Vladin dom (Manitoba)
| Vladin dom (Manitoba) | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija |  Vinipeg, ManitobaUlica Kenedi br. 10 |
| Koordinate | 49° 53′ 02″ S; 97° 08′ 42″ Z / 49.883896° S; 97.145131° Z |
| Status | Nacionalna i istorijska znamenitost Kanade |
| Sagrađena | 1883. |
| Otvaranje | 1883. |
| Broj spratova | 3 |
| Površina | 1.858 m² |
| Vrednost | 24.000 kanadskih dolara |
Kompanije
| |
| Arhitekta | Tomas Siton Skot |
| Vlasnik | Kraljica sa Pravom na Manitobu (Elizabeta II) |
| Upravljanje | Vlada Manitobe |
Vladin dom ili Dom vladara Manitobe zvanična je rezidencija namesnika-guvernera Manitobe, izgrađena 1883. godine za manje od godinu dana, u periodu monarhije u Kanadi.[1] Zgrada se nalazi u prelepom parku u centralnom jezgru glavnog grada pokrajine Manitoba, Vinipegu, u neposrednoj blizini zgrade Zakonodavstva Manitobe. Ovaj Vladin dom jedan je od retkih preostalih primeraka arhitekture Drugog carstva u Manitobi i jedna od tri vladine zgrade širom Kanade koja se neprekidno od izgradnje koristila kao rezidencija (druge dve su u Njufaundlendu i na Ostrvu Princa Edvarda).[2]
Dom u kome je od njegove izgradnje boravio 21 od 24 pokrajinska namesnika-guvernera Manitobe, danas služi kao podsetnik o evoluciji pokrajinske političke vlasti u Manitobi, te jedan od simbola višedecenijskog ustavnog nasleđa kanadske nacije. Četvrta je najstarija rezidencija namesnika-guvernera u Kanadi i jedno od važnijih istorijskih i kulturnih obeležja Vinipega.[3]
Vladinom domu je 2002. godine dodeljena godišnja nagrada udruženja konzervatora Manitobe (engl. Manitoba Organization Conservation Awards),[a] kao znak priznanja za jednu od najočuvanijih zgrada u Manitobi u toj godini.[4]
Istorija
[uredi | uredi izvor]Prvu zgradu, poznatu kao Vladin dom, prvi je koristio legendarni pripadnik Metisa Luj Dejvid Rijel kao predsednik privremene vlade Red Rivera ili Crvene reke u periodu 1869—1870. godine. Zgrada poznatija kao Maktaviš (engl. McTavish) nalazila se unutar zidina utvrđenja Fort Gari (engl. Upper Fort Garry), u kući koja je istovremeno bila dom i rezidencija upravitelja kompanije Hadson Bej u Fort Gariju, Donalda A. Smita.
Nakon Luja Rijela a pre osnivanja pokrajine Manitoba, prvi namesnik-guverner Severozapadnih teritorija Kanade, uvaženi Adams G. Arčibold, koji je u Vinipeg stigao u noći 2. septembra 1870. godine, takođe je bio smešten u ovoj zgradi koja će biti korišćena kao Vladin dom sve do zamenjivanja sadašnjom građevinom.
Ovu kuću je, za potrebe namesnika-guvernera, 1870. godine iznajmila Dominionska vlada od kompanije Hadson Bej, prvo za 300 funti godišnje a potom za 2.000 funti, pod uslovom da „... gospodin Smit zadrži, sve dok smatra da je apsolutno neophodno da to čini, i upotrebljava jedno krilo kuće i obližnju kuhinju...”,[5] što je dr Džordž Brajs (engl. George Bryce, 1844—1931) prokomentarisao sledećim rečima: „... tako su se za dobrobit naroda dva izaslanika kralja, koja predstavljaju stari i novi poredak, prijateljski smestila pod jednim krovom.”
Nakon što se teritorija Manitobe kao nova pokrajina pridružila Konfederaciji 15. jula 1870. godine, izvan Vinipega i Fort Garija, Vlada je iznajmila zgradu za boravak i službene potrebe namesnika-guvernera; poznata je kao „Silver hajts” (engl. Silver Heights). Kako je ovaj vladin dom bio udaljena pet milja od Vinipega, u kome su se kao u Pokrajinskom centru obavljali svi poslovi, guverner je morao svakodnevno da putuje (i na temperaturi do −40 °C zimi), a u kući se iz bezbednosnih razloga nije moglo živeti bez četa vojnika stacioniranih u susedstvu.
