Vojin Ćirković
| Vojin Ćirković | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Vojin Ćirković, trgovac iz Pirota i dugogodišnji narodni poslanik | |||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||
| Datum rođenja | 1859. | ||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Pirot, Osmansko carstvo | ||||||||||||||||
| Datum smrti | 13. septembar 1927. (67/68 god.) | ||||||||||||||||
| Mesto smrti | Pirot, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca | ||||||||||||||||
| Porodica | |||||||||||||||||
| Supružnici | Anastasija Ljubica | ||||||||||||||||
| Deca | Episkop braničevski Venijamin | ||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||
| Politička stranka | Narodna radikalna stranka | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Vojin Ćirković (Pirot, 1859 – 1927) bio je ugledni pirotski trgovac, istaknuti prvak Radikalne stranke u Pirotu, u više mandata narodni poslanik i predsednik pirotske opštine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Već od početka osamdesetih godina 19. veka ideje Radikalne stranke ubrzano su zahvatile i pirotski kraj, a jedan od najistaknutijih članova mesne stranačke organizacije bio je trgovac Vojin Ćirković. Političku karijeru gradio je kao blizak prijatelj nekolicine prvaka Radikalne stranke i kao zet Koste Taušanovića. Na poziciji predsednika pirotske opštine prvi put se pominje tokom proleća 1883. godine, kada je pozvao građane da ukažu dobrodošlicu kralju Milanu i kraljici Nataliji prilikom njihovog boravka u Pirotu.[1] U vreme izbijanja Timočke bune i potonjeg sudskog procesa kojim su na smrt i dugogodišnju robiju osuđeni mnogi radikalski prvaci, Vojin Ćirković 1884. biva optužen za pripremu nove „pirotske bune” i osuđen na tri i po godine zatvora. Neosnovane optužbe, suđenje i presuda, dodatno su pojačale simpatije Piroćanaca prema Radikalnoj stranci. Vojin Ćirković odslužio je kaznu u celosti u niškom kaznenom zatvoru. Za narodnog poslanika prvi put je izabran 1889. godine i tokom naredne dve decenije gotovo neprekidno je vršio ovu funkciju u Narodnoj skupštini Kraljevine Srbije.[2] U nekoliko mandata bio je i predsednik pirotske opštine. Na čelu opštine dočekao je i francuske oslobodioce koji su septembra 1918. umarširali u Pirot, pozdravivši ih svečanom zdravicom:[3]
„[...] Živela francuska vojska, živeo francuski narod, živeli saveznici!”
Paralelno sa političkom karijerom, Vojin Ćirković nastojao je da unapredi kulturne, trgovinske i poljoprivredne prilike pirotskog kraja. Bio je osnivač i predsednik Ćilimarske zadruge u Pirotu, koja je redovno predstavljala Srbiju na inostranim sajmovima i izložbama. Takođe je osnovao i kao predsednik rukovodio Trgovačko-zanatlijskom bankom i Poljoprivrednom podružinom u Pirotu. Nakon stradanja vinograda od filokserne zaraze u pirotskom kraju, bio je prvi koji je započeo sadnju i gajenje kalemljene američke loze što je doprinelo obnovi vinograda. Ujedno je prvi prihvatio novinu da vinograd tretira rastvorom plavog kamena i kreča radi zaštite. Kako bi ove tekovine raširio i preneo drugim uzgajivačima, početkom 20. veka osnovao je Vinogradarsku zadrugu sa loznim rasadnikom. Vojin Ćirković inicirao je i osnivanje Pirotske pozorišne družine 1889, koja je svoju prvu predstavu Boj na Kosovu izvela iste godine povodom obeležavanja godišnjice Kosovske bitke.[4]
Vojin Ćirković bio je nosilac sledećih odlikovanja: ordena Belog Orla II i III reda, ordena Sv. Save IV reda, Takovskog krsta, dve zlatne medalje za građanske zasluge, brojnih diploma i medalja sa svetskih izložbi.[5]
Porodični život[uredi | uredi izvor]
Vojin Ćirković bio je potomak Hadži Neše Filipovića, znamenitog Piroćanca koji je predvodio čuvenu Pirotsku bunu protiv osmanske tiranije 1836. godine. Iz prvog braka sa Anastasijom (Anom), sestrom čuvenog srpskog političara Koste Taušanovića, Vojin je dobio sina Vladimira, potonjeg episkopa braničevskog Venijamina. Međutim, kako je Anastasija umrla nedugo nakon porođaja, Vladimira je usinio njegov ujak te je on preuzeo i nosio samo njegovo prezime Taušanović. U to vreme nije bilo naročito neobično da odojče usled smrti majke preuzme blizak srodnik, odgajajući ga u svojoj porodici. Takođe, treba imati u vidu da se Vladimirovo rođenje poklapa sa Vojinovom osuđujućom presudom i početkom izdržavanja zatvorske kazne. Poznato je da je Vojin 1926. godine prisustvovao Venijaminovom hirotonisanju za episkopa bihaćke eparhije.[6]
Vojin Ćirković preminuo je 1927. godine, a građani Pirota priredili su mu veličanstven pogreb u kome je učestvovalo nekoliko hiljada ljudi.[5] Sahranjen je u porodičnoj kapeli na Tijabarskom groblju koju je podigla njegova druga supruga Ljubica. U unutrašnjosti spomen kapele stoji ploča sa natpisom:[6]
Večna kuća porodice Vojina Ćirkovića, biv. dugogod. narod. poslanika i predsednika opštine pirotske […] Ožalošćena supruga Ljubica i sin Venjamin episkop bihački.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Manić, Miljan (2017). Pirotski vremeplov : hronologija (PDF). str. 37.
- ^ Vlajković, Radovan (1988). Skupštinski izbori u pirotskom okrugu : 1878-1914. str. 28 — 120.
- ^ Nikolić, K. (1918). „Oslobođenje Pirota”. Pirotski glasnik : vanpartijski glasnik: 1.
- ^ Lazarević, Davor (2018). Horsko pevanje u Pirotu (1888-2018). str. 18.
- ^ a b „Nekrolog - Vojin Ćirković”. Težak: 6, 7. 30. oktobar 1927.
- ^ a b Rančić, Dušan (2016). Episkopi Piroćanci, knjiga 3; Vladika Venijamin Taušanović (PDF). str. 13 — 20.
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- Borislava Lilić, Istorija Pirota i okoline. Deo 2, Pirot u sastavu srpske države 1878-1918. godine, Pirot 1994.
- Vitomir V. Živković, Pirotska golgota 1885-1886 : uzroci i posledice, bugarska okupacija, Magdalenićevo vreme, Pirot 2001
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
