Ekocid
Ekocid predstavlja delovanje ili proces koji kao rezultat ima naglu ili dramatičnu promenu prirodne okoline na nekom području, koja za sobom nosi narušavanje ekološke ravnoteže u obliku naglog izumiranja ili migracije većeg dela flore i faune. U užem smislu pod ekocidom se podrazumevaju procesi koji su posledica ljudske aktivnosti, pre svega kroz katastrofalno zagađenje, neadekvatno i neumereno korišćenje prirodnih resursa, ili njihovo namerno uništavanje tokom rata ili etničkog čišćenja.[1]
Izraz je neologizam koji potiče od grčke reči oikos ("kuća") i latinske reči cedere, a prvi put se počeo koristiti 1960-ih, u vreme Vijetnamskog rata, odnosno vezano za kontroverznu operaciju Ranč Hend tokom koje su američke snage koristile Agent Oranž i druge defolijante u nastojanju da hemijskim sredstvima "očiste" džunglu i tako oduzmu prirodni zaklon Vijetnamskim gerilcima.[2]
Izraz je postepeno stekao veliku popularnost među ekološkim i drugim aktivistima, i koristi se u svrhe buđenja javnosti za probleme zaštite okoline, odnosno kritikovanja delovanja korporacija i država štetnih po okolinu. Duže vremena traju pokušaji da ekocid, slično kao i genocid, uđe u međunarodno krivično pravo kao posebna vrsta zločina protiv mira, odnosno zločina protiv čovečanstva. Ovi napori, međutim, nisu dali nekih značajnijih rezultata.[3]
Dana 22. januara 2013. godine, odbor od jedanaest građana iz devet zemalja EU zvanično je pokrenuo "Evropsku građansku inicijativu: Kraj ekoida u Evropi " Evropskoj komisiji