Budagoša
Budagoša (pali: Buddhaghoṣa - "Budin glas") je bio uticajni učitelj i monah teravada budizma, koji je živio i radio u 5. veku na današnjoj Sri Lanki.[1]
Čuven je po svojim tumačenjima pali kanona, koja do danas predstavljaju neprikosnoveni autoritet.[1] Njegovo najvažnije delo je "Put pročišćenja" (Visuddhimagga), obiman zbornik budističke misli i prakse. Budagoša je bio jedini učenjak na području sistematizovanja Budina učenja koji se može nazvati filozofskim misliocem, a ne samo komentatorom.[2]
U zemljama teravadinskog budizma Budagosu smatraju najvećim izlagačem i tumačem kanonskih spisa.
Život
[uredi | uredi izvor]Nema pouzdanih podataka o datumu ili mestu njegovog rođenja. Sinhaleško predanje navodi da je rodom iz Magadhe u severnoj Indiji. Neka novija istraživanja ukazuju na Andhru u južnoj Indiji kao njegovo rodno mesto[3]. Poreklom je bio braman koga je budizam rano privukao preko kontakata sa učenim budističkim monahom Revatom; pristupio je sanghi i otputovao na Cejlon, nastanivši se u Velikom manastiru (Mahavihara) ili Anuradhapuri, gde je proveo veći deo života u proučavanju spisa i pisanju. Pred kraj života se vratio u rodnu Magadhu i umro u Gaji[4]. Burmanci ističu njegovo burmansko poreklo i činjenicu da je svoje veliko delo, Visudhimagu, kao i kompletni pali kanon, izložio na Burmi, otpočinjući tako period koji se smatra novom erom u budizmu te zemlje.
Spisi
[uredi | uredi izvor]Ko je počinilac karme?
Ko žanje plod karme?
Da li karma oblikuje um?
"Nema počinioca ko delo čini;
To je zaista pravi uvid!"[5]
Nit' ima onog ko posledice trpi;
To samo sastojci kruže i premeštaju se;
— Budagoša, Put oslobođenja
Pored čuvenog Puta pročišćenja, Budaghosa je napisao tumačenja Vinaja-pitake, Suta-pitake i Abidama-pitake. Među njegova dostignuća ubraja se i ponovno promovisanje palija u vreme kada je sanskrit postajao dominantan jezik među hindusima, kao i sistematski razvoj teravadinske škole filozofije.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Rada Iveković, Rana budistička misao. Biblioteka Logos, IP Veselin Masleša, Sarajevo. 1977. pp. 131-152.
- ^ Čedomil Veljačić » Budizam » Historijski uvod
- ^ Trevor O. Ling, Rečnik budizma, Geopoetika, Beograd 1998.
- ^ B. C. Law, The Life and Work of Buddbaghosa (1923) (izd. 1946)
- ^ Karma u budizmu
