Bodljokošci
| Bodljokošci | |
|---|---|
| |
| Morski jež | |
Naučna klasifikacija 
| |
| Domen: | Eukaryota |
| Carstvo: | Animalia |
| Nadtip: | Deuterostomia |
| Tip: | Echinodermata Klein, 1734 |
| Klase | |
|
Videti tekst | |
Bodljokošci (Echinodermata) su životinje koje žive isključivo u morskoj vodi većinom na dnu, gde se kreću puzanjem ili su zariveni u podlogu, a ima i sesilnih vrsta. To su jedine životinje sa celomom koje su radijalno simetrične na odraslom stupnju. Larva im je, međutim, bilateralno simetrična. Skelet je mezodermalnog porekla, dok je kod ostalih beskičmenjaka ektodermalnog porekla. Skelet se nalazi ispod epidermisa u vidu čvrstih ploča koje kod nekih bodljokožaca mogu da srastu u čvrst oklop (morski ježevi), dok su kod drugih međusobno spojene mišićima. Na skeletnim pločama se formiraju kvržice i bodlje, a kod nekih bodljokožaca (morske zvezde i ježevi) se bodlje mogu završavati kleštoliko (pedicelarije) i time dobiti ulogu u čišćenju oklopa, ishrani ili se čak na njima mogu nalaziti otrovne žlezde.
Nisu segmentisani i nemaju glaveni region, već se na njihovom telu razlikuju dve površine:
- oralna, u čijem se centru nalazi usni otvor i
- aboralna, na kojoj se nalazi analni otvor.
Celom je kod odraslih bodljokožaca diferenciran u nekoliko odvojenih delova, od kojih je jedan karakterističan samo za bodljokošce i naziva se ambulakralni sistem. To je vodeno – vaskularni sistem, odnosno sistem kanala, cevčica i meškova koji su ispunjeni tečnošću. Ta tečnost je pod pritiskom i kada pritisak opadne, morska voda ulazi u ambulakralni sistem. Od kanala ovog sistema, kroz naročite pore na površini tela izlaze cevasti izraštaji ili ambulakralne nožice, pomoću kojih se bodljokošci kreću.
Krvni lakunarni sistem se sastoji od sistema prstena i kanala. Krvna tečnost ima funkciju transporta hranljivih materija, ali ne i kiseonika kao što je to kod većine ostalih životinja.
Respiraciju obavljaju:
- kožnim škrgama
- vodenim plućima (izraštaji na zadnjem crevu koji se pune i prazne vodom);
- preko cele površine tela.
Ekskrecija se obavlja celom površinom tela, a naročito preko zidova škrga i creva, jer nemaju posebne ekskretorne organe.
Crevni sistem se veoma razlikuje kod pojedinih grupa bodljokožaca. Crevo može biti:
- kesasto,
- izuvijano,
- kod nekih bodljokožaca nema zadnjeg creva i analnog otvora.
Nervni sistem je difuzno-vrpčast. Sastoji se od tri nervna prstena sa kojih polaze nervne vrpce i nervnih ćelija koje su razbacane ispod epidermisa. Čula su slabo razvijena.
Bodljokošci su odvojenih polova, a polni dimorfizam nije izražen. Muški od ženskih organizama se spolja ne razlikuju, jedino po boji polnih žlijezda ih možemo razlikovati. U raviću imaju metamorfozu, larvene stupnjeve. Nastaje larva koja slobodno pliva po vodi, zatim kasnije pada na tlo i metamorfozira se u adultni oblik. Adultni oblik je radijalnog organskog sistema.
Klasifikacija
[uredi | uredi izvor]Najvažnije klase u tipu bodljokožaca su:
- morske zvezde (Asteroidea)
- morski krinovi (Crinoidea)
- morski ježevi (Echinoidea)
- morski krastavci (Holothuroidea)
- morske zmijuljice (Ophiuroidea)
Galerija bodljokožaca
[uredi | uredi izvor]-
Crvena morska zvezda -
Morski jež -
Morski krin -
Morski krastavac -
Morska zmijuljica
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- BioNet Škola
- Echinodermata Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. jul 2012) from the Tree of Life website.
- Echinoderms from the Creature Feature website.
