Губар
 | Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. |
| Gubar | |
|---|---|
| |
| Gusenica gubara | |
Naučna klasifikacija 
| |
| Domen: | Eukaryota |
| Carstvo: | Animalia |
| Tip: | Arthropoda |
| Klasa: | Insecta |
| Red: | Lepidoptera |
| Natporodica: | Noctuoidea |
| Porodica: | Erebidae |
| Rod: | Lymantria |
| Vrsta: | L. dispar
|
| Binomno ime | |
| Lymantria dispar | |
| Sinonimi | |
| |
Gubar (lat. Lymantria dispar) je vrsta leptira (Lepidoptera) iz porodice Erebidae i najveća je štetočina lišćarskih šuma i voćnjaka, koja se javlja periodično u velikom broju (prenamnoženje ili gradacija gubara) kada izaziva golobrste na stotinama i hiljadama hektara šumskih površina i milionima voćnih stabala.
Životni ciklus
[uredi | uredi izvor]Gubar ima jednu generaciju godišnje. Ženke polažu jaja u kasnim letnjim mesecima i vrsta prezimljava u ovom stadijumu. Jaja su položena u većim grupama i zaštićena setama. Sa porastom temperature eklodiraju mlade gusenice, i u prvom stupnju su prvodinog integumenta, a izražene su crne, krupne papilozne osnove seta. U zavisnosti od pola i spoljašnjih uslova, gubar se presvlači do 7 puta.[1] Kako gusenica raste, zadobija svoje prepoznatljive karakteristike. Na sredini razvojnog puta mediodorzalno su najuočljivija žuta polja. U kasnijim stupnjevima, integumentom dorzalno dominiraju krupne jarke papile: prednji parovi plave i zadnji parovi crvene boje. Lateralno od glavene kapsule, izražene su i papile prvog torakalnog segmenta koje nose duge sete sakupljene u repiće. Glavena kapsula je markirana i dvema krupnim prugama nalik na oči.[2]
Štetočina
[uredi | uredi izvor]Štete u šumarstvu su sušenje drveća, smanjenje prirasta i poremećaj u gazdovanju šumama. Štete u poljoprivredi su brst na raznim poljoprivrednim kulturama posebno u voćarstvu zbog smanjenja uroda i sušenja stabala. Pored ovih direktnih (ekonomskih) šteta daleko veće su ekološke štete koje je ponekad i teško izračunati.
Ishrana
[uredi | uredi izvor]Gubar je polifagna štetočina, čije su gusenice mogu hraniti lišćem preko 100 vrsta biljaka, ali u pojedinim područjima svog rasprostranjenja on preferira određene biljne vrste. U kontinentalnom delu to su, pre svega, hrastovi, zatim grab, bukva, brestovi i drugo, a od voćaka jabuke i šljive. Gubar, u nedostatku hrane, može obrstiti i četinare (smrču, jelu i borove). Značaj ove štetočine je i u tome što predstavlja jednog od prvih biotskih uzročnika u procesu sušenja hrastovih šuma u Srbiji, kao primarna štetočina.
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
♀ -
♂
_Female.jpg)
Mere suzbijanja gubara
[uredi | uredi izvor]Gubar se može suzbijati primenom mehaničkih i hemijskih mera u stadijumu jajeta i primenom aviosuzbijanja u stadijumu gusenice.
- Suzbijanje gubara u stadijumu jajeta sprovodi se primenom: mehaničkih mera - koje podrazumevaju skidanje (struganje) gubarevih legala zajedno sa delom mrtve kore oštrim predmetom, sakupljanje u posude ili džakove i spaljivanje na za to određenim mestima i hemijskih mera - koje podrazumevaju natapanje gubarevih legala petrolejom, (prije preparatima na bazi di-nitro-orto-kreozola (DNOC-a), koji je sad zabranjen za upotrebu zbog otrovnosti po čovjeka i toplokrvne životinje) ili naftom kojoj se dodaje malo bitulita radi pojačanja boje, sunđerom pričvršćenim na štap dužine dva ili više metara zavisno od mesta polaganja jaja - legala.
- Suzbijanje gubara u stadijumu gusenice sprovodi se primenom aviometode, odnosno aviotretiranjem korišćenjem bioloških preparata. Aviotretiranje kao metod suzbijanja sprovodi se u proleće kada se iz jaja razviju gusenice i tretiranje se vrši u mlađim larvenim stupnjevima (najbolji efekti su kad se tretira drugi stadijum).
Koje će se metode suzbijanja primeniti zavisi od intenziteta napada, visine položenih legala i pre svega zdravstvenog stanja populacije gubara.
Podvrste
[uredi | uredi izvor]| Podvrsta | Latinsko ime | Rasprostranjenost | Karakteristike |
|---|---|---|---|
| Evropski gubar | Lymantria dispar dispar | Evropa, Jugozapadna Azija i Severna Afrika[3] | Ženke imaju krila ali ne mogu da lete[3] |
| Azijski gubar | Lymantria dispar asiatica | Istočna Azija,[3] zapadna Severna Amerika[4] | Ženke mogu da lete; privlači ih svetlost[3] |
| Japanski gubar | Lymantria dispar japonica | Japan[3] | Mužjaci su veliki, tamnosmeđe su boje[3] |
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Gypsy Moth, Lymantria dispar Linnaeus (Lepidoptera: Lymantriidae), Springer-Verlag, Pristupljeno 2020-12-12
- ^ „Bestimmungshilfe des Lepiforums: Lymantria Dispar”. www.lepiforum.de. Pristupljeno 2020-12-12.
- ^ a b v g d đ Pogue, Michael. „A review of selected species of Lymantria Huber [1819]” (PDF). Forest Health Technology Enterprise Team. Pristupljeno 14. 9. 2012.
- ^ „Asian Gypsy Moth Lymantria dispar asiatica”. Pest Tracker National Agricultural Pest Information System. Pristupljeno 14. 9. 2012.
