Vladimir Ždanov

vladimir ždanov
Vladimir Ždanov
Lični podaci
Datum rođenja	(1902-04-29)29. april 1902.
Mesto rođenja	Kijev, Ruska Imperija
Datum smrti	19. oktobar 1964.(1964-10-19) (62 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	vojno lice
Delovanje
Član KPSS od	1941.
Učešće u ratovima	Ruski građanski rat Veliki otadžbinski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	Crvena armija Sovjetska armija 1920 — 1964.
Čin	general-pukovnik
Heroj
Heroj SSSR od	13. septembra 1944.
Narodni heroj od	6. novembra 1944.
Odlikovanja	sovjetska odlikovanja: Heroj Sovjetskog Saveza Orden Lenjina Orden Lenjina Orden crvene zastave Orden crvene zastave Orden crvene zastave Orden Suvorova prvog stepena Orden Suvorova drugog stepena Orden Suvorova drugog stepena Orden Kutuzova drugog stepena Orden crvene zvezde jugoslovenska odlikovanja:

Vladimir Ivanovič Ždanov (rus. Влади́мир Ива́нович Жда́нов; Kijev, 29. april 1902 — Beograd, 19. oktobar 1964) bio je učesnik Ruskog građanskog rata i Velikog otadžbinskog rata, general-pukovnik Crvene armije, Heroj Sovjetskog Saveza i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 29. aprila 1902. u Kijevu. Nakon školovanja radio je u elektičnoj centrali u Jesentukiju u Stavropoljskom kraju. Avgusta 1920, u vreme završnih bitaka građanskog rata u Rusiji, stupio je kao dobrovoljac u radničko-seljačku Crvenu armiju. Borio se na severnom Kavkazu i učestvovao u bitkama za Kislovodsk, Pjatigorsk, Naljčik, Grozni i dr. Ranjen je septembra 1920, a godinu dana kasnije je pušten na duže odsustvo. Avgusta 1923. ponovo je vraćen u aktivnu vojnu službu.

Godine 1926. završio je Pešadijsku školu u Kijevu, na kojoj je stekao veliko iskustvo u komandovanju. Septembra iste godine postavljen je na dužnost komandira voda 70. pešadijskog puka 24. prešadijske divizije 17. streljačkog korpusa Ukrajinskog vojnog okruga. Od septembra 1928. bio je komandant grada Vinice u Ukrajinskoj SSR, a od septembra 1931. komandant mitraljeske čete 70. pešadijskog puka.

Godine 1932. u Lenjingradu je završio kurs za usavršavanje oficira oklopnih jedinica Crvene armije i nakon toga prešao u tenkovske jedinice. Od marta 1932. bio je komandir tenkovske čete, a potom načelnik radionice 32. odvojenog tenkovskog bataljona. Avgusta iste godine postavljen je za načelnika radionice Petog tenkovskog puka Volške vojne oblasti. Aprila 1933. prešao je u 11. mehanizovani puk 11. konjičke diivzije u Orenburgu, gde je bio na dužnostima — šefa radionice, pomoćnika načelnika štaba i načelnika pukovske škole. Marta 1936. prelazi u Pešadijsku školu u Kazanju, gde je predavao taktiku i automobilsku tehniku, a od oktobra 1938. bio načelnik školske oklopne službe.

Godine 1940. vanredno je diplomirao na Vojnoj akademiji Frunze, nakon čega je od aprila iste godine bio univerzitetski inspektor u Štabu Volške vojne oblasti. Neposredno pred napad Sila Osovine na Sovjetski Savez, 3. juna 1941. postavljen je za zamenika načelnika Tenkovske škole u Sizranju. Na ovoj dužnosti nalazio se prvih meseci Velikog otadžbinskog rata. U Komunističku partiju Sovjetskog Saveza (KPSS) primljen je 1941. godine.

Početkom 1942. završio je ubrzani kurs Više vojne akademije Vorošilov, nakon čega je maja iste godine upućen na front. Nalazio se na dužnosti načelnika štaba 13. tenkovskog korpusa (korpus je januara 1943. preimenovan u 4. gardijski mehanizovani korpus) i učestvovao je u odbrambenim borbama na Donu i kod Staljingrada, kao i u ofanzivi sovjetskih trupa kod Staljingrada, u Rostovu, Donbasu i dr. Za zasluge u dotadašnjim borbama, 7. juna 1943. je Ukazom Saveta narodnih komesara SSSR unapređen u čin general-majora, a za komandanta 4. gardijskog mehanizovanog korpusa (tada u sastavu Drugog, a potom u sastavu Trećeg ukrajinskog fronta) postavljen je 31. marta 1944. i na ovoj dužnosti istao je do kraja rata.

