Bjelovješki sporazum
 | Vikipedija na ruskom jeziku ima opširniji članak o ovoj temi. |
| Bjelovješki sporazum | |
|---|---|
| Sporazum o uspostavljanju Zajednice nezavisnih država | |
 Potpisivanje Bjelovješkog sporazuma | |
| Tip | Sporazum o stvaranju državne zajednice |
| Potpisan | 8. decembar 1991. |
| Efekti | Okončanje Sovjetskog Saveza, nastanak Zajednice nezavisnih država |
| Potpisnici | |
Sporazum o uspostavljanju Zajednice nezavisnih država, poznatiji po neformalnom nazivu Bjelovješki sporazum,[1] jeste sporazum kojim je ozvaničen prekid postojanja Sovjetskog Saveza kao države. Potpisan je 8. decembra 1991. godine na lovačkom imanju Viskuli u Bjelovješkoj šumi u Belorusiji od strane 3 od 4 zemalja koje su 1922. osnovale Sovjetski Savez: Rusije, Belorusije, i Ukrajine (bivša Zakavkaska SFSR nije imala predstavnika ovde).
Sporazum je ozvaničio prekid postojanja SSSR kao "subjekta međunarodnog prava i geopolitičke stvarnosti", i najavljeno je formiranje Zajednice nezavisnih država. Potpisali su ga šefovi država i vlada svake od 3 republika potpisnica: Stanislav Šuškevič i Vjačeslav Kebič u ime Belorusije, Boris Jeljcin i Genadij Burbulis u ime Rusije, i Leonid Kravčuk i Vitold Fokin u ime Ukrajine.[2] Po potpisivanju je Šuškevič najavio da je upravo potpisano osnivanje zajednice tih triju nezavisnih država.[3]
Originalni dokument je u nekom trenutku nestao. Po potpisivanju su Jeljcin, Kravčuk i Šuškevič dobili po jednu zvaničnu kopiju dokumenta, dok je original trebao da se čuva u arhivama ministarstva spoljnih poslova Belorusije. Po mišljenju bivšeg sekretara Zajednice nezavisnih država Ivana Korotčenije, neki viši zvaničnik ga je sakrio u arhivama zbog njegovog izuzetnog značaja u to vreme, a niko nije hteo da bude odgovoran za njegovo potpisivanje. Po Šuškeviču ga je neko prisvojio za sebe, jer je značaj dokumenta veliki, i može samo da poraste sa vremenom. Uputio je novinare ka Pjotru Kravčenku, bivšem ministru spoljnih poslova Belorusije, koji se svojevremeno hvalio kako ima svaki nacrt o tom sporazumu, i da o njemu piše knjigu. Na pitanje novinara o tome, Kravčenko je odbio da prokomentariše nešto o lokaciji originala. Zvaničnik Zajednice nezavisnih država je rekao za RIA novosti da, bez obzira na nestanak originala, svaka od tri ovlašćene kopije ima istu pravnu jačinu kao i original, pa njegov nestanak nema pravne posledice.[4]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Jurij Ivanov (8. decembar 2022). „Soglašenie o sozdanii SNG ("Belovežskoe soglašenie"). Spravka”. ria.ru (na jeziku: ruski). RIA. Pristupljeno 8. mart 2022.
- ^ „Soglašenie o sozdanii Sodružestva Nezavisimыh Gosudarstv (8 dekabrя 1991 goda)” [Sporazum o uspostavljanju Zajednice nezavisnih država (8. decembar 1991. godine)]. cis.info (na jeziku: ruski). Zajednica nezavisnih država. 8. decembar 1991. Pristupljeno 8. mart 2022.
- ^ „Shushkevich Recalls Pen Strokes That Dissolved The U.S.S.R.”. Youtube. Radio Free Europe/Radio Liberty. 8. decembar 1991. Pristupljeno 8. mart 2022.
- ^ „Document declaring Soviet Union's breakup ‘missing' from archives”. rt.com (na jeziku: engleski). Russia today. 8. februar 2013. Pristupljeno 12. maj 2022.
