Vladislav Sl. Ribnikar
vladislav ribnikar | |||
---|---|---|---|
Lični podaci | |||
Datum rođenja | 15. jun 1900. | ||
Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija | ||
Datum smrti | 1. decembar 1955.55 god.) ( | ||
Mesto smrti | Beograd, FNR Jugoslavija | ||
Profesija | novinar | ||
Porodica | |||
Supružnik | Stana Đurić Jara Ribnikar | ||
Delovanje | |||
Član KPJ od | 1941. | ||
U toku NOB | Direktor TANJUG-a | ||
Odlikovanja |
|
Vladislav Slobodana Ribnikar (Beograd, 15. jun 1900 — Beograd, 1. decembar 1955) bio je novinar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i direktor Politike i TANJUG.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je 15. juna 1900. u Beogradu. Bio je sin lekara i novinara Slobodana Ribnikara, srednjeg sina dr Franje Ribnikara i bratanac novinara i osnivača lista Politika Vladislava Ribnikara, po kome je dobio ime.[1][2]
Školovanje je započeo u Beogradu, a za vreme Prvog svetskog rata nastavio u Francuskoj. Želeo je da se bavi umetnošću pa je u Parizu najpre studirao slikarstvo, ali je po očevoj želji upisao arhitekturu. Studirao je na pariskom univerzitetu Sorboni, gde je diplomirao 1922. godine. Nakon pogibije braće Ribnikar — Vladislava i Darka, tokom Prvog svetskog rata, njegov otac Slobodan je nakon rata postao direktor lista Politika. Posle očeve smrti, 1924. došao je na čelo Politike i u toku međuratnog perioda je podigao do najčitanijeg lista u Kraljevini Jugoslaviji, koji se od sredine 1930-ih godina se izrazitije antifašistički orijentisao.[1][2]
Po dolasku na čelo Politike, 1924. godine, još neupućen u praktičnu stranu novinarstva, prepustio je vođenje lista, a posebno uređivanje političkih stranica, novinaru Milanu Gavriloviću, i posvetio se unapređivanju kulturnih i društvenih rubrika. Prihvatao je i druga novinarska zaduženja, kao što je bilo izveštavanje iz gradova susednih zemalja, najpre Sofije, koju je slučajem posetio nekoliko dana pred najveći teroristički napad u istoriji Bugarske, u Crkvi Sv. Nedelje 16. aprila 1925. godine.[3] Proputovao je više evropskih zemalja i pisao o njima, a 1927. je otputovao u Moskvu, glavni grad Sovjetskog Saveza, tada prve socijalističke zemlje. Iz prestonice SSSR, u vreme kada Beograd sa Moskvom nije održavao diplomatske odnose, javio se zanimljivim napisima u preseku političkih, socioloških i ekonomskih činjenica, koje je list plasirao kao uvodnike.[3] Tokom boravka u Moskvi stupio je u vezu sa članovima rukovodstva Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) koji su se nalazili u emigraciji. Vezu sa komunistima održavao je i kasnije, a intenzivirao je nakon okupacije Jugoslavije, aprila 1941. godine. Nakon dolaska generalnog sekretara KPJ Josipa Broza Tita iz Zagreba u Beograd, početkom maja 1941, kuća Ribnikara u Botićevoj ulici na Dedinju postala je ilegalni centar vodećih partijskih kadrova i ilegalaca. Tu je 4. jula 1941. održana istorijska sednica Politbiroa CK KPJ na kojoj je doneta odluka o podizanju ustanka, zbog čega je ova kuća nakon rata pretvorena u spomen-muzej. Polovinom septembra 1941, preko svog prijatelja popa Dragoljuba Milutinovića, sveštenika iz Ivanjice, koji je bio u četničkom pokretu Koste Pećanca, nabavio je četiri četničke legitimacije, sa kojima su Josip Broz Tito, Aleksandar Ranković, Ivan Milutinović i Ivo Lola Ribar, napustili okupirani Beograd i otišli na oslobođenu teritoriju zapadne Srbije. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije primljen je 1941. godine.[1][2]