Mehanizovani korpus se duže vreme nalazio u sastavu konjičko-mehanizovane grupe Trećeg ukrajinskog fronta, koja je više puta učestvovala u dubokim prodorima u neprijateljske pozadine i bila okružena jakim neprijateljskim snagama. Svoje komandantske sposobnosti posebno je iskazao avgusta 1944. u borbama na jugu Ukrajine, u jaško-kišnjevskoj operaciji, kojom je sovjetskim trupama otvoren put na Balkan. Vešto je rukovodio borbenim formacijama korpusa prilikom probijanja neprijateljske odbrane na Dnjestru i porilikom opkoljavanja neprijateljske Kišenjevske grupacije, kada je zarobljeno oko 14.000 neprijatljeskih vojnika i oficira. Za zasluge u ovim borbama 13. septembra 1944. je Ukazom Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR proglašen herojem Sovjetsko Saveza i odlikovan Ordenom Lenjina, a Ukazom Saveta narodnih komesara SSSR unapređen u čin general-lajtnanta.

Peko Dapčević i Vladimir Ždanov u oslobođenom Beogradu, oktobra 1944.

Nakon oslobođenja Bugarske, septembra 1944, njegov korpus je prešao u Jugoslaviju, gde je učestvovao u borbama za oslobođenje njenih istočnih delova. U toku Beogradske operacije, oktobra 1944, borci 4. gardijskog mehanizovanog korpusa, borili su se zajedno sa borcima Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije (NOVJ). Za zasluge u borbi protiv zajedničkog neprijatelja i doprinos oslobođenju Beograda Ukazom Predsedništva AVNOJ-a odlikovan je 6. novembra 1944. Ordenom narodnog heroja.

Njegov mehanizovani korpus istakao se u toku Budimpeštanske operacije, kada je u blizini Estergoma uspeo da izvrši zatvaranje okruženja oko budimpeštanske neprijateljske grupacije. Potom je u blizini Budimpešte izvršio zauzimanje gradova Kunsentmikloš, Hatvan i Balašađarmat i odbio neprijateljske kontranapade. Februara 1945. mehanizovani korpus se borio da zadrži i proširi mostobran na reci Hron u južnoj Čehoslovačkoj, nakon čega se nalazio u rezervi.

Posle završetka Drugog svetskog rata nastavio je da komanduje 4. gardijskim mehanizovanim korpusom do njegovog rasformiranja, a potom 5. gardijskom mehanizovanom divizijom. Od juna 1947. do aprila 1949. bio je komandant 6. gardijske mehanizovane armije u Zabajkalskom vojnom okrugu. Godine 1950. završio je kurs na Višoj vojnoj akademiji Vorošilov i od marta 1951. bio načelnik štaba, a potom zamenik komandanta Dalekoistočne vojne oblasti. Od avgusta 1953. je bio pomoćnik komandanta Južno-uralskog vojnog okruga, a od aprila 1954. pomoćnik komandanta Centralne grupe snaga. Od jula iste godine nalazio se na dužnosti načelnika Uprave za borbenu obuku Centralne grupe snaga. Od septembra 1955. bio je prvi zamenik komandanta Zabajkalskog vojnog okruga.

Septembra 1961. postavljen je za višeg vojnog savetnika pri komadi vojnog okruga Narodne armije Nemačke Demokratske Republike (DDR). Ukazom Saveta ministara SSSR 13. aprila 1964. unapređen je u čin general-pukovnika, a juna iste godine postavljen je za načelnika Vojne akademije oklopnih snaga.

Oktobra 1964. određen je za člana sovjetske vojne delegacije koja je trebala da dođe na proslavu dvadesetogodišnjice oslobođenja Beograda. Zajedno sa njim, u delegaciji su između ostalih bili — maršal Sovjetskog Saveza Sergej Birjuzov, general-major Nikolaj Mironov, general-lajtnant Nikolaj Škodunovič, general-lajtnant u penziji Ivan Kravcov i general-major u penziji Leonid Bočarov. Prilikom dolaska u Beograd, 19. oktobra 1964. avion Iljušin Il-18 je usled slabe vidljivosti udario u vrh Avale i u ovoj avionskoj nesreći stradali su svih 18 članova delegacije i posade aviona.

Svi stradali u avionskoj nesreći sahranjeni su u zajedničkoj grobnici u groblju Novodevičje u Moskvi. Na mestu pogibije je 1965. podignut Spomenik sovjetskim ratnim veteranima, a jedna od glavnih ulica u Beogradu dugi niz godina nosila je ime generala Ždanova, ali joj je 1997. vraćen stari naziv Resavska. Od 2017. druga ulica u Novom Beogradu ponela je njegovo ime.

Pored zvanja heroja Sovjetskog Saveza i narodnog heroja Jugoslavije, odlikovan je sa dva Ordena Lenjina, tri Ordena Crvene zastave, Ordenom Suvorova prvog reda, dva Ordena Suvorova drugog reda, Ordenom Crvene zvezde i dr. Posthumno je 20. oktobra 1964. odlikovan Ordenom ratne zastave.

Vidi još

• Avionska nesreća na Avali 1964.
• Spomenik sovjetskim ratnim veteranima

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.  COBISS.SR 48703239