Vilijam Kvan Džadž
Vilijam Kvan Džadž | |
|---|---|
 Vilijam Kvan Džadž | |
| Datum rođenja | 13. april 1851. |
| Mesto rođenja | Dablin, Irska |
| Datum smrti | 21. mart 1896. (44 god.) |
| Mesto smrti | Njujork, SAD |
| Deo serijala o |
| Teozofiji |
|---|
 |
Vilijam Kvan Džadž (engl. William Quan Judge; 13. april 1851 — 21. mart 1896) je bio američki mistik, ezoteričar i okultista, i jedan od osnivača prvobitnog Teozofskog društva.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Dablinu, Irska. Kada je imao 13 godina, njegova porodica je emigrirala u Sjedinjene Države. Postao je naturalizovani državljanin SAD. Kada je imao 21 godinu položio je pravosudni ispit u državi Njujork, specijalizujući se za privredno pravo.
Osnivanje teozofskog društva[uredi | uredi izvor]
Sudija je bio jedan od sedamnaest suosnivača Teozofskog društva. Poput Helene Petrovne Blavacke i Henrija Stil Olkota, ostao je u organizaciji kada su drugi otišli. Kada su Olkot i Blavacka otišli iz Sjedinjenih Država u Indiju, on je ostao da upravlja radom Društva, sve vreme radeći kao advokat.
Blavatska i Olkot odlaze za Indiju[uredi | uredi izvor]
Kada su Blavatska i Olkot napustili Ameriku, ostavili su teozofiju u Severnoj Americi u Džadžovim rukama. Džadž je održavao bliske kontakte i sa Blavackom i Olkotom kroz prepisku, u narednih nekoliko godina bilo je malo organizovanih aktivnosti. Njegove poteškoće u ovom periodu ilustruje biografski odlomak koji je napisala Julija van der Plank (žena Arčibalda Kejtlija ):
„Bilo je to vreme kada je Madam Blavatski (ona koja je tada bila jedini veliki eksponent), napustila teren, interesovanje koje je ona pobuđivala, njena udarna misija je zamrla. Teozofsko društvo je od sada trebalo da opstane na svojoj filozofskoj osnovi. Od svoje dvadeset treće godine pa sve do smrti, Sudija je sve svoje napore i svu energiju predao ovom poslu“.
Džadž u poseti Južnoj Americi[uredi | uredi izvor]
Godine 1876. poslovne prilike su navele Džadža da poseti Južnu Ameriku, gde je oboleo od „Čagres groznice“, [1] i kasnije je patio od te mučne bolesti. Druge faze njegovih iskustava na ovom putovanju zabeležene su u njegovim spisima, često alegorijskim, sugerišući karakter okultnih kontakata koji su možda bili uspostavljeni na ovom putovanju.
Blavatska u Indiji[uredi | uredi izvor]
U Indiji je Blavatska osnovala novo sedište. Kao Evropljanka, njeni napori da povrati poštovanje hinduističke vere bili su prilično efikasni. Kao rezultat toga, stvorila je neprijatelje među misionarima hrišćanstva. Teozofski pokret 1875–1950 iznosi neke od događaja koji su usledili: „Vilijam K. Džadž, koji je stigao u Indiju ubrzo nakon što su Kulonovi bili poslani iz štaba, detaljno je ispitao lažna vrata konstruisana u „okultnom delu” gospođe Blavacke. soba". Pokazao je proizvod Kulonovog prekinutog rada oko tri stotine svedoka koji su svojim imenima potpisali opis mesta. Uklonio je „svetište" u koje su Kulonovi pokušali da podmetnu dokaze prevare. Ove akcije pružaju dokaze o „Kulobovoj zaveri“ i opravdavaju gospođu Blavatski.
Povratak Džadža u Ameriku[uredi | uredi izvor]
Godine 1885, nakon povratka u Ameriku, Džadž je krenuo da revitalizuje pokret u Sjedinjenim Državama. Pravi početak rada teozofije u Sjedinjenim Državama započeo je 1886. godine, kada je Džadž osnovao The Path, nezavisni teozofski časopis. Do ovog vremena nije se mnogo postiglo na putu rasta Društva u Americi. Džadžovo interesovanje za dobrobit drugih uticalo je na njegov rad, tako da su se njegovi članci i teozofski govori obraćali običnom narodu na domaćem jeziku i sa jednostavnim razlogom.
U svom prvom uvodniku napisao je:
Ne misli se da se utopija može uspostaviti za jedan dan... Svakako, ako svi kažemo da je beskorisno... nikada se ništa neće uraditi. Početak se mora napraviti i to je napravilo Teozofsko društvo... Bogatstvo se gomila u rukama nekolicine, dok se siromašni svakim danom sve teže melju kako se njihov broj povećava... Sve ovo nepogrešivo ukazuje na vitalnu grešku negde... Ono što se traži je istinsko znanje o duhovnom stanju čoveka, njegovom cilju i sudbini... oni koji moraju da započnu reformu su oni koji su toliko srećni da su smešteni u svetu gde mogu da vide i razmišljaju o problemima koje svi pokušavaju da reše, čak i ako znaju da veliki dan možda neće doći do njihove smrti.
Takođe je napisao:
Hrišćanske nacije su se zaslepile pogubnim sjajem materijalnog napretka. Oni nisu narodi koji će dati najjasnije tragove za Put... Veliki sat Univerzuma ukazuje na još jedan sat, i sada čovek mora da uhvati ključ u svoje ruke i da sam – kao celina – otvori kapiju... Naša praksa se sastoji u zanemarivanju bilo kakvog autoriteta u pitanjima religije i filozofije, osim onih stavova za koje zbog njihovog urođenog kvaliteta smatramo da su istiniti.