Ubrzo je ustanovljeno da rezidencija nije prikladna, kako u bezbednosnom i funkcionalnom tako i u građevinskom smislu. Glavni faktori pri donošenju ove odluke su bili mala veličina rezidencije, udaljenost od glavnog grada (Vinipega), potreba za stalnim popravkama[b] i sl. Tada je odlučeno da se vladi Konfederacije predloži izgradnja nove zgrade Doma vladara. Tim povodom je Aleksandar Moris pisao saveznom ministru za javne radove:
Možeš li zamisliti, ako ti kažem da je u ovoj kući bilo pet metara vode u podrumu od sredine jula prošle godine do sredine avgusta...[6]
Kako se broj stanovnika pokrajine neprestano povećavao, rasla je i potreba za javnim zgradama u Vinipegu. Tim povodom je delegacija otputovala u Otavu da obavi razgovor sa Krunskim Savetom kraljice u Kanadi, kako bi on predložio parlamentu da dodeli sredstva za novu zakonodavnu skupštinu i Vladin dom u Manitobi. Ovaj zahtev je ubrzo odobren, a Vladin arhitekta Tomas Siton Skot odmah je počeo sa izradom planova za objekat.[6] Do izgradnje nove vladine zgrade, namesnik-guverner je i dalje boravio unutar zidina Fort Garija.
Vladin dom u Vinipegu, danas istorijska rezidencija namesnika-guvernera koji u Manitobi predstavlja britansku kraljicu Elizabetu II, sagradilo je Ministarstvo vlade Kanade, za samo godinu dana (1883). Troškovi izgradnje iznosili su ondašnjih 24.000 kanadskih dolara.[7] Godine 1885, vlasništvo nad zgradom zvanično i simbolično je preneto za 1 kanadski dolar iz nadležnosti Vlade Kanade u nadležnost Vlade Manitobe, „sa namenom da se koristi za boravak namesnika-guvernera Manitobe, ali i za druge namene”, kako je navedeno u spisima koji se čuvaju u pokrajinskoj arhivi.
Džejms Koks Ejkins (engl. James Cox Aikins, 1823—1904) bio je prvi namesnik-guverner, od 1882. do 1888. godine, a nastanio se u novoizgrađenom Domu vlade septembra 1883. godine, nakon što su državne nadležnosti prebačene u Manitobu. Time je i simbolično započeo rad parlamentarnih političkih struktura Manitobe.[8]
Upotreba
[uredi | uredi izvor]Vladin dom, u vlasništvu Kraljice sa Pravom na Manitobu, mesto je gde se sastaju članovi Kanadske kraljevske porodice i strani velikodostojnici koji dolaze u posetu i često ostaju u Vinipegu duži period. U ovom domu se održavaju i brojni kraljevski i vicekraljevski događaji, kao što su darivanje pokrajinskih nagrada ili uvođenje u Red Manitobe, kao i ručkovi, večere, prijemi i svečani govori. U kraljevskoj rezidenciji namesnik-guverner takođe izdaje izborne naloge (engl. dropping the writs of election) i predvodi zakletvu novih članova Izvršnog saveta. Ured vicekralja je smešten u Zakonodavnoj zgradi, iza Vladinog doma; tu propisi dobijaju tzv. kraljevski pristanak (engl. Royal Assent) i namesnik-guverner se sastaje sa svojim premijerom.
Položaj i okruženje
[uredi | uredi izvor]
Ova impozantna građevina nalazi se u centralnom delu Vinipega, u parku površine 32 hektara u ulici Kenedi broj 10, jugoistočno od zgrade Zakonodavstva Manitobe. Vladin dom je sa tri strane okružen vrtovima, dok se četvrta strana (zadnji deo zgrade) nastavlja na parking zgrade Zakonodavstva.
Za razliku od drugih vladinih pokrajinskih rezidencija u Kanadi, Vladina rezidencija Manitobe je u centralnom i urbanom delu glavnog grada pokrajine, okružena lepo uređenim vrtovima.[3]
Opis objekta
[uredi | uredi izvor]Ova veličanstvena trospratna zgrada sa 23 sobe i 11 kupatila, projektovana je od strane kanadskih arhitekata u stilu Viktorijanske epohe i pod uticajem francuske arhitekture iz doba Drugog Napoleonovog carstva, sa ravnim i strmim jednostranim krovom sa potkrovljem. Rezidencija je ukupne površine oko 1.858 m², uključujući i kule sa zastavama, staklenike, prateće objekte i garažu.[3]
Tokom više od jednog veka, Vladin dom je prošao kroz niz funkcionalnih promena. Sobama je nekoliko puta menjana namena, a dograđeno je i nekoliko delova u rezidenciji od kojih su neki kasnije srušeni i zamenjeni drugim prostorijama.
