Vera Cenić
| Vera Cenić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Puno ime | Vera Cenić |
| Datum rođenja | 26. novembar 1930. |
| Mesto rođenja | Vranje, Srbija |
| Datum smrti | 25. maj 2020. (89 god.) |
| Mesto smrti | Vranje, Srbija |
| Nacionalnost | Srpkinja |
| Univerzitet | Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu |
| Zanimanje | Književnica i profesorka |
| Porodica | |
| Supružnik | Gradimir Cenić |
| Književni rad | |
| Najvažnija dela |
|
| Nagrade |
|
Vera Cenić (Vranje, 26. novembar 1930 — Vranje, 25. maj 2020) bila je srpska književnica, prva žena doktor nauka u Vranju i profesorka jugoslovenske književnosti i srpskog jezika.[1] Zbog političkih opredeljenja hapšena je kao studentkinja; provela je više od godinu i po dana na Golom otoku. Njen književni opus obuhvata romane, eseje, oglede i studije. Radila je kao profesorka na nekadašnjoj Pedagoškoj akademiji „Ivo Andrić” (sadašnjem Pedagoškom fakultetu) u Vranju. Bila je prvi kustos-pedagog Muzej kuće Bore Stankovića. Jedan od idejnih pokretača Borine nedelje i jedan od osnivača Književne zajednice Borisav Stanković.[2]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Diplomirala je, magistrirala i doktorirala na Filološkom fakultetu u Beogradu, na Grupi za jugoslovensku književnost i srpskohrvatski jezik. Kao studentkinja uhapšena je posle jedne bioskopske projekcije u Beogradu u proleće 1950. godine i poslata na Goli otok, zbog sadržaja dnevnika kojeg je vodila i ljubavi prema ruskim filmovima. Kao osuđenica na društveno-koristan rad ostala je na Golom otoku do kraja 1951. godine. Hapšenje se povezivalo sa prethodnim lišavanjem slobode njenog tadašnjeg partnera, kasnije supruga prim. dr Gradimira Cenića, u to vreme studenta medicine, a kasnije čuvenog vranjskog hirurga.[3]
Tri decenije svog radnog veka provela je u prosveti, kao profesorka jezika i književnosti, najpre na Učiteljskoj školi u Vranju, a potom na Pedagoškoj akademiji, preteči Pedagoškog fakulteta. Bila je vrlo istaknut predavač, čiji se časovi pamte po velikom umeću u prenošenju znanja. Mogla bi se nazvati i svetskim putnikom, jer je sa suprugom do 1991. godine proputovala sve kontinente i mnogobrojne države sveta.
Iza nje je ostalo vredno književno, naučno i publicističko delo. Izdvajaju se romani „Kanjec filjma” i „Ista priča”, prvi o golootočkom, a drugi o post-golootočkom iskustvu. Vrlo su značajne njene studije [4] - „Časopisi južne Srbije na raskršću između XIX i XX stoleća” (1983), „Ogledi o Borisavu Stankoviću” (književna studija, 1988), „Retorika” (sa Sunčicom Denić, 1995). Napisala je i publikaciju „Vodič kroz muzej kuću Borisava Stankovića”.
Pripisuju joj se zasluge za to da je 1964. godine sačuvala rodnu kuću Bore Stankovića u Vranju od sigurnog, planiranog rušenja, u vreme kada je lokalna vlast imala neke druge planove za tu lokaciju u čuvenoj Baba Zlatinoj ulici u Vranju.
Posle 2013. godine sa suprugom Gradimirom Cenićem doživeli su u poznim godinama zakasnelu sudsku rehabilitaciju, po vlastitom zahtevu, a zbog neopravdanog suđenja i vremena provedenog na Golom otoku u vreme Rezolucije Informbiroa, u periodu 1950/51.[5]
U Javnoj biblioteci „Bora Stanković” u Vranju od 26. novembra 2022. godine postoji Legat Vere Cenić, oformljen dve i po godine nakon smrti, kada je rodbina ovoj ustanovi predala veći deo građe koja predstavlja njenu zaostavštinu.[6] Legat je otvoren za javnost na dan njenog rođenja.
Dela
[uredi | uredi izvor]- Časopisi južne Srbije na raskrsnici XIX i XX stoleća, Narodni muzej Vranje, 1982.
- Ogledi o Borisavu Stankoviću, Nova Jugoslavija, 1988.[7]
- Kanjec filjma, Književna zajednica Borisav Stanković, 1994.[8]
- Retorika - besedništvo u teoriji i praksi za studente učiteljskih fakulteta (koautorstvo sa Sunčicom Denić), Pedagoški fakultet Vranje, 1995.
- Ista priča, Književna zajednica Borisav Stanković, 2001.[9]
Nagrade i priznanja
[uredi | uredi izvor]- Sedmoseptembarsko priznanje Grada Vranja (1983).
- Povelja Borisav Stanković (Književna zajednica Borisav Stanković, 2004).
- Javno priznanje 31. januar (Grad Vranje, 2013).
- Povelja Pedagoškog fakulteta u Vranju (2017).
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Vera Cenić u svom radnom okruženju -
Verina monografija Časopisi Južne Srbije na raskrsnici XIX i XX stoleća -
Među priznanjima je i Povelja Pedagoškog fakulteta u Vranju
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „In memoriam: Vera Cenić (1930 - 2020)”. VRANJENEWS (na jeziku: srpski). 2020-05-26. Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ „O nama”. Književna zajednica "Borisav Stanković" (na jeziku: srpski). 2021-04-26. Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ „„Kanjec filjma“ – Vera Cenić”. VIZIONARSKI (na jeziku: srpski). 2013-05-25. Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ „Personifikacija starih Vranjanaca u delima Bore Stankovića”. VRANJENEWS (na jeziku: srpski). 2021-04-03. Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ Stojković, Veselinka (2013-07-02). „Dr Vera Cenić i dr Gradimir Cenić, golootočki zarobljenici, rehabilitovani posle više od šest decenija”. Bašta Balkana Magazin (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ „Legat Vere Cenić pred Vranjancima: Obasjavanje naših života FOTO”. VRANJENEWS (na jeziku: srpski). 2022-11-26. Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ Stojković, Veselinka (2012-11-13). „Iz: Vera Cenić, Ogledi o Borisavu Stankoviću, Vranje, 1988, 52–53. Japanski haijin stih i srpski haiku”. Bašta Balkana Magazin (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ Stojković, Veselinka (2012-11-17). „Kanjec filjma – roman o Golom otoku i surovi život u komunističkom kazamatu”. Bašta Balkana Magazin (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-11-08.
- ^ Stojković, Veselinka (2012-11-20). „Kanjec filjma i Ista priča. Goli otok i život posle Golog otoka”. Bašta Balkana Magazin (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-11-08.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Ništa nećemo zaboraviti
- Женска слика логора Голи оток[1] – покушај реконструкције. Историјски преглед
- Dr Vera Cenić i dr Gradimir Cenić, golootočki zarobljenici, rehabilitovani posle više od šest decenija
- Romani Vere Cenić na daskama vranjskog teatra
- Ovogodišnja 54. Borina nedelja posvećena Veri Cenić