O Džadžu je rečeno: „Sve što je napisao metafizičke prirode može se naći, direktno ili indirektno, u delima madam Blavacki. On nije pokušavao da bude novo „otkrovenje“ već je u svojim delima ilustrovao idealnu upotrebu pojmova teozofsko učenje“. [2] Tokom godina, Džadž je privukao jezgro odanih sledbenika za Pokret. Pokret je rastao u Americi. [3]
Džadž je pisao teozofske članke za različite teozofske časopise, a takođe i uvodni tom, Okean teozofije 1893. [4] Postao je generalni sekretar američke sekcije Teozofskog društva 1884, sa Abnerom Dabldejom kao predsednikom.
Džadž nije ostavio nikakav zapis o periodu pre osnivanja Teozofskog društva, ali neke od njegovih objavljenih izjava otkrivaju karakter njegovog odnosa sa Blavatskom tokom ovog perioda. Povodom njene smrti 1891. godine, osvrnuo se na njihov prvi sastana januara 1875. Napisao je: [5]
Privuklo me je njeno oko, oko jednog koga sam sigurno poznavao u životu da je odavno preminulo. Pogledala me je u znak prepoznavanja tog prvog sata, i nikada se od tada taj pogled nije promenio. Ne kao ispitivač filozofije došao sam pred nju, ne kao neko pipajući u mraku za svetlima koja su škole i izmišljene teorije zaklonile, već kao onaj koji je, lutajući hodnicima života, tražio prijatelje koji bi mogli da pokažu gde je dizajni za rad su bili skriveni. I, verna pozivu, odgovorila je, još jednom otkrivši planove i ne govoreći reči da objasni, jednostavno ih je istakla i nastavila sa zadatkom. Bilo je to kao da smo se samo veče pre nego što smo se rastali, ostavljajući još da se uradi neki detalj zadatka koji se vodi sa jednim zajedničkim ciljem; to su bili učitelj i učenik, stariji brat i mlađi, obojica savijeni na jedan kraj, ali ona sa snagom i znanjem koji pripadaju samo lavovima i mudracima.
Blavatska o Teozofskom društvu[uredi | uredi izvor]
Blavatska je često spominjala osnivanje Teozofskog društva kao rezultat okultnog uputstva njenih učitelja. Džadž je kasnije napisao da su predmeti Društva dati Olkotu od strane Mastersa pre sastanka na kome su usvojeni. Stoga se može smatrati da je osnivanje Teozofskog društva bilo inspirisano.
Godine 1881, osvrćući se na osnivanje Društva, Blavatska je napisala: „Naše društvo kao telo bi sigurno moglo biti uništeno lošim upravljanjem ili smrću njegovih osnivača, ali IDEJA koju ono predstavlja i koja je dobila tako široku snagu, će juri kao talas misli sve dok ne sleti na tvrdu plažu gde materijalizam bere i sortira svoje kamenčiće...“ U to vreme, poslovi Društva bili su uglavnom u Olkotovim rukama. Sastanci su održavani neredovno, a predloženi su mnogi planovi za okultne eksperimente. Ni Blavatska ni Džadž nisu aktivno učestvovali na sastancima nakon prvih nekoliko sednica. Bio je zauzet advokatskom praksom. Počinjala je da piše svoju prvu knjigu, Otkrivena Izida . [6]
Spor Džadža sa Olkotom i Ani Bezant[uredi | uredi izvor]
Nakon što je Blavatska umrla 1891, Džadž se uključio u spor sa Olkotom i Ani Bezant, za koje je smatrao da su odstupili od prvobitnog učenja Mahatma. Kao rezultat toga, prekinuo je svoje druženje sa Olkotom i Bezantom tokom 1895. i poveo veći deo američke sekcije Društva sa sobom. Uprkos tome što su ga proganjali poklonici Besanta, Džadž je upravljao svojom novom organizacijom oko godinu dana do svoje smrti u Njujorku, nakon čega je Ketrin Tingli postala menadžer. Organizacija koja potiče iz frakcije Olkota i Bezanta danas je sa sedištem u Indiji i poznata je kao Teozofsko društvo – Adijar, dok je organizacija kojom upravlja Džadž danas poznata jednostavno kao Teozofsko društvo, ali često sa specifikacijom „međunarodno sedište, Pasadena, Kalifornija “.
Smrt Džadža[uredi | uredi izvor]
Džadž je umro 1896. u Njujorku.
Formiranje ogranaka Teozofskog društva[uredi | uredi izvor]
Godine 1898, Ernest Templ Hargrouv, koji je u početku podržavao Tinglija, otišao je sa drugim članovima da formira ogranak Teozofskog društva u Americi (Hargrouv). Druge nove organizacije su se odvojile od njegove, uključujući Hram naroda (čija biblioteka nosi njegovo ime) tokom 1898. i Ujedinjenu ložu teozofa ili ULT tokom 1909.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Chagres fever" is a viral disease of short duration; possibly, Chagas disease, a chronic and debilitating protozoal disease, was intended by the author whose work is replicated in this article.
- ^ The Theosophical Movement, 1875 - 1950. Cunningham Press, 1951.
- ^ Theosophical Library; London, Ontario
- ^ The Ocean of Theosophy
- ^ Theosophical Library; London, Ontario
- ^ Theosophical Library; London, Ontario
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Works by William Quan Judge at Project Gutenberg
- The Edgar Rice Burroughs Library
- Books by Judge
- Articles by Judge
- Theosophy Library Online
- Articles by William Quan Judge and his biography
- Works by or about William Quan Judge at Internet Archive
- Works by William Quan Judge at LibriVox (public domain audiobooks)
