Vukašin Vuk Filipović

Vukašin Vuk Filipović
Puno ime	Vukašin Vuk Filipović
Datum rođenja	(1930-08-30)30. avgust 1930.
Mesto rođenja	Stanovce, Vučitrn, Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti	9. jul 1990.(1990-07-09) (59 god.)
Mesto smrti	Priština, SFR Jugoslavija

Vukašin Vuk Filipović (Stanovce, kod Vučitrna, 30. avgust 1930 — Priština, 9. jul 1990) bio je srpski književnik, likovni umetnik i profesor Prištinskog univerziteta.

Biografija

Vuk Filipović, najznačajniji pisac s Kosova i Metohije ponikao i većinu svojih dela objavio u Jedinstvu

Osnovnu školu pohađao je u Babinom Mostu, Bresju i Prištini, a gimnaziju u Drugoj muškoj gimnaziji u Beogradu i Prištini i diplomirao jugoslovesnku književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1954. godine. Doktorirao je na istom fakultetu 1964. godine na temi „Detinjstvo u delu Bore Stankovića“. Bio je profesor u gimnaziji „Ivo Lola Ribar“ u Prištini (1954-1959), predavač na Višoj pedagoškoj školi i, od septembra 1960. do svoje smrti, predavač i profesor na Filozofskom fakultetu u Prištini na predmetima Teorija književnosti i Moderna srpska književnost 20. veka.

Jedan je od osnivača i prvi odgovorni urednik književnog lista „Vidici“ (1953 - 1954) u Beogradu. Pokretač je i glavni i odgovorni urednik časopisa „Stremljenja“ (1965 – 1979) u Prištini. Kao student u Beogradu objavio tridesetak pripovedaka sa temama iz kosovskog života u Mladom borcu, Mladoj kulturi, NIN-u, Našem odjeku, Jedinstvu. Njegov roman „Tragovi“ (u rukopisu) nagrađen je na konkursu „Narodne prosvjete“ u Sarajevu 1957. godine za jugoslovenski roman. Pokrajinsko narodno pozorište u Prištini izvelo je njegove drame: „Tamne odaje“ (Albanska drama, 1956) i „Sneg i vatra“ (Srpska drama, 1963). Priredio je dve samostalne izložbe slika 1957. i 1960. godine. Njegova izložba bila je prva samostalna izložba slika na Kosovu i Metohiji. Ilustrovao je i zbirku pesama Rada Nikolića „Senke“, a brojne likovne priloge objavio u Jedinstvu. Podsticao je i pomagao mladim stvaraocima na Kosmetu da se afirmišu. Jedan je od pokretača izdavačke delatnosti lista Jedinstvo 1961. godine, u kome je docnije uglavnom i objavio sve svoje knjige.

Bio je član Akademije nauka i umetnosti Kosova (ANUK) od njenog osnivanja, a od 1986. do 1990. i njen predsednik, u jednom mandatu i predsednik Saveta akademija nauka i umetnosti SFR Jugoslavije. Nije se pridružio srpskim, crnogorskim i muslimanskim piscima i intelektualcima 1986. godine u protestima protiv albanske majorizacije.

Dela

Knjige ogleda i studija

• U svetu književnog dela, 1966,
• Detinjstvo u delu Bore Stankovića, 1968,
• Pisci i vreme, 1970,
• Simboli epskog prostora, 1972,
• Poetika trajanja, 1973,
• Svet književnog dela, 1975,
• Delo Ive Andrića, 1975,
• Poezija i poetika Stevana Raičkovića, 1977,
• Umetnost Veljka Petrovića, 1980,
• Pisci i vreme 2, 1982,
• Ogledi i studije, 1985,

Romani

• Tragovi, Narodna prosvjeta, Sarajevo, 1957; (Gjurmat, prevod na albanski Vehap Šita, Rilindja, Priština, 1958),
• Strma obala, Jedinstvo, Priština, 1961, (drugo izdanje: Novi svet, Priština, 1996),

Izvedene drame

• Tamne odaje (alb. Oda e erret), Pokrajinsko narodno pozorište (Albanska drama), Priština, režija, Slavoljub Stefanović Ravasi, 1956,
• Pohod, radio-drama, Radio Priština, 1962,
• Sneg i vatra, Pokrajinsko narodno pozorište (Srpska drama), Priština, režija Aleksandar Kovačević, 1963; Narodno pozorište, Leskovac, 1964;

Izložba slika

• Akvareli, Foaje Pokrajinskog narodnog pozorišta, Priština, 1957. i 1960. godine

Nagrade

• Nagrada Saveza kulturnoumetničkih društava Kosova i Metohije za dramu „Tamne odaje",
• Treća nagrada „Narodne prosvjete“ u Sarajevu za roman, 1956,
• Nagrada Oblasnog sekretarijata za prosvetu i kulturu AKMO, 1958,
• Decembarska nagrada Kosova, 1964,
• Novembarska nagrada Prištine, 1966,
• Nagrada Društva književnika Kosova, 1976,
• Sedmojulska nagrada SR Srbije, 1982,

Vidi još

• Akademija nauka i umetnosti Kosova

Literatura

• Miodrag Šijaković: Roman Vuka Filipovića, Jedinstvo, 22. jul 1957, 7;
• Milivoje Lučić: Deset minuta s piscem „Strme obale, Jedinstvo, 18. septembar 1961, 8;
• Vladeta Vuković: Vuk Filipović: Strma obala, Stremljenja, 5, 1961 (596 - 601),;
• Radomir Ivanović: Književno stvaralaštvo Kosova na srpskohrvatskom jeziku, Priština, 1971.
• Danica Andrejević: Portreti kosovskih pisaca, 1988, 232-236,
• Radosav Stojanović: Uzvinuća i ponori Vuka Filipovića, Knjiga sećanja i zaborava, Braničevo 1-2, 2022, 41-69,

Spoljašnje veze

• Legat Vuka Filipovića u Matici srpskoj umesto u Vranju (20. oktobar 2021)