Botanička bašta Sjedinjenih Država
| Botanička bašta SAD | |
|---|---|
| |
| Položaj | |
| Mesto | Vašington |
| Država | SAD |
| Koordinate | 33° 53′ 17″ S; 77° 00′ 47″ I / 33.888° S; 77.013° I |
| Karakteristike | |
| Tip parka | Botanička bašta |
| Zaštita i posećenost | |
| Godina izgradnje | 1820. |
| Ostalo | |
Botanička bašta Sjedinjenih Država, takođe nazivana i Nacionalna botanička bašta je najstarija botanička bašta u Sjedinjenim Državama. Primerci biljaka koji se nalaze u bašti bili su sakupljani u vojnim i istraživačkim misijama. Danas botanička bašta je čuvar retkih i zanimljivih biljaka.[1]Njena misija jeste naglavašavanje vrednosti biljaka, njihovom daljem očuvanju i istraživanju. Konzervatorijum je živi muzej, izložen biodiverzitet biljaka iz celog sveta. Koji edukuje posetioce o njihovim kulturnim, ekonomskim, estetskim i ekološkim značajima.
Lokacija i radno vreme[uredi | uredi izvor]
Botaniča bašta SAD se nalazi preko puta Kapitol SAD, duž Avenije Nezavistosti JZ. Ova ulica graniči botaničku baštu od Bartoldi fontane koja takođe spada pod upravu ove institucije. Do Botaniče bašte SAD može de doći autoputem Avenija Nezavisnosti, Vašington Avenije ili Frst Strita. Najbliža metro stanica je Federal Center SW. Botanička bašta je otvoren svakog dana i može se posetiti u periodu od 10-17h.[2] Takođe je potpuno besplatna.[3]
Kako se razvijala ideja za nastankom[uredi | uredi izvor]
Američka istraživačka ekspedicija (1838—1842)[uredi | uredi izvor]
Postojale su nacionalne koristi koje su se mogle izvući iz istraživanja biljnog sveta. Tomas Džeferson je tvrdio u svom pismu Congress 1803. tražeći podršku u ekspediciji Luisa i Klarka. Njegovo pismo Meriveder Levis Džeferson uvrstio je među „objekte koji su dostojni primetiti ... tlo i lice zemlje, rast povrća i produkcije. Posebno one koje nisu u SAD -u.” Dvadeset pet godina kasnije Congress je podržao ekspediciju, sa zadatkom da mapiraju udaljena područja zemljine kugle. Bilo je potrebno deset godina da se organizuje i finansira projekat, 18. avgusta 1838, američka ekspedicija za istraživanje isplovila je iz Hampton Roads luke u Virdžiniji. Ekspedicija je krenuo je ka Južnim morima. Pod komandom Čarlsa Vilksa, oficira ekspedicije, šest pomorskih brodova ekspedicije putovalo je više od 87.000 milja dok su istraživali i mapirali stotine ostrva u Tihom okeanu .[4]
Najznačajnije dostignuće ekspedicije bila je njena potvrda da je Antarktik zaista bio kontinent, a ne niz ostrva kao što se ranije mislilo.
Vilks je govorio da je ekspedicija za svoje četiri godine na moru iskoristila svaku priliku da unapredi sticanje znanja i proširi granice nauke. Devet civilnih naučnika, uključilo se u ekspediciju, a njihova prisustvo pomoglo je u prikupljanju artefakata biljnog, životinjskog i mineralnog porekla. Primerci koji nikada ranije nisu identifikovani.
