Грчка јела

Grčka jela
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Divizija:	Pinophyta
Klasa:	Pinopsida
Red:	Pinales
Porodica:	Pinaceae
Rod:	Abies
Vrsta:	A. cephalonica
Binomno ime
	Abies cephalonica; Loud.
	Areal grčke jele

Grčka jela (lat. Abies cephalonica Loud. – po jonskom ostrvu Kefalonija) je visoko četinarsko drvo iz roda jela.

Rasprostranjenost

Areal grčke jele obuhvata gorsko područje grčkih i peloponeskih planina do granice sa Albanijom i ostrva Kefalonija i Eubeja.^[1]

Opis vrste

Šume grčke jele oko jezera Plastira u grčkoj

Grčka jela retko može izrasti više do 25 m. Krošnja joj je gusta, kupasta sa horizontalnim granama. Kora debla je sivosmeđa, u mladosti glatka, a kasnije ispucala u obliku izduženih pločica. Grančice su gole. Četine su duge 2-3 cm, s lica tamnozelene i sjajne. Sa naličja su izražene dve bele pruge stominih otvora. Vrhovi su zašiljeni i bodljivi. Četine gusto pokrivaju grane. Pupoljci su smolasti, jajastog oblika. Muške cvasti su jarko crvene. Šišarice su uspravne, sedeće, vretenaste, duge 15-20 cm, smeđe boje. Jako su smolave sa sterilnim ljuspama koje su duže od fertilnih i povijene. Cveta krajem aprila – početkom maja.^[1]^[2]

Uslovi staništa

Grčka jela raste relativno brzo. Najviše joj odgovara polusenka. Može da raste na silikatnoj i krečnjačkoj podlozi. Relativno je otporna na sušu i mraz. Jedna je od jela sa najgušćom krošnjom, zbog čega dobro podnosi letnje žege, a može podneti i kratkotrajne niske temperature do -25 °C. Relativno dobro podnosi zagađeni gradski vazduh.^[1]^[2]

Upotreba

Grčka jela se u prošlosti koristila kao drvo za masovnu izgradnju, ali je danas dosta retka da bi imala značajniju upotrebu. Najčešće se uzgaja kao ukrasno stablo u parkovima i velikim baštama,^[1] mada je na područjima koja su podležna niskim temperaturama sklona oštećenju od mraza, jer je među prvim četinarima koji cvetaju u rano proljeće.^[3]

Značaj u ozelenjavanju

Grčka jela je veoma dekorativno drvo. Najefektnija je kao soliterno stablo jer joj se grane razvijaju od zemlje. Posebno je atraktivna u proleće, kada grane krase brojne purpurnocrvene muške cvasti.^[2]

Grane
Četine s lica
Četine s naličja
Muške cvasti
Šišarice

Reference

^ ^a ^b ^v ^g Lanzara, Paola (1982). Drveće. 374 (4 izd.).
^ ^a ^b ^v Vukićević, Emilija (2005). Dekorativna dendrologija. 781 (2 izd.).
^ Lakušić, Radomir (1982). Planinske biljke. Sarajevo: Svjetlost.

Literatura

Vukićević, Emilija (2005). Dekorativna dendrologija. 781 (2 izd.). Beograd: Privredno finansijski vodič.
Lanzara, Paola (1982). Drveće. 374 (4 izd.). Ljubljana: Mladinska knjiga.

Vidi još

Spoljašnje veze

Abies cephalonica (Greek fir)

[lanzara-1] v ^g Lanzara, Paola (1982). Drveće. 374 (4 izd.).

[vukicevic-2] v Vukićević, Emilija (2005). Dekorativna dendrologija. 781 (2 izd.).

[Lakušić-3] Lakušić, Radomir (1982). Planinske biljke. Sarajevo: Svjetlost.

[1]

[2]

[3]