Grad Mostar

Grad Mostar;
	; Stari most i stari deo Mostara
; Grb	; Zastava
Osnovni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Federacija Bosne i Hercegovine
Kanton	Hercegovačko-neretvanski kanton
Sjedište	Mostar
Stanovništvo
Stanovništvo	105.797 (2013)
Gustina naseljenosti	90 st./km2
Geografske karakteristike
Površina	1.175 km2
	;
Ostali podaci
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Gradonačelnik	Mario Kodrić (HDZ BiH)
Poštanski broj	88000
Pozivni broj	36
Veb-sajt

Grad Mostar je jedan od službenih gradova u Bosni i Hercegovini (Federacija Bosne i Hercegovine), upravno sedište Hercegovačko-neretvanskog kantona i najveći grad u Hercegovini. Prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine na popisu stanovništva 2013. godine, u Gradu je popisano 105.797 lica.^[1]

Položaj[uredi | uredi izvor]

Mostar se nalazi na jugu Bosne i Hercegovine, tačnije rečeno nalazi se u centru Hercegovine. Gradsko područje (Mostar i njegova okolina) se geografski može opisati kao čvorište sjeverne, zapadne i istočne Hercegovine. Kroz centar grada se proteže kanjon rijeke Neretve pa je Mostar poznat i pod nadimkom „grad na reci Neretvi“.

U gradskom području Mostara smeštene su tri kotline: Bijelo Polje na severu, u kojoj je smeštena većina severnih prigradskih naselja; Mostarska, u kojoj je smešten grad Mostar i većina zapadnih prigradskih naselja i Bišće Polje na jugu, u kojoj je smeštena većina južnih prigradskih naselja i mostarska industrijska zona.

Najpoznatija brda oko mostarske kotline su: Hum, Brkanovo Brdo, Galac, Orlovac, Mikuljača, Žovnica, Planinica i Fortica, a sam grad se nalazi na nadmorskoj visini 60-80 metara. Dve najpoznatije planine koje se nalaze u blizini Mostara su Velež i Prenj. Kroz Mostar teku rijeke Neretva i Radobolja, a u njegovoj bližoj okolini nalaze se: Drežanka, Buna, Bunica i Jasenica. Mostar je kao i većina hercegovačkih gradova veoma krševit.

Gradska uprava i administracija[uredi | uredi izvor]

Teritorijalna organizacija Grada Mostara

Stara opština Mostar je uobličena 1959. godine spajanjem opštine Mostar i najvećeg dela ukinute opštine Drežnica u okviru Sreza Mostar. Takva opština sa 57 naseljenih mesta postojala do izbijanja građanskog rata u BiH kada se na teritoriji bivše opštine Mostar formira više „etničkih opština“ čiji se obim menjao uporedo sa ratnim uspesima.

Kada je donet Dejtonski mirovni sporazum deo bivše opštine Mostar sa tadašnjim imenom „Srpski Mostar“, a u čijem su sastavu bili delovi tri naselja je ušao u sastav Republike Srpske. Federalni deo bivše opštine Mostar je bio podeljen na 6 gradskih opština: Mostar-Sjever, Mostar-Stari Grad, Mostar-Jugoistok, Mostar-Jug, Mostar-Jugozapad i Mostar-Zapad. Prve tri opštine su imale bošnjačku, a druge tri hrvatsku etničku većinu. Neformalno područje Grada Mostar je bilo podeljeno na Zapadni Mostar sa hrvatskom većinom i Istočni Mostar sa bošnjačkom većinom.

Situacija sa podeljenim gradom, sa gradskim opštinama i etničkom podelom, je trajala do 2004. godine kada je tadašnji visoki predstavnik za Bosnu i Hercegovinu Pedi Ešdaun doneo „Odluku o sprovođenju reorganizacije Grada Mostara“^[2], kojom su ukinute gradske opštine, a umesto njih su formirana „gradska područja“ koja teritorijalno odgovaraju bivšim gradskim opštinama. Samo donošenje Statuta Grada koje je proisteklo iz odluke visokog predstavnika, pratilo je negodovanje hrvatskog stanovništva, koje je smatralo da se novim statutom privileguje bošnjačko stanovništvo.

