Vavilonsko ropstvo
Vavilonsko ropstvo, vavilonsko sužanjstvo ili vavilonsko progonstvo, je naziv koji se obično koristi za deportaciju i progonstvo Jevreja iz drevnog Kraljevstva Judeje u Vavilon ko je naredio Nabuhadnezar II u 6. veku p. n. e. Ropstvo i kasniji povratak u Izrael su ključni događaji u istoriji Jevreja i judaizma, pa su imali dugoročne posledice na razvoj moderne jevrejske kulture i običaja.[1]
Kraljevstvo Juda (oko 930. p. n. e.–586. p. n. e.), često navođeno kao „Južno kraljevstvo," kako bi se razlikovalo od „Severnog Kraljevstva“ Izrael bila je jedna od država-naslednica "Ujedinjene Monarhije." Pleme Juda je kralja Davida izabralo da vlada nad njima, pa je Davidijanska loza preživela 350 godina, sve dok kraljevstvo godine 586. p. n. e. nije uništilo Vavilonsko carstvo pod Nebuzar-adanom, kapetanom telesne garde Nabuhadnezar II.[2] Tada je uništen i Solomonov hram u Jerusalimu. Već pre toga Vavilonci su bili zauzeli Jerusalim i prognali judejsko plemstvo i vodeće građane.[3] Pošto je Vaviloniju osvojilo Persijsko carstvo godine 539. p. n. e., persijski vladar Kir Veliki je Jevrejima dozvolio da se vrate u svoju domovinu, a 40.000 njih je iskoristilo tu priliku, o čemu govore biblijske priče o Joahinu, Jezdri i Nemiji.
Vavilonsko progonstvo i povratak u Izrael se u verskom smislu smatra jednim od ključnih događaja u odnosu Boga i njegovog izabranog naroda - Izraela. Isto kao što su bili predodređeni da padnu u ropstvo a potom budu izbavljeni iz Egipta, Izraeliti su bili predodređeni za Božju kaznu u obliku Vavilonaca, od kojih su ponovno izbavljeni. Vavilonsko ropstvo je zbog toga imalo značajan uticaj na razvoj judaizma i jevrejske kulture, što uključuje promene u hebrejskom pismu te promene u ritualima i običajima judaizma.
Ovaj period je karakterisala pojava poslednjih velikih biblijskih proroka kao što je Jezekilj, a nakon čega je Tora dobila veliku važnost u jevrejskom svetu. Prema istorijsko-kritičkim proučavateljima Biblije, biblijski tekstovi su upravo u to vreme bili uređeni i obrađeni, pa je započela kanonizacija Biblije kao najvažnijeg teksta za sve Jevreje. Ovaj je proces koincidirao s pojavom pisara i mudraca kao jevrejskih vođa (v. Ezra i farizeji).
Pre progonstva, narod Izraela se organizovao po načelu plemena; nakon toga su organizovani u klanove, s time da je pleme Levi zadržalo posebnu ulogu. Nakon vavilonskog ropstva, ustanovile su se trajne i brojne zajednice Jevreja izvan Zemlje Izraelove, pa se tako taj događaj smatra početkom "Jevrejske dijaspore."[a]
Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ Alternativni pogledi, pak, smatraju da je ona zapravo započela sa asirskim progonstvom Jevreja.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 7. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ 2 Kraljevima 25:8-21.
- ^ Danijel 1:1-6; cf. 2 Letopisi 36:6-7; takođe 2 Kraljevi 24:10-16.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Yohanan Aharoni & Michael Avi-Yonah, "The MacMillan Bible Atlas", Revised Edition, pp. 96–106 (1968 & 1977 by Carta Ltd).
- The Babylonian Exile Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. jul 2011) - Crash Course in Jewish History
