Gabrijel Farenhajt
| Gabrijel Farenhajt | |
|---|---|
 Gabrijel Farenhajt | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Danijel Gabrijel Farenhajt |
| Datum rođenja | 24. maj 1686. |
| Mesto rođenja | Gdanjsk, Poljsko-litvanska zajednica |
| Datum smrti | 16. septembar 1736. (50 god.) |
| Mesto smrti | Hag, Nizozemska republika |
Danijel Gabrijel Farenhajt (nem. Daniel Gabriel Fahrenheit; Gdanjsk, 24. maj 1686 — Hag, 16. septembar 1736) je bio nemački fizičar i inženjer koji je radio veći deo svog života u Holandskoj republici.[1] Farenhajtova (°F) skala za merenje temperature nazvana je po njemu.[2]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Farenhajt je rođen u Gdanjsku u Poljsko-litvanskoj zajednici 24. maja 1686. godine.[3] Farenhajtovi su bili trgovačka porodica koja se preselila iz grada hanzeatske lige u poljski grad. Farenhajtov pradeda živeo je u Rostoku, mada istraživanja sugerišu da porodica Farenhajt potiče iz Hildeshajma.[4] Danijelov deda, Rajnhold Farenhajt fom Knajphof preselio se iz Knajphofa (Kenigsberg) u Gdanjsk i stacionirao se tamo kao trgovac 1650. godine. Otac Danijel Farenhajt oženio se Konkordijom (devojačko prezime Runge), ćerkom iz poznate porodice Šuman iz Gdanjska. Danijel Gabrijel bio je najstariji od petoro dece Farenhajtovih koji su preživeli detinjstvo (dva sina i tri ćerke).
Nakon slučajne preuranjene smrti svojih roditelja, koji su umrli od otrovnih pečurki, Gabrijel je morao da se obučava za trgovinu u Rusiji. Međutim, njegovi interesi za prirodne nauke prouzrokovali su da započne studije i eksperimentisanja na tom polju. Nakon putovanja Evropom, 1717. godine zaustavio se u Hagu sa staklarskim zanatom, prodajući barometre, visinometre i termometre. Od 1718. godine, predavao je hemiju u Amsterdamu, a član Kraljevskog društva postao je 1724. godine. Farenhajt je umro u Hagu.
Živini termometri
[uredi | uredi izvor]
Danijel Farenhajt je razvio precizne termometre. Svoje prve termometre punio je alkoholom, a kasnije je prešao na živu i napravio još poboljšanja.
Farenhajtova skala
[uredi | uredi izvor]
Farenhajt je morao da pridruži skalu svojim termometrima kako bi mogao da ih koristi za beleženje temperature. Njegovi najraniji radovi sa temperaturnim skalama bili su bazirni na tri referentne tačke. Referentna tačka za niske temperature bila je najniža temperatura koja se mogla ostvariti u laboratorijskim uslovima tog vremena: smeša vode, leda i amonijum hlorida [5]. Farenhajt je definisao tu temperaturu kao 0 °F (pribl. -17.8 °C). Sledeća je bila tačka mržnjenja vode, kojoj je dao vrednost 32 °F. Konačno, definisao je temperaturu ljudskog tela kao 96°.
Kasnije, uz pomoć živinog termometra koji je mogao da meri više temperature, Farenhajt je popravio svoju skalu[6] tako da je završna tačka bila tačka ključanja vode, koju je postavio za 212 °F. Sa ovom popravkom, normalna temperatura ljudskog tela se pomerila na 98 °F. Konačna Farenhajtova skala ima 180 stepeni, od tačke mrženja do tačke ključanja vode.
Farenhajtova skala je bila u širokoj upotrebi u Evropi pre prelaska na celzijusovu skalu. I dalje se koristi za svakodnevna temperaturna merenja kod običnog stanovništva u Sjedinjenim Državama, a ređe u Ujedinjenom Kraljevstvu.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ „Daniel Gabriel Fahrenheit | Biography, Thermometer, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ „Daniel Gabriel Fahrenheit | Encyclopedia.com”. www.encyclopedia.com. Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ „This Month in Physics History”. www.aps.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ Horst Kant, G.D. Fahrenheit / R.-A.F. de Réaumur / A. Celsius, 1984.
- ^ Fred Senese: Why isn't 0 °F the lowest possible temperature for a salt/ice/water mixture?, 2005 [1]
- ^ John H. Lienhard [2]
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
