Vlastela Mrnjavčevića

Vlastela Mrnjavčevića obuhvata vlastelu koja se javlja u istorijskim izvorima druge polovine XIV veka, a u procesu raspada Srpskog carstva je priznavala vrhovnu vlast Mrnjavčevića, kralja Vukašina (1365 — 1371) odnosno despota Uglješe, kao i njihovih savladara i naslednika.

U sklopu vlastele kralja Vukašina, zastupljena je i vlastela njegove supruge, kraljice Jelene, kao i sinova Marka (1371 — 1395) i Andrijaša. Među vlastelom despota Uglješe, prikazana je i vlastela koja je priznavala vrhovnu vlast Dušana Silnog (kralj 1331 — 1346, car 1346 — 1355), a kasnije i njegove supruge Jelene, koja je vladala Serskom oblašću. U ovoj grupi su zastupljeni i vizantijski dostojanstvenici, koji su tokom srpskih osvajanja priznali vrhovnu vlast Dušana Silnog, a kasnije su bili i vazali carice Jelene i despota Uglješe.

Vlastela kralja Vukašina

• Andrija Gropa, veliki župan koji je posle Maričke bitke ovladao Ohridom i Debrom
• Bogdan Kirizmić, prizrenski trgovac i protovestijar kralja Vukašina
• Bratoslav, logotet kralja Vukašina, koji se javlja samo na njegovoj povelji Dubrovčanima od 05.04.1370. godine, koja je izdata u Poreči na Brodu, u dolini reke Treske, današnja Makedonija.
• Grgur, gospodar Pologa iz doba kralja Vukašina
• Grubadin, kefalija Andrijaša Mrnjavčevića
• Dabiživ, protovestijar ili logotet kraljice Jelene. U izvorima je zabeležena njegova poseta Dubrovniku 1374. godine u vezi poklada koji Vukašin ostavio kod Pavla Barabića. Tokom nje mu je isplaćeno 30 perpera, a u dokumentima je na jednom mestu označen kao protovestijar, a na drugom kao logotet.
• Kosan, pisar kralja Vukašina koji je verovatno nosio titulu logoteta. Potpisan je na povelji Novaka Mrasorovića, kojom se u januaru 1366. godine, potvrđuje njegov poklon svetogorskom manastiru Pantelejmonu.
• Manko, čelnik kralja Vukašina. Pominje se na nadgrobnom natpisu monahinje Marine (svetovno ime Struja), koja je preminula 02.03.1371. godine. Ona je bila njegova сврстница, a sahranjena je u prizrenskoj crkvi svete Nedelje, koja je bila zadužbina Marka Mrnjavčevića.
• Miloš, kefalija Prilepa iz doba kralja Vukašina. Potpisan je na povelji Novaka Mrasorovića, kojom se u januaru 1366. godine, potvrđuje njegov poklon svetogorskom manastiru Pantelejmonu.
• Nikola Hrsojević, legendarni vlastelin kralja Vukašina, koji ga je, prema navodima „Kraljevstva Slovena“ Mavra Orbinija iz 1601. godine, ubio, neposredno nakon Maričke bitke.
• Novak Mrasorović, vlastelin kralja Vukašina
• Oliver, vlastelin kralja Marka, koji je najverovatnije bio kefalija Bitolja.
• Ostoja Rajaković, vlastelin i srodnik Mrnjavčevića, koji je imao posed oko Ohrida.

Vlastela despota Uglješe

• Aleksije Asen, dvoranin i srodnik carice Jelene
• Aleksije Raul, veliki domestik iz doba Dušana Silnog i despota Uglješe
• Georgije, kefalija Jerisoa i brat protostratora Staniše. On je Hilandaru ostavio neke vrednosti, oko kojih su se njegovi monasi, 1366. godine, sporili sa njegovim tastom, velikim primikirijem Isarisom
• Georgije Isaris, velmoža iz doba Dušana Silnog i despota Uglješe
• Dimitrije Komnin Evdemonojan, kefalija Sera i vaseljenski sudija
• Duka Koresis, velmoža iz doba Dušana Silnog i despota Uglješe
• Duka Nestong, kefalija Sera iz doba Dušana Silnog i despota Uglješe
• Žutko, vojvoda despota Uglješe, koji se pominje na povelji Novaka Mrasorovića, kojom se u januaru 1366. godine, potvrđuje njegov poklon svetogorskom manastiru Pantelejmonu.
• Kardamis, veliki čauš i član sudskog veća u Seru
• Melik, dijak despota Uglješe, koji je sastavio povelju Novaka Mrasorovića, kojom se u januaru 1366. godine, potvrđuje njegov poklon svetogorskom manastiru Pantelejmonu.
• Mihajlo Shulis, serski senator i jedan od sudija mešovitog suda Serske mitropolije, koji je, u avgustu 1365. godine, učestvovao u rešavanju spora između svetogorskih manastira Esfigmena i Kutlumuša
• Mihalis Ioskulis, vaseljenski sudija despota Uglješe, potpisan na jednoj povelji, iz januara 1371. godine.
• Nikita Pedijasim, vlastelin i poverenik despota Uglješe
• Orest, kefalija Sera i vaseljenski sudija
• Paleolog Makroduka, ugledni vlastelin iz Sera, koji je u avgustu 1365. godine bio jedan od svetovnih članova mešovitog sudskog veća Serske mitropolije.
• Radoslav (Povika) Tornik, kefalija Sera i zet carice Jelene.
• Staniša, protostrator i brat, kefalije Jeriosa, Georgija. Upravljao je jednom od oblasti oko reke Strume, najverovatnije u doba Dušana Silnog, a umro je pre 1366. godine.
• Teodor Odujević, gospodar sela Neohori, koje je despot Uglješa poklonio manastiru Kutlumuš na Svetoj gori, u aprilu 1369. godine.

Literatura

• Šuica, Marko (2000). Nemirno doba srpskog srednjeg veka. Beograd. ISBN 86-355-0452-6. 

Vidi još

• Mrnjavčevići