Grčko-ilirski šljemovi iz Crne Gore

Antički grčki šljem : A) ilirski tip i B) korintski tip.

Grčko-ilirski šlem iz Kličeva (bronzano doba)

Grčko-ilirski šlem iz Budve (4-ti v. stare ere)

Do sada je u Crnoj Gori pronađeno pet šljemova grčko-ilirkog tipa: četiri u Budvi i jedan u Kličevu, kod Nikšića. Dva šljema iz Budve potiču iz ranijih iskopavanja, a ostala dva su noviji nalazi, iz 1980/81 godine.

Porijeklo i starost

Šljemovi su izrađeni u antičkoj Grčkoj i bili su namijenjeni za trgovinu sa domaćim, ilirskim stanovništvom, u periodu od kraja 6. do početka 4. vijeka prije nove ere. Iz grčkih su radionica transportovani prema sjeveru, naročito u ilirske krajeve. Kao odbrambeno oružje bili su omiljeni kod Ilira. Njihova nam rasprostranjenost daje podatke i o putevima trgovine u navedenom vremenu. Naime, na mjestu današnje Budve, u tom periodu, postojao je grčki emporijum – trg, gdje su Grci razmjenjivali svoje proizvode sa domorodačkim stanovništvom.

Izrada

Šljemovi grčko-ilirskog tipa odlikuju se jednostavnom formom i načinjeni su od bronze (jedan od njih je dimenzija 26,5 x 23,2 cm). Imaju ojačanje, duž tjemena, u vidu plastičnog rebra. Ovo je rebro istovremeno služilo za zaštitu od udaraca, ali i kao nosač perjanice. Kod nekih, rubovi su ukrašeni zlatnim limom i trakom sa punktiranim i urezanim ornamentima. Šljem je nošen preko vunene kape, koja je štitila glavu od neposrednog dodira sa metalom.

Po svojim oblicima, bočnim zaštitnim djelovima za obraze – paragnatidama – podsjećaju na grčke korintske šljemove, ali za razliku od njih nemaju zaštitni dio za nos – nazal.