Dimitrije Najdanović
| Dimitrije Najdanović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 20. jun 1897. |
| Mesto rođenja | Kragujevac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 24. mart 1986. (89 god.) |
| Mesto smrti | Vuster, Ohajo, SAD |
| Narodnost | Srbin |
| Religija | Pravoslavni hrišćanin |
| Univerzitet | Pravoslavni bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu Univerzitet Fridrir-Vilhelm u Berlinu |
| Profesija | teolog, doktor filozofije |
| Politička karijera | |
| Politička stranka | Jugoslovenski narodni pokret Zbor |
Dimitrije Najdanović (Kragujevac, 7/20. jun 1897 — Vuster, 24. mart 1986) bio je srpski teolog, književnik, protojerej-stavrofor Srpske pravoslavne crkve i vanredni profesor Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Bio je istaknuti pripadnik Jugoslovenskog narodnog pokreta Zbor.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Mladost[uredi | uredi izvor]
Rođen je u porodici koja je pripadala srednjem staležu. Njegov otac je bio strog i prijatan učitelj, a majka pobožna domaćica. U rodnom mestu je završio osnovnu školu, a njegovo školovanje je omeo Prvi svetski rat.
Međuratni period[uredi | uredi izvor]
Završio je Bogosloviju „Svetog Save“ i Bogoslovski fakultet u Beogradu. Između 10. decembra 1921. godine i 2. oktobra 1924. godine je bio asistent za istoriju religije na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, ali je to mesto napustio po sopstvenoj molbi.[1] Pohađao je studije istorije i filozofije na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu od 1935. do 1938. godine. U tom periodu postaje blizak sa profesorom Veselinom Čajkanovićem, na čiji predlog postaje član Jugoslovenskog narodnog pokreta Zbor.
Odlazi na doktorske studije filozofije na Univerzitetu Fridrih Vilhelm u Berlinu 1939. godine, kod profesora Nikolaja Hartmana i Edvarda Šprangera. Doktorirao je 1940. godine sa tezom „Filosofija istorije Imanuela Hermana Fihtea”. Po povratku u Kraljevinu Jugoslaviju, sve do Aprilskog rata, predavao je veronauku u Četvrtoj muškoj realnoj gimnaziji u Beogradu.
U časopisu Hrišćanska misao je objavio zapažen tekst „Sumorne teze u obliku apela crkvi“ u kojem je sumirao duhovno stanje u Kraljevini Jugoslaviji i ukazao da je komunizam najopasniji neprijatelj Crkve[2]:
Crkva danas nema opasnijeg neprijatelja od komunizma. Svi su razlozi, a najviše duh i smisao postojanja crkve, da odlučno stupi u borbu protiv komunizma. Borba se mora povesti odmah i odlučno.
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Od 3. novembra 1941. godine je radio u Ministarstvu prosvete Vlade narodnog spasa.[1] Za vanrednog profesora na katedri Hrišćanske etike Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu izabran je 25. januara 1943. godine i predavao je Uvod u filosofiju sa istorijom filosofije.[1]
U Zavodu za prinudno vaspitanje omladine u Smederevskoj Palanci, koji je osnovala Vlada narodnog spasa za prevaspitavanje komunista učenika srednjih škola, a koji se nalazio pod nadležnošću Ministarstva prosvete, Najdanović je držao ideološka predavanja, a predavanja su držali i Dimitrije Ljotić, Velibor Jonić, Đoko Slijepčević, Hrvoje Magazinović i Ratko Parežanin.
Kritikovao je neutralan stav Srpske pravoslavne crkve po pitanju komunističkog pokreta otpora i optužio je da dopušta da je „crveni demonizam" nagriza iznutra.[3]
Emigracija i smrt[uredi | uredi izvor]
Sa suprugom Jelenom je emigrirao u Austriju 1944. godine, uoči oslobođenja Beograda. Jedno vreme su proveli u logoru u Lincu, a zatim odlaze u Rim. Uz preporuku patrijarha srpskog Gavrila V odlaze u Englesku 1947. godine. U emigraciji je predavao dogmatiku, hrišćansku apologetiku i etiku na Dorčhester koledžu, koji je ustupljen Srpskoj pravoslavnoj crkvi, a bio je i njegov dekan. Među njegovim studentima su bili Veselin Kesić i Irinej Kovačević, potonji episkop američko-kanadski i mitropolit novogračanički.
Od 1948. do 1960. godine je bio i paroh Darbija, kada odlazi u Montreal. Tamo je u novoj parohiji otkupio kuću i preuredio je u hram Svete Trojice, a otvorio je i prostor za druženje srpskih emigranata.[4] Odlazi u Njujork 1967. godine, da bi se kasnije odselio u Vuster radi lečenja. Sve vreme je aktivno radio na okupljanju takozvane ljotićevske emigracije, odnosno bivših pripadnika JNP Zbor i Srpskog dobrovoljačkog korpusa. Afirmativno je pisao o liku i delu Dimitrija Ljotića.[5]
Umro je 24. marta 1986. godine u Vusteru. Sahranjen je 28. marta 1986. godine na manastirskom groblju manastira Svetog Save u Libertivilu.[6]
Dela[uredi | uredi izvor]
- Blaženi i blaženstva, 1965;
- Tri srpska velikana - Njegoš, Jakšić, Velimirović, Minhen 1975;
- Svetosavlje, Beograd 2000;
- Filosofija istorije Imanuela Hermana Fihtea i drugi spisi iz filosofije, bogoslovlja i književnosti, Fond istine o Srbima, Beograd 2003.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Šijaković, Bogoljub (2007). „Filosofija u kontekstu hrišćanske kulture - filosofija kao nastavni predmet na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu u Beogradu” (PDF). Zbornik radova Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Pravoslavni bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu. knj. 1: 54.
- ^ Đurić, Veljko. Golgota Srpske pravoslavne crkve 1941-1945.
- ^ Petranović, Branko (1992). Srbija u Drugom svetskom ratu 1939—1945. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. str. 459.
- ^ „Istorija”. Crkveno-školska opština "Sveta Trojica" - Montreal.
- ^ Najdanović, Dimitrije. „Dimitrije Ljotić - teolog među političarima”. Centar za istraživanje pravoslavnog monarhizma. Arhivirano iz originala 15. 05. 2021. g. Pristupljeno 15. 05. 2021.
- ^ „Život Srba u Americi (Pravoslavlje br. 911)”. Pravoslavlje (novine srpske patrijaršije). Arhivirano iz originala 7. 1. 2012. g. Pristupljeno 22. 3. 2012.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