Područje Grada Mostara danas ima 60 naseljenih mesta.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema posljednjem popisu stanovništva iz 2013. kojeg je objavila Agencija za statistiku BiH, Grad Mostar imao je 107,715 stanovnika. Od pretposljednjeg popisa stanovništva iz 1991, broj stanovnika Grada Mostara smanjio se za gotovo 20,000. Takođe se uvelike izmijenio nacionalni i vjerski udio stanovništva. Danas Hrvati imaju relativnu većinu, dok su na popisu iz 1991. relativnu većinu imali Muslimani.

Poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma, najveći dio opštine Mostar ušao je u sastav Federacije BiH. U sastav Republike Srpske ušla su naseljena mjesta: Kamena, Kokorina i Zijemlje.

Nacionalni sastav prema popisu iz 2013.^[1]‍

Hrvati	51.216	48,41%
Bošnjaci	46.752	44,19%
Srbi	4.421	4,18%
ostali	1.910	1,81%
neizjašnjeni	1.498	1,24%
ukupno: 105.797

Vjerski sastav prema popisu iz 2013.^[1]‍

katolici	50.146	47,40%
muslimani	46.058	43,53%
pravoslavci	4.274	4,04%
ateisti	1.670	1,58%
agnostici	742	0,70%
ostali	1.174	1,11%
neizjašnjeni	1.536	1,45%
ukupno: 105.797

Gradonačelnici Grada Mostara[uredi | uredi izvor]

Zapadni i istočni Mostar ujedinjeni su 1996., i od tada Grad Mostar je imao jednog gradonačelnika i jednog dogradonačelnika iz različitih konstitutivnih naroda. Funkcija gradonačelnika, odnosno dogradonačelnika bila je predmet rotacije. Ovakav režim postojao je do 2014.

#	gradonačelnik	trajanje mandata		stranka	#	dogradonačelnik	trajanje mandata		stranka
1.	Ivan Prskalo	15. avgusta 1996.	14. septembra 1997.	HDZ BiH	1.	Safet Oručević	15. avgusta 1996.	14. septembra 1997.	SDA
2.	Safet Oručević	14. septembra 1997.	28. oktobra 1998.	SDA	2.	Ivan Prskalo	14. septembra 1997.	28. oktobra 1998.	HDZ BiH
(1.)	Ivan Prskalo	28. oktobra 1998.	23. jun 2000.	HDZ BiH	(1.)	Safet Oručević	28. oktobra 1998.	23. jun 2000.	SDA
(2.)	Safet Oručević	23. jun 2000.	23. februara 2001.	SDA	3.	Neven Tomić	23. jun 2000.	23. februara 2001.	HDZ BiH
3.	Neven Tomić	23. februara 2001.	mart/april 2002.	HDZ BiH	4.	Hamdija Jahić	23. februara 2001.	mart/april 2002.	SDA
4.	Hamdija Jahić	mart/april 2002.	24. decembra 2004.	SDA	(3.)	Neven Tomić	mart/april 2002.	18. marta 2003.	HDZ BiH
4.	Hamdija Jahić	mart/april 2002.	24. decembra 2004.	SDA	5.	Ljubo Bešlić	18. marta 2003.	24. decembra 2004.	HDZ BiH

Visoki predstavnik nametnuo je početkom 2014. novi gradski Statut prema kojem je ukinuta funkcija dogradonačelnika. Prvi gradonačelnik izabran nakon nametanja novog Statuta bio je Ljubo Bešlić.

#	gradonačelnik	trajanje mandata		stranka
5.	Ljubo Bešlić (1958-2021)	24. decembra 2004.	15. februar 2021	HDZ BiH
5.	Mario Kordić	15. februar 2021.	trenutno	HDZ BiH

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 24. 12. 2017. g. Pristupljeno 21. 08. 2016.
^ Službene novine FBiH br. 9/04

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Zvanična prezentacija grada Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. septembar 2020)
Hercegovina.info

[ш-1] v „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 24. 12. 2017. g. Pristupljeno 21. 08. 2016.

[2] Službene novine FBiH br. 9/04

[1]

[2]