Brskovski dinar
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Brskovski dinar je naziv za srednjovjekovni srebrni dinar Kraljevine Srbije, rađen u kovačnici (tvrđavi) rudnika Brskovo (kod današnjeg Mojkovca, u Crnoj Gori). Kako su emisije novca nazivane prema njegovom porijeklu, tako se već 1277. godine, za vrijeme kralja Dragutina, naziv „brskovski dinar“ našao u Dubrovačkom carinskom statutu. Ponekad se novac po porijeklu pominjao u širem smislu oblasti ili države, kao „dinari kralja Raške“ (1282) i „raški dinari“ (1292) kako je navođeno u Veneciji. Brskovski dinar je bio poznat i kao dinar: „sa krstom i ljiljanom“ i dinar „sa mačem“. Sličan sa mletačkom srebrnom kovanicom, kasnije je imao i latinski natpis. Imajući u vidu da je većina novca iz srednjovjekovne srpske države završavala u inostranstvu (samo je srebro, kao kvalitetno, bilo najbolji izvozni artikl) posredstvom trgovaca i ovaj se dinar u stranim zemljama dobro kotirao: preko Venecije, kao kvalitetan, razglašen je po Italiji. Nazivali su ga „grossi de Brescoa“ (groševi iz Brskova). U pisanim izvorima se često pominju i kao dinari: „denarii de Bresco“ ili „de Brescoa“.
Opadanje kvaliteta
[uredi | uredi izvor]Srednji vijek je bio vijek falsifikovanja novca i kovanje je bilo veoma haotično. Kvalitet srebrnjaka iz Brskova u Veneciji je cijenjen pozitivnim zapisima: „denaria de Brescoa boni“ i „grossi de Brescua de argento bono“. Međutim, vremenom su se pojavili i „loši“ zapisi o brskovskim srebrnjacima: „bona, mala et falsa moneta de Briscoa“. Mlečani i Dubrovčani su odlukama svojih vijeća, izdavali česte naredbe protiv rđavih brskovskih dinara i utvrđivali kurs ovoj moneti. Godine 1282, Mletačko vijeće naređuje knezovima u Zadru i Dubrovniku, konzulima u Pulji, Draču i Kotoru – da paze na brskovske dinare i suzbiju rđave. Na početku XIV vijeka, u Dubrovniku je bio naročit kolegijum oficijala (offciales super grossos de Brescua) koji je imao zadatak istraživanja rđavih brskovskih dinara. Nije samo ovaj dinar bio na tapetu, već i novac iz ostalih kovnica u Srbiji: uredbom iz 1303. godine, dubrovačka vlada donosi odluku da se „novac Raške, iz Brskova i ostalih krajeva Slavonije (Srbije) zabrani zbog umnožavanja i falsifikata u opticaju“.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Kosta N. Kostić: Stara srpska trgovina i industrija, Beograd, 1904.