Bojnjički zamak

Bojnički zamak

Bojnjički zamak (slč. Bojnický zámok што значи Бојњички дворац), u sadašnjosti Bojnjički dvorac kao romantički dvorac koji ima delimično sačuvane gotske i renesansne osnove zamka te se u literaturi pominje kao Bojnjički dvorac i nalazi u banjskom gradu Bojnice, nedaleko od Nitre u Slovačkoj.

Prvi put se pominje 1113. godine, a tokom vekova je pretrpeo mnogobrojne promene, da bi ga Jovan Palfi (1829—1908) od 1888. do 1909. godine preuredio. Kao što je sam zamak pretrpeo veći niz prepravki, tako je i promenio veći broj vlasnika od Matije Čaka, preko vanbračnog sina Matije Korvina (1458—1490) Jovana, porodica Zapolja, Turza i Palfija do vlasnika koncerna Bata koji su ga kupili pred početak II svetskog rata a posle rata je nacionalizovan.

Prošlost zamka

Bojnice su banjski grad koji je nastanjen u dalekoj prošlosti i tu je 12. veku kao drveni zamak koji je nakon jednog veka pregrađen u kameni zamak i koji je dobio i gradske beneficije 1366. godine. 1530—1599, bio je opustošen od strane Turaka nakon čega je počela izgradnja gradskih bedema. Krajem 17. veka i početkom sledećeg grad su opustošili ustanici da bi se grad opet podigau i izgradio mlinove i pivare. Ovaj banjski grad je imalo svoje izvore i bio je jako privlačno mesto za aristokratio a kasnije industrijalce i uvek je bilo puno privlačnosti. U dokumentima se prvi put se pominje 1113. godine u dokumentima, ali je teško precizno datirati njegov nastanak. Njegov prvi poznati vlasnik bio je Matija Čak, gospodar Tatra i Dunava, koji ga je 1302. godine dobio od mađarskog kralja Vladislava (Vaclav) VIII (kralj Mađarske 1301—1305, kralj Češke 1305—1306). Kralj Mađarske Matija Korvin ga je 1489. godine predao na upravu svom vanbračnom sinu Jovanu, a ostalo je zabeleženo da je i sam voleo da posećuje zamak i da je često diktirao kraljevske edikte ispod svoje lipe koja se danas naziva lipa kralja Matije. Posle njegove smrti zamak dolazi u posed Zapolja, a potom i porodice Turzo koja je spadala među najbogatije u severnim delovima kraljevine Mađarske. Oni su ga preuzeli 1528. godine i otpočeli su sa prerađivanjem i dograđivanjem postojeće srednjovekovne građevine u komforni luksuzni renesansni dvorac.

Bojnički zamak

Njihovo delo nastavili su Palfiji koji su u posed zamka došli 1646. godine. Poslednji značajniji vlasnik zamka bio je Jovan Palfi koji je od 1888. do 1909. godine sproveo veliko renoviranje i prerađivanje zamka u stilu francuskih dvoraca na reci Loari. Pored toga on je i sam uzeo učešća u tom procesu dizajnirajući neke arhitektonske detalje, a samu unutrašnjost zamka je opremio većim brojem antikviteta, tapiserija, crteža, slika i skulptura. Međutim posle njegove smrti su otpočele svađe među njegovim naslednicima koji su rasprodali dobar deo tih predmeta da bi na kraju 25.02. 1939. godine prodali ceo dvorac sa banjom i okolinom Janu Bati iz koncerna Bata.

Nakon II svetskog rata celokupna imovina koncerna Bata na teritoriji Čehoslovačke je nacionalizovana, a samimi tim je i Bojnički dvorac došao pod upravu države. Veliki požar je 09.05. 1950. godine zahvatio zamak, ali ga je država posle toga obnovila i u njemu je otvoren muzej koji se bavi predstavljanjem i dokumentovanjem neo stilova u arhitekturi, čemu i sam dvorac u današnjem obliku pripada.

Danas je najposećeniji samostalni muzej u Slovačkoj republici sa posetom od oko 200.000 turista godišnje, koje privlače i specifične ture u noć Bajka u dvorcu, kao i međunarodni festival duhova i duša.

Literatura

• Vladimír Procháska, Priruční slovník nauční ČS Akademia vied, Praha 1966
• Ing.arch.Ľudmila Húskova, Slovensko, prechádzky storočiami miest a mestečiek, Bratislava 1994

Vidi još

• Bojnice
• Zamkovi u Slovačkoj

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Castles.info - Bojnice castle Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. januar 2018)
• Virtualtour of Bojnice castle