G-kod
G-kod (engl. G-code) je vrsta simboličkog koda koji se najčešće koristi za kontrolu obradnih operacija računarskih numerički upravljanih mašina (RNU mašina), zajedno sa M-kodom.
To je skup funkcija koje vrše pomjeranje alata i-ili objekta, promjenu brzine, i bušenje-glodanje-varenje ili druge operacije, u zavisnosti od mašine. Nije potpuno standardizovan, već svaki proizvođač obično dodaje neke komande specifične za svoje proizvode. O tome treba voditi računa pri korištenju programa s jedne mašine na drugoj.
Standard koji se uglavnom prati u SAD je RS274D, a u Evropi često DIN 66025 ili ISO 6983.
G-Kodovi i njihova upotreba[uredi | uredi izvor]
Prikazani su neki važniji G-kodovi i M-kodovi po ISO standardima.
- M03, M04, M05 Vrtenje alatke (noža) (ili objekta, zavisno od mašine) u smjeru kazaljke na satu (udesno), Vrtenje alatke ulijevo, Zaustavi vrtenje
- M08, M09 Hlađenje ili podmazivanje uključeno, H. ili p. isključeno
- M02 Program stop
- M30 Zaustavi program, premotaj na početak
- M98 Zovi potprogram
- M99 Vrati se iz potprograma
- M00, M01 Zaustavi program, opcioni stop
- G96, G97 konstantna površinska brzina, konstantna brzina vrtenja alatke
- G50 najveća brzina vrtenja
- G95, G94 brzina pomjeranja objekta (mm po rotaciji), mm/minuti
- G00, G01 brzo pomjeranje, linearna interpolacija (ako se sječe u pravoj liniji)
- F brzina pomjeranja objekta
- S brzina vrtenja
- X Y Z A B C U V W, Koordinate smjera
Primjer upotrebe[uredi | uredi izvor]
Primjer G-koda, koji stvara cilindrični objekt dužine jednog inča, na RNU tokarskoj mašini. Sa N su označene linije programa, a povremene M komande služe za kontrolu same mašine.
M-kodovi kontrolišu čitavu mašinu, i funkcije kao start, stop, uključivanje tečnosti za hlađenje i tako dalje.
| Linija | Kod | Opis |
|---|---|---|
| N01 | M216 | Uključi posmatranje |
| N02 | G00 X20 Z20 | Odmakni nož od objekta, na poziciju X20 Z20 |
| N03 | G50 S2000 | Podesi najveću brzinu vrtenja |
| N04 | M01 | Opcioni stop |
| N05 | T0303 M6 | Izaberi alat #3, koristi koordinate alata sa linije 3 programske tabele, pozicioniraj nosač alata da izabere novi nož |
| N06 | G96 S854 M42 M03 M08 | Promjenjiva brzina rezanja 854 stope u minuti, visoka brzina vrtenja, počni sa rotacijom udesno, počni sa sipanjem tečnosti za hlađenje |
| N07 | G00 X1.1 Z1.1 | Pozicioniraj nož na tačku 1.1 inč od početka objekta i 0.05 inča od strane |
| N08 | G01 Z1.0 F.05 | Nastavi horizontalno dok nož nije 1 inč od linije datuma |
| N09 | X0.0 | Nastavi dok nož nije u sredini |
| N10 | G00 Z1.1 | Brzo pomjeranje na 1.1 inča od početka objekta |
| N11 | X1.0 | Nastavi pomjeranje sve dok nož nije na kraju završene spoljašnje dimenzije |
| N12 | G01 Z0.0 F.05 | Pomjeri horizontalno dok objekt nije doveden do 1 inč dijametra do datum linije |
| N13 | M05 M09 | Zaustavi rotaciju, prekini prskanje tečnosti za hlađenje |
| N14 | G28 G91 X0 | Idi na početnu X poziciju, zatim na početne pozicije ostalih osa |
| N15 | M215 | Isključi praćenje opterećenja |
| N16 | M30 | Zaustavi program, promjeni objekt ako treba, idi na početak |
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Robert N. Bateson, Introduction to Control System Technology, 6th edition. . Prentice Hall. ISBN 978-0-13-895483-3..