Getska visoravan
Getska visoravan (rum. Podişul Getic) ili Getski pijemont (rum. Piemontul Getic) je visoravan koja se prostire južno od Južnih Karpata. Prostire se od Getskih Supkarpata do Vlaške nizije na jugu. Na istoku je ograničena dolinom reke Dambovice, a na zapadu visoravni Mehedinci i dolinom Dunava.[1]
Odlike
[uredi | uredi izvor]Getska visoravan predstavlja pretplaninsku celinu sa nagibom od planinskog ka ravničarskom području, od severa ka jugu. Nadmorska visina se kreće od preko 700 metara do ispod 200 metara.[1] U reljefu se izdvajaju dva sektora: brdski sa nadmorskom visinom 500—650 m i brdsko-ravničarski sa nadmorskom visinom 200—300 m.[2] Nastala je taloženjem grubog materijala na obodu planinskog područja krajem kenozoika, a potom je izložena procesu rečne erozije. Na celoj visoravni postoje interkalacije gline koje stvaraju klizišta, ali i interkalacije niskovrednog uglja (lignit) u zapadnom delu duž doline reke Žiju (basen Motru—Rovinari).[1]
Veće reke koje teku kroz Getsku visoravan teku pravcem sever-jug. Reke u istočnom delu su Arđeš i Dambovica koja se uliva u Arđeš i čini istočnu granicu, u centralnom delu protiče Olt kao i njegova pritoka Oltec, a u zapadnom delu reka Žiju i njene pritoke Đilort i Motru. Osim njih, kroz platformu Kotmeana protiču reke Vedea i Teleorman. Reke su erozivnim procesima podelile visoravan na platforme odvojene širokim dolinama.[1]
Arđeša
Kotmeana
Kandešti
brda
visoravan
visoravan
Platforme su:[1]
- Platforma Kandešti — nalazi se između Dambovice i Arđeša
- Platforma Arđeša — izrazito fragmentisana pritokama Arđeša
- Platforma Kotmeana — nalazi se između Dambovice i Olta
- Platforma Olteca — nalazi se između Olta i Žijua
- Platforma Strehaja — nalazi se između Žijua i Dunava
- Platforma Žijua — nalazi se između Motrua i Đilorta, preseca je reka Žiju
Getska visoravan se može podeliti i na oltenijski i muntenijski deo.[2]
Prirodni resursi
[uredi | uredi izvor]Getska visoravan sadrži najveće resurse lignita u Rumuniji koje se eksploatišu u basenu Motru—Rovinari, a takođe se eksploatiše i nafta sa pratećim gasovima koja se rafiniše u Piteštiju. Getička visoravan je glavni proizvođač kukuruza. Energija voda se koristi preko brojnih hidroelektrana na Arđešu, Oltu i Žijuu. Takođe, iz rečnih korita se vadi šljunak i pesak.[1]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d đ Bortoş, Gabriel. „Piemontul (Podişul) Getic”. ebacalaureat.ro (na jeziku: rumunski). Pristupljeno 11. 09. 2024.
- ^ a b „Piemontul Getic”. dexonline.ro (na jeziku: rumunski). Pristupljeno 11. 09. 2024.
