkve.
Bogosluženje Velike subote u hramu Svetog Groba (crkva Vaskrsenja Hristovog) liturgijski podseća na događaje Hristovog stradanja, pogreba i sahrane.[1] Ujedno predstavlja i uvod u njegovo Vaskrsenje.
Obred
[uredi | uredi izvor].jpg)
Blagodatni oganj se „priziva“ nakon što se prethodno proveri da u hramu ne postoje bilo kakva zapaljiva sredstva. Nakon toga, sledi „priziv“ Duha Svetoga i jerusalimski patrijarh prvi prima oganj na svoju sveću i predaje ga ostalima. Vernici tvrde da oganj pri dodiru ne stvara opekotine, niti osećaj toplote.
Istorija
[uredi | uredi izvor] | Neutralna tačka gledišta ovog članka je osporena. |
Po predanju jerusalimske crkve, bilo je dva pokušaja od strane drugih crkava da „prizovu“ Blagodatni oganj. Prvi je bio od strane rimokatoličke crkve, u vreme krstaške vladavine, kada su katolici na silu oduzeli od pravoslavnih svetkovinu Svetog ognja.[traži se izvor] Međutim, kako im se Oganj nije javljao nakon nekoliko sati molitve, vratili su „priziv“ Blagodatnog ognja pravoslavnom patrijarhu. Od tada se Sveti oganj opet počeo „javljati“.[2][3]
Drugi pokušaj se dogodio u 16. veku od strane Jermenske crkve. Jermeni su na Veliku Subotu, na dan svetkovine Svetog Ognja, potplatili turske činovnike[traži se izvor] da ne dozvole ulazak jerusalimskom patrijarhu u Crkvu Svetog Groba (Hram Vaskrsenja Hristovog). Prema predanju Jerusalimske crkve, pošto nije pušten unutra, patrijarh Sofronije se počeo moliti napolju i posle izvesnog vremena Blagodatni oganj se neočekivano „spustio“ kroz stub ulaznih vrata hrama, pri tome se stub raspukao a oganj je zapalio svežanj sveća koje je patrijarh Sofronije držao u rukama. Od tada više nije bilo pokušaja da se od pravoslavnih preotme priziv Blagodatnog ognja.[4][5] Za priziv Svetog Ognja postoje prethodne pripreme koje se moraju obaviti.[6][7][8]
Moguće objašnjenje
[uredi | uredi izvor]Godine 2005. u demonstraciji uživo na grčkoj televiziji, Mihail Kalopoulos, pisac i istoričar religije, je umočio tri sveće u beli fosfor. Sveće su se spontano zapalile posle 20 minuta[9], zbog osobine samozapaljivanja belog fosfora u kontaktu sa vazduhom. Beli fosfor takođe svetli beličasto-plavim plamenom.
Kritika autentičnosti
[uredi | uredi izvor]Profesor Petrogradske duhovne akademije N.D. Uspenski (1900-1987) je bio sledbenik odbacivanja istinitosti čuda silaska Blagodatnog Ognja i tome je posvetio posebno delo „Ka istoriji obreda svetog Ognja, koji se vrši na Veliku Subotu u Jerusalimu“, koje je on izgovorio u vidu govora, 9. oktobra 1949. godine na Petrogradskoj duhovnoj akademiji. Identičan stav je imao i vladika čigirinski Porfirije Uspenski (1804-1885). Vladika Porfirije, još kao arhimandrit, posećivao je Palestinu i u svojim dnevničkim zapisima ostavio dve beleške, koje razobličavaju čudo silaska Blagodatnog Ognja. Neki jerođakon Grigorije je tajno ušao u kapelu Groba u vreme kada, po opštem verovanju, silazi Blagodatni oganj i sa užasom je video da se oganj pali prosto iz kandila, koja se nikada ne gasi, i na taj način Blagodatni oganj nije čudo.
Mitropolit Dionisije je ovako pričao: „Te godine, kada se znameniti gospodar Sirije i Palestine, Ibrahim, egipatski paša, nalazio u Jerusalimu, pokazalo se da je oganj, koji se dobija sa Groba Gospodnjeg na Veliku subotu, oganj neblagodatni, i da se pali kao i svaki drugi oganj. Taj paša je namislio da se uveri da li se zaista iznenada i čudesno javlja oganj na ploči Groba Hristovog ili se pali sumpornom šibicom. Šta je uradio? Objavio je patrijarhovim namesnicima da mu je ugodno da sedi i samoj kuvukliji u vreme dobijanja Ognja i da jasno gleda kako se on javlja, i dodao je da će on, ako je to istina, dati 5000 punga (2 500 000 pijastra), a da će u slučaju laži oni njemu dati sav novac, koji su sakupili od prevarenih hodočasnika, i da će on objaviti u svim novinama Evrope o mrskoj prevari. Namesnici – petroarabijski Misail i Nazaretski mitropolit Danilo, i Filadelfijski episkop Dionisije (sadašnji Vitlejemski) – sastali su se da se posavetuju šta da rade. U minutama savetovanja, Misail je priznao da on u kuvukliji pali oganj sa kandila, koja je sakrivena iza pokretne mramorne ikone Hristovog Vaskrsenja, koja je u samom Grobu Gospodnjem. Nakon tog priznanja bilo je odlučeno da se smireno moli Ibrahim, da se ne meša u religiozna dela, i poslan mu je tumač Svetogrobske obitelji, koji mu je predočio da za njegovu svetlost nema nikakve koristi da otkriva tajne hrišćanskog bogosluženja i da će ruski car Nikolaj biti veoma nezadovoljan otkrivanjem ovih tajni. Ibrahim paša je, saslušavši ovo, odmahnuo rukom i zaćutao. Ali od tada svetogrobsko duhovništvo više ne veruje u čudesno javljanje Ognja. Ispričavši sve ovo, mitropolit je dodao da se samo od Boga očekuje prestanak (naše) blagočestive laži. Kako on zna i može, tako će i uspokojiti narode, koji veruju sada u Ognjeno čudo Velike subote. A mi ne možemo ni da započnemo taj prevrat u umovima, nas rastržu već u samoj kapeli Svetog Groba.“[10]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Velika subota i njen opšti smisao. Arhivirano iz originala 07. 04. 2018. g. Pristupljeno 07. 04. 2018.
- ^ „Dokaz Božjeg prisustva | Glas javnosti”. Glas-javnosti.rs. 26. 4. 2008. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „Blagodatni oganj čudesno pali sveće samo pravoslavnom patrijarhu”. Vaseljenska.com. 6. 5. 2013. Arhivirano iz originala 06. 05. 2016. g. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „Sveta Vatra - Holy fire - silazak plamena Svetog Duha u Jerusalimu na Veliku Subotu”. Bastabalkana.com. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „Blagodatni oganj u Jerusalimu - Radio-televizija Vojvodine”. Rtv.rs. 28. 11. 2011. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „Blagodatni oganj | Srpska pravoslavna crkva [Zvanični sajt]”. Spc.rs. Arhivirano iz originala 11. 04. 2015. g. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „Blic online | Print”. Blic.rs. 18. 4. 2012. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „Juri Maksimov, U Zaštitu Blagodatnog Ognja”. Svetosavlje.org. Arhivirano iz originala 14. 04. 2015. g. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ „The "Holly" Light of Jerusalem”. Forum.stirpes.net. Arhivirano iz originala 10. 4. 2010. g. Pristupljeno 11. 4. 2015.
- ^ U zaštitu blagodatnog ognja.