Pređi na sadržaj

Vladeta Vlahović

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vladeta Vlahović
Iz prospekta Američke turneje 1973. godine.
NadimakCvrca
Datum rođenja18. jul 1940.
Mesto rođenjaNišKraljevina Jugoslavija, danas Srbija
Datum smrti10. maj 2014.
Mesto smrtiBeogradSrbija

Vladeta Vlahović - Cvrca (Niš, 1940Beograd, 2014) bio je igrač folklora i dugogodišnji umetnički rukovodilac AKUD „Ivo Lola Ribar”.[1]

Detinjstvo

[uredi | uredi izvor]

Vladeta Vlahović je rođen u Nišu, 18. jula 1940. godine gde je u to vreme službovao njegov otac Lazar, prekaljeni "Solunac" i oficir jugoslovenske vojske.

Vladeta je svoje prve „lolinske“ dane 1952. godine proveo u dramskoj sekciji OKUD "Ivo Lola Ribar" kod Zorana Ristanovića, a potom u satiričnom kabareu „Komarac“ kod Nebojše Komadine. Kao učenik osnovne škole bio je član dramske grupe Radio Beograda koja je snimala u to vreme popularne radio drame. Na kraju jedne od njih po motivima Nušićevih „Hajduka“ njegovi drugovi iz škole čuli su u odjavnoj špici između ostalog i: „uloge tumačili Vladeta Vlahović kao Laza Cvrca“. Od toga dana uz njegovo ime neizbežan je ostao i taj nadimak.

Igrački dani u "Loli"

[uredi | uredi izvor]

Član Folklornog ansambla Omladinskog kulturno-umetničkog društva (OKUD) "Ivo Lola Ribar" postao je 9. decembra 1954. godine. U ansamblu se vrlo brzo istakao svojim igračkim sposobnostima, a dolaskom Dragomira Vukovića Kljace na mesto umetničkog rukovodioca postao je i njegov asistent. Kao igrač ansambla učestvovao je na festivalu u Dižonu 1961. godine gde je „Lola“ osvojila prvo mesto. Tako je postao i deo „Loline zlatne generacije“ sa kojom je 1965. godine u Dižonu osvojio prvo mesto na takmičenju svih dotadašnjih pobednika festivala. „Lola“ je nastupila sa „Komitskom igrom“, a sedmoricu igrača predvodio je upravo Cvrca kao „četovođa“.

U Ansamblu "Kolo"

[uredi | uredi izvor]

U Državni ansambl narodnih igara i pesama SR Srbije „Kolo“ odlazi 1963. (iz „Krsmanca“ gde je proveo jednu sezonu) i tu ostaje do 1970. godine. U „Kolu“ igra sa velikanima srpskog folklora koje će naslediti, a takođe i izgraditi doživotna prijateljstva. Ostavio je traga i kao solista ansambla u „Šoti“, ali i kao naslednik legendarnog Cige Despotovića u „Komitskoj igri“. U to vreme radio je sa ansamblom u KUD-u „Gradimir“.

Profesionalna karijera u "Loli"

[uredi | uredi izvor]

Umetnički rukovodilac Ansambla narodnih igara i pesama OKUD "Ivo Lola Ribar" bio je punih 27 godina što je i rekord u ovom ansamblu.

Kao umetnički rukovodilac folklornog ansambla „Lole“, počinje da radi 1970. godine. Godina 1972. bila je jedna od najplodnijih u njegovom umetničkom radu. Te godine za potrebe „Jugoslovenskog festivala“ u Briselu postavio je koreografije: Igre iz Srbije, Rugovo, Ripna Macu, Svatovac, Igre iz Banata i Igre iz Vranje. Iste godine je usledila velika turneja po Mongoliji i Kini.

Već početkom naredne 1973. godine počinju pregovori za američku turneju. Za tu priliku ostvarena je ideja Cvrcinog dugogodišnjeg saradnika, Bate Grbića - „Freska Viva“ ili „Oživljena freska“. Bata je radio koreografiju i davao ideje dok je Cvrca razigravao korake i uigravao ansambl. Bilo je to oslobađanje od stereotipnog programa, u Americi prepoznato kao „najprogresivniji program iz istočne Evrope“ kome je Vladeta dao veliki doprinos pomažući Bati Grbiću. Program je izveden 50 puta pred oko 100.000 gledalaca širom SAD i Kanade.

Njegov koreografski rad nastavio se i sredinom sedamdesetih godina. Njegova koreografija „Bunjevačke igre“ bila je najbolja koreografija festivala „Amateri svome gradu“, a „Vlaške igre“ su se posle „Lole“ našle na repertoaru ansambala širom zemlje i dijaspore.

Prilikom druge američke turneje 1988. godine, Cvrca stvara prvi folklorni mjuzikl pod nazivom „Oj, Moravo“ u kome učestvuju na sceni igrači, hor i orkestar. Ovi programi ili njihovi segmenti od tada su više puta nagrađivan i neizbežan deo „Lolinog“ programa.

Pedagoški rad

[uredi | uredi izvor]

Svoje znanje, koje je sticao godinama pod uticajem Olge Skovran, Dragomira Vukovića Kljace, Ivana Ivančana, Miodraga Despotovića Cige i drugih, prenosio je širom Jugoslavije i sveta.

Brojne seminare održao je u saradnji sa „Lolinim“ harmonikašem, šefom orkestra Rastkom Pavlovićem. Holandske novine su izveštavale na naslovnoj strani: „Dolazi nam Cvrca“, a sa Cigom Despotovićem radio je seminar na Trećoj godini igračke akademije u Roterdamu. Francuzi su ga nazivali „jednim od najboljih koreografa Evrope“, a u švajcarskom gradu Badenu su ga dočekivali natpisi "Serbischen tanze mitt Cvrca".

Njegovi seminari bili su atrakcija i u SAD i Kanadi. Svojim učiteljem smatra ga Voni Braun (Vonnie Brown), osnivač i direktor „Baton Rouge International Folk Dancers” i „Karpaty Folk Ensemble“ u Baton Ružu. Pored nje, i Ajra Vajsbrd (Ira Weisburd), čiji igrački seminari su danas popularni u svetu, sa ponosom ističe da je mnogo toga naučio od Cvrce.

Još daleke 1978. godine je dobio Povelju Saveza estradnih umetnika Srbije, a u organizaciji Prosvetnog sabora Hrvatske završio je specijalizaciju za plesova alpske zone kod koreografa i jednog od osnivača ansambla „Lado“, dr Ivana Ivančana.

Na čelu Ansambla narodnih igara i pesama OKUD „Ivo Lola Ribar“ bio je punih 27 godina a kroz njegovu školu folklora prošlo je hiljade mladih ljudi.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „SC: Godišnji koncert AKUD „Ivo Lola Ribar. Dan u Beogradu. Pristupljeno 20. 1. 2019. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]