Dva botaničara na brodu bili su Vilijam D. Brakenridž i Vilijam Rič. Sa južne obale Amerike do ostrva južnog Pacifika, od Australije do Oregona, naučnici su sakupljali uzorke na svakoj stanici. Radovi su napravljeni u herbarijum gde su biljke i semena bili sakupljeni, presovani i sušeni. Takođe su sakupljali žive biljke koje su se nalazile u posebnim kontejnerima. Ostrva Fidži i Havaji su imala najveći značaj u otkrivanju novih biljnih vrsta. Botaničari su sakupili i presovali više od 50.000 primeraka biljaka. Pomoću posebnih kontejnera uspeli su da vrate 250 živih biljaka. Neke od novootktivenih biljaka dobile su svoje ime prema botaničaru koji ih je otkrio. Kao što su
Biljni rod Brackenridgea A. Gray, in the Ochnaceae (Fidži i Australija)
Drvena paprat Cyathea brackenridgei Mett.[5]
Formiranje botaničke bašte Sjedinjenih Država[uredi | uredi izvor]
Izazov u Vašingtonu je bio šta učiniti sa hiljade primeraka svih vrsta. U početku je zbirke ekspedicije bile su smeštene u The Great Hall of the US Patent Office, ali su biljke postavljene napolje. Krajem 1842. dograđen je staklenik sa zadnje strane zgrade koji je omogućio proučavanje i razmnožavanje biljnih primeraka. Više od 500 vrsta, koje obuhvataju oko 1600 primeraka je stavljeno u lonce. Ove biljke iz celog sveta, uključujući brodsku paprat iz Novog Zelanda i crvenu gloksiniju iz Brazila. Obnovile su interesovanje za pravljenje nacionalne botanička bašta. Godine 1850. kada je Patent Office proširen, Congress je prisvojio 5.000 dolara za preseljenje staklena bašta. Do kraja te godine Botanička bašta je ponovo uspostavljena u podnožju Capitol-a.
Tokom 1850-ih, Vašington je bio grad u rastu broja stanovnika sa 40.000 stanovnika. Izgradnja je bila u toku na Smithsonian Institution, spomenik Vašingtonu i nova krila Capitol-a. Botanička bašta, sa izgrađenim novim staklenikom na mestu prethodnog vrta Columbia Institute, zauzimalo je deset hektara na tržnom centru u blizini Capitol-a. Gotički staklenik sa njegovim egzotičnim biljkama iz dalekih zemalja postajao je atrakcija u gradu. 1856. Congress je zvanično imenovao u botaničku baštu SAD i stavio je pod specifičnu nadležnost Joint Library Committee sa redovnim finansiranjem. Vilijam Brakenridž, čije je znanje za održavanje retkih biljaka tokom ekspedicije proširilo kolekciju, nastavlja da nadgleda baštu kao hortikulturista. Godine 1853. angažovan je Vilijam R. Smit, kao prvi baštovan. Obučavao se u Royal Botanic Garden u Kru, Engleska.
Godine 1855, Congress je prisvojio 1500 dolara za „montažu pogodnih kućica za biljke nedavno donete iz Japana za Sjedinjene Države." Sagrađeni su veći staklenici za širenje kolekcija, proučavanje i razmnožavanje novih biljnih vrsta. Smit je postavljen za prvog upravnika Botanike. Na toj funkciji je bio do svoje smrti 1912. godine. Smit je nadgledao eru ogromne ekspanzije u botaničkoj bašti. Radio je na proširenju kolekcije dok je distribuirao semena iz bašte širom sveta. Tokom njegovog perioda upravljanja botanička bašta je počela da dobija nacionalni značaj.
Rotunda of the Conservatory, izgrađena 1867. sadržao više od 300 veličanstvenih palmi kao i raznovrsnosnih biljaka iz Azije, Madagaskara, Novog Zelanda, Paname i Južne Amerike. Na istočnom i zapadnom krilu su bile biljke iz takvih egzotične lokacije kao što su Južna mora, Kina, istok i zapad Indije. U posebnom konzervatorijumu se nalazila sala za predavanja, ili botanička učionica, koja bi mogla da primi više od 100 učenika.
Promene tokom dvadesetog veka[uredi | uredi izvor]
Kako se završio devetnaesti vek, Botanička bašta SAD je bila je smeštena na istočnom kraju tržnog centra u blizini Kapitola, okružen bujnim vrtovima i spomen-drvećima. Novi vek doneo je novu viziju za grad Vašington. Pokrenut je pokret za transformaciju glavnog grada u grad dostojan svog međunarodnog statusa. Takođe želeli su da povrati neke od originalnih ideja Pjera L’Enfanta[6]. Godine 1901. pod upravom Mekmilanove komisije Senata, napravljen je novi plan. Koji bi stvorio otvoreni tržni centar između Capitol-a i Washington Monument-a. Centralni deo novog dizajna bio je a Spomenik Ulisu Grantu koji će biti postavljen u podnožju Capitol brda. Botanička bašta i njeni staklenici, ometali su rad i otežano postavljanje spomenika. Tako da je botanička bašta morala da se premesti.