Nakon okupacije, prihvatio je dužnost direktora „Srpskog izdavačkog preduzeća”, koje je osnovala Komesarska uprava Milana Aćimovića, sa ciljem pokretanja i izdavanja nekoliko dnevnih i nedeljnih novina, uključujući i list Novo vreme.[4] Zbog saradnje sa komunistima, ali i odbijanja zahteva okupatorskih vlasti da nastavi izdavanje lista Politika, bio je oktobra 1941. uhapšen i zatvoren u logoru na Banjici. Bilo je planova da zajedno sa Ivanom Ribarom napusti Beograd i pređe na oslobođenu teritoriju, ali je ovo omelo njegovo hapšenje. Zahvaljujući intervenciji, doktora Vajnmana, koga je poznavao preko masonskih veza, kao i garancija uglednih Beograđana, bio je marta 1942. pušten iz logora uz obavezu da bude u kućnom pritvoru i da se ne bavi političkim delovanjem. Zajedno sa suprugom Jarom, maja 1943, sa grupom istaknutih partijskih radnika, napustio je okupirani Beograd i preko Save otišao u Srem, na slobodnu teritoriju. Iz Srema se prebacio u Bosnu, gde se priključio rukovodstvu Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP).[5][6][2]
Novembra 1943. u Jajcu je zajedno sa Mošom Pijade bio jedan od osnivača Telegrafske agencije Nove Jugoslavije (TANJUG) i njegov prvi direktor. Krajem istog meseca bio je većnik na Drugom zasedanju AVNOJ-a na kome je izabran za člana Predsedništva AVNOJ-a i člana Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije (NKOJ), u kome je bio potpredsednik i poverenik za informacije. Oktobra 1944. s Visa je došao najpre u oslobođeni Aranđelovac, a odatle u Beograd, sa zadatkom da obnovi izlaženje Politike. Od srede 25. oktobra do subote 28. oktobra organizovao je rad redakcije, administracije, štamparije i ekspedicije za prvi poratni broj – 11.798. od osnivanja lista.[6][2][3]
Nakon oslobođenja Jugoslavije, bio je ministar prosvete u Privremenoj vladi DFJ, a od 1946. predsednik Komiteta za kulturu i umetnost. Od 1948. do 1951. bio je predsednik Komiteta za kinematografiju, član Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ i Centralnog odbora Narodnog fronta Jugoslavije, a od 1953. predsednik Jugoslovenskog crvenog krsta. Godine 1947. bio je delegat FNRJ na zasedanjima Generalne skupštine OUN-a i UNESKO-a, gde je jedno vreme bio član Izvršnog saveta. Od oslobođenja do smrti bio je direktor Politike.[6][2]
U prvom braku sa Stanom (1905—1986), rođenom Đurić, imao je sina akademika Slobodana i dve ćerke — Milicu i Ivanu. Nakon razvoda, Stana se preudala za Huga Klajna i sa njim rodila sina Ivana. Iz braka sa Jarom Ribnikar, rođenom Hajek, sa kojom se oženio 1936. imao je sina Darka i ćerku Vladislavu.
Umro je u Beogradu 1. decembra 1955. godine. Sahranjen je u porodičnoj grobnici na Novom groblju.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima je Orden narodnog oslobođenja, kojim je odlikovan 26. februara 1945. godine.
Po njemu je nazvana Ogledna osnovna škola „Vladislav Ribnikar”.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v Barović 2016, str. 37.
- ^ a b v g d đ Prosveta 3 1978, str. 65.
- ^ a b v Bogunović, Slobodan-Giša (2019). Ljudi Politike - leksikon saradnika (1904-1941). Beograd: Politika a.d. str. 449. ISBN 978-86-7607-148-7.
- ^ Đorđević 2001, str. 9.
- ^ Barović 2016, str. 38.
- ^ a b v Barović 2016, str. 39.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Mala enciklopedija Prosveta tom III. Beograd: Prosveta. 1978. COBISS.SR 446215
- Đorđević, Bojan (2001). Letopis kulturnog života Srbije pod okupacije 1941—1944 (PDF).
- Barović, Vladimir (2016). Značaj Vladislava S. Ribnikara u medijskom razvoju i jačanju dnevnog informativno-političkog lista Politika.
- Rođeni 1900.
- Umrli 1955.
- Ribnikar
- Banjički logoraši
- Jugoslovenski partizani
- Većnici AVNOJ-a
- Nosioci Ordena narodnog oslobođenja
- Nosioci Partizanske spomenice 1941.
- Srpski novinari
- Ministri SFR Jugoslavije
- Srpski ratni izveštači
- Politikin Zabavnik
- Sahranjeni na Novom groblju u Beogradu
- Novinari iz Beograda
- Poslanici Narodne skupštine FNRJ (prvi saziv)
- Poslanici ASNOS-a