Unutar ulaznog prednjeg dela, sa leve strane je kancelarija za sekretaricu (poznata i kao „Manitobina soba”) u kojoj se posetioci upisuju u knjigu gostiju.[9]
Sa desne strane od ulaznog hodnika su tri salona, prvobitno podeljena sklopivim vratima, koja se otvaraju prema centralnoj prostoriji u prednjem delu hodnika.
Svečana dvorana za posetu vojvode i vojvotkinje od Jorka (a kasnije i kralja Džordža V i kraljice Marije od Teka), dograđena je 1901. godine. Ova dvorana je kasnije srušena, a na njenom mestu je 1960. godine izgrađena sadašnja „skupštinska soba”.
Državna trpezarija, koja je prvobitno bila poznata kao „Palmina soba”, dograđena je 1908. godine.
Kuhinja i trpezarija za serviranje hrane, kao posebno krilo su dograđene 1946. godine. One su zamenile prvobitnu, originalnu kuhinju u podrumu sa malim liftom koji je služio za dostavu hrane.
Nekadašnje štale za čuvanje konja i kočija su srušene, a na njihovom mestu je 1926. godine sagrađena garaža. Nekoliko decenija kasnije (u ranim 1960-im), stara garaža je zamenjena novom, sadašnjom, za smeštaj tri automobila.
Solarijum je naknadno napravljen 1963. godine.
U početku, rezidencija je grejana kaminima, uz dodatak peći postavljenih ispred nekih od kamina. Sistem parnog grejanja instaliran je u ranim godinama kuće pre nego što je 1900. godine sistem osavremenjen.[10] Zgrada je u početku bila osvetljavana gasnim lampama, a prvi telefon imala je još 1883. godine.
Od prvobitnih šest gipsanih rozeta na plafonu, samo su dve ostale — jedna u holu i jedna na plafonu u „Manitobinoj sobi”, kao i ukrasne lajsne na lukovima. Glavno i servisno stepenište izgrađeno je u suprotnim smerovima od prikazanih na originalnim planovima.[3]
Nameštaj u rezidenciji (većina primeraka) potiče iz ranog Viktorijanskog perioda (od 1840. do kraja 1860) pa sve do kasnog Viktorijanskog perioda (od 1880. do kraja 19. veka). Mnogi delovi pribora su savremeni, ali se oni danas koriste zajedno i sa sačuvanim starim priborom.[3]
Napomene
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Bowles, Frances. „Manitoba’s Government House”. 2015 Manitoba Historical Society. Pristupljeno 15. 6. 2016.
- ^ „Historic Sites of Manitoba: Government House (10 Kennedy Street, Winnipeg)”. Historic Sites of Manitoba. 14. 10. 2013. Pristupljeno 18. 6. 2016.
- ^ a b v g d „Government House”. Lieutenant Governor of Manitoba The Honourable Janice C. Filmon, C. M., O. M. Pristupljeno 15. 6. 2016.
- ^ „Conservation Awards, Manitoba Organization: Heritage Winnipeg”. Manitoba Organization: Heritage Winnipeg. 1. 4. 2016. Pristupljeno 18. 6. 2016.
- ^ Memorandum in reference to the premises rented to the Lieutenant-Governor by the Hudson’s Bay Company. Public Archives of Manitoba.
- ^ a b Bowles, Frances (17. 3. 1970). Manitoba's Government House. MHS Transactions. Government House, Winnipeg: Manitoba Historical Society. Special supplement. 3: 25. Pristupljeno 22. 11. 2009.
- ^ Winnipeg Daily Times (6. 9. 1883).
- ^ „AIKINS, The Hon. James Cox, P.C.”. Parliament of Canada. Arhivirano iz originala 24. 3. 2016. g. Pristupljeno 23. 6. 2016.
- ^ Visitors Books and personal recollections. Public Archives of Manitoba.
- ^ Reports of the Ministers of Public Works in 1893 and 1900 – Canada: Sessional Papers. Public Archives of Manitoba.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- (jezik: engleski) „Lieutenant Governor of Manitoba: Government House”
- (jezik: engleski) „Manitoba Historical Society: Manitoba's Government House”