Mnogi Vašingtonci, među njima i kongresmeni i drugi vladini zvaničnici, otvoreno su se protivili tom potezu jer je to značilo seču drveća. Neglas javnosti je odložio neizbežno 20 godina. Kada je Botanička bašta konačno bila preseljena početkom 1920-ih, više od 200 stabala na zemljištu su uništeni, a plastenici demontirani.
Na sreću stanovnika Vašingtona i mnogih njegovih posetilaca, bašta je premeštena na kratku udaljenost, u oblast ograđenu Avenijom Merilend, Prvom ulicom i Nezavisnom Avenijom, gde i danas stoji. Nova botanička bašta, sa svojim spektakularnim staklom i aluminijumskom kupolom je dizajnirana da ugradi obimne kolekcije biljaka i udovoljiti rastućem interesu javnost. Otvorena je 1933. godine. Sadržala je osam baštenskih soba pod staklom, ukupno 28.944 kvadratnih metara prostora za uzgoj. Zadatak premeštanja bašte je pao na Džordža Veslija Hesa, koji je nasledio Vilijama Smita kao direktor 1913. Tokom svog dugog mandata, Hes je proširio misiju Botaničke bašte da se fokusira na obrazovanje kao vitalnu komponenta eksponata, uz nastavak sakupljanja biljaka i distribucije. Hes je bio prvi koji održavao izložbe sezonskog bilja. Razvio je izložbe lekovitog bilja, biljaka pomenute u Bibliji, i biljke čiji bi proizvodi mogli biti korisni u kućne svrhe. Podsticao je nastavnike i učenike da posete vrt, često je i sam vodio obilaske. Botanička bašta, uključujući izložbe na letnjoj terasi, samostalne obilaske i časove hortikulture za javnost.[7] Biljna kolekcije su nastavile da se šire.
Sedamdesetih godina 20. veka otkriveno je propadanje u aluminijumskom delu krova Konzervatorijuma. Do 1989. bilo jasno da održavanje i popravka neće biti dovoljni da obnoviti aluminijumski okvir, cela struktura bi treba ponovo izgraditi. Kuća palmi, čiji je krov proglašen nebezbednim, bila je demontirana 1992. a biljke su otpremljene kamionima na Floridu na čuvanje. 1997. cela zgrada je zatvorena za javnost. To je zahtevalo otprilike četiri meseca za uklanjanje biljaka, od kojih neke poslate na skladištenje u staklenike američke botanike baštenski proizvodni objekat. Drugi su donirani za edukaciju i neprofitne institucije. Rekonstrukcija je trajala nekoliko godina, a osoblje Botaničke bašte SAD iskoristilo je to vreme da reafirmiše svoju misiju kroz izradu master plana koji je dao smernice za renovirane eksponate. Konzervatorijum je ponovo otvoren 2001. godine. Istorijski elementi originalne zgrade su sačuvani i njena krovna linija je obnovljena. U novu zgradu instalirani su najsavremeniji ekološki sistemi. Botanička bašta je bila spremna za novi vek.
Reference:[uredi | uredi izvor]
- ^ „Vladina dokumenta - Botaniča bašta Sjedinjenih Država” (PDF).
- ^ „Oficijalni sajt - Botaničke bašte Sjedinjenih Država”.
- ^ „Članak sajta TRAASGPU - Botanička bašta SAD”.
- ^ Stilwell Jenkins, John (1852). Explorations and Adventures in and Around the Pacific and Antartic Oceans: Being the Voyage of the U.S. Exploring Squadron, Commanded by Captain Charles Wilkes ... in 1838, 1839, 1840, 1841, and 1842 ; Together with Explorations and Discoveries Made by Admiral D'Urville, Captain Ross, and Other Navigators and Travellers, and an Account of the Expedition to the Dead Sea, Under Lieutenant Lynch. Univerzitet Oksford: Hurst.
- ^ D. Brackenridge, William (decembar 1884). Engraving of W. D. Brackenridge: Frontispiece, The Gardener’s Monthly and Horticulturist: Devoted to Horticulture, Agriculture and Rural Affairs.
- ^ Tikkanen, Amy. „Pierre Charles L'Enfant | French engineer and architect | Britannica"”.
- ^ D. Solit, Karen (1993). HISTORY OF THE UNITED STATES BOTANIC GARDEN 1816-1991. WASHINGTON: THE ARCHITECT OF THE CAPITOL UNDER THE DIRECTION OF THE JOINT COMMITTEE ON THE LIBRARY CONGRESS OF THE UNITED STATES.