Deveta konferencija Pokreta nesvrstanih
| Deveta konferencija Pokreta nesvrstanih | |
|---|---|
 | |
| Datum osnivanja | 1989. |
| Sedište | Beograd,  SFRJ |
| Generalni sekretar | Janez Drnovšek, SFRJ |
| Matična organizacija | Pokret nesvrstanih |
Deveta konferencija Pokreta nesvrstanih održana je od 4. do 7. septembra 1989. godine u Beogradu u Socijalističkoj Republici Srbiji, tada konstitutivnoj republici SFR Jugoslavije, okupivši šefove država i vlada Pokreta nesvrstanih.[1] Beograd je postao prvi grad koji je po drugi put bio domaćin samita Pokreta nesvrstanih, nakon što je 1961. godine glavni grad Jugoslavije ugostio i Prvu konferenciju Pokreta nesvrstanih.[2] Jugoslavija je jednoglasno izabrana za domaćina ovog skupa na Konferenciji ministara spoljnih poslova nesvrstanih zemalja 1988. godine u Nikoziji na Kipru.[3][2] Iako je Savezni sekretarijat za spoljne poslove, predvođen Budimirom Lončarom, sa entuzijazmom prihvatio ulogu domaćina, Predsedništvo SFRJ kao kolektivni šef države, bilo je rezervisano prema ovom poduhvatu. Uz podršku Josipa Vrhovca, na kraju je doneta odluka da se prihvati organizacija zbog strahovanja da bi odbijanje moglo ukazati na dubinu krize u zemlji.[4] Savezna tela su se nadala da bi ovaj skup mogao podstaći lidere jugoslovenskih republika da pristupe rešavanju sve očiglednije krize na konstruktivan i miran način. Ipak, kriza je kulminirala ratovima u Jugoslaviji 1991. godine.[4] Ovaj Samit se upravo zbog toga često opisuje i kao "labudova pesma" istaknute jugoslovenske hladnoratovske diplomatije.[4] Samit je održan u Sava centru u Novom Beogradu, a uvodni govor na slovenačkom jeziku održao je Janez Drnovšek.[5]
Na ovom skupu, Jugoslavija je uspela da ubedi članice Pokreta da iz finalnog dokumenta izostave antiameričke i antizapadne stavove, kao i najoštrije kritike Izraela i cionizma. Prvi put su u dokument uključena i poglavlja o ljudskim pravima, slobodama i pravima žena.[6] Istovremeno, Jugoslavija je u Beogradu ugostila Jasera Arafata u svojstvu predsednika Palestine, a ne kao vođu Palestinske oslobodilačke organizacije.[6] Nezadovoljni umerenim stavom domaćina, radikalniji članovi Pokreta, poput Iraka, Irana i Kube, poslali su niže zvaničnike da predvode svoje delegacije.[6] Organizaciju Samita vodio je iskusni diplomata i poslednji predstavnik Jugoslavije u Ujedinjenim nacijama, Darko Šilović.[7][5]
Tokom događaja, Novosadski sajam, Beogradski sajam i Zagrebački velesajam predložili su izložbe posvećene temi Pokreta nesvrstanih, dok je Jugoslovenski leksikografski zavod iz Zagreba inicirao naučni i kulturni simpozijum o istorijatu Pokreta. Pored toga, brojni ekonomski i kulturni događaji organizovani su širom Jugoslavije.[5] Delegati su, kao simbol prijateljstva, zasadili sadnice stabala u Parku prijateljstva u Novom Beogradu.[8]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ 9th Summit Conference of Heads of State or Government of the Non-Aligned Movement (PDF) (Izveštaj). [James Martin Center for Nonproliferation Studies. 1989.
- ^ a b „Yugoslavia Reported to be Next Non-aligned Chairman”. The Associated Press. 10. 9. 1988. Pristupljeno 23. 9. 2021.
- ^ „Foreign ministers of the non-aligned group of nations early...”. United Press International. 11. 9. 1988. Pristupljeno 23. 9. 2021.
- ^ a b v Tvrtko Jakovina (2011). Treća strana Hladnog rata. Fraktura. ISBN 978-953-266-203-0.
- ^ a b v Jakovina, Tvrtko (2020). Budimir Lončar: Od Preka do vrha svijeta [Budimir Lončar: From Preko to the top of the World] (na jeziku: Croatian). Zaprešić, Croatia: Fraktura. str. 292. ISBN 978-953358239-9.
- ^ a b v „In 9th Summit, Nonaligned Bloc Is Likely to Ease Anti-U.S. Policy”. The New York Times. 5. 9. 1989. Pristupljeno 23. 9. 2021.
- ^ „Šilović: Za Hrvate sam izdajnik, a za Srbe neprijatelj”. PCNEN. 18. 9. 2011. Pristupljeno 23. 9. 2021.
- ^ Petar Minić (n.d). „Konferencije Pokreta nesvrstanih - kada je Beograd bio Svet”. 011info.com. Pristupljeno 23. 9. 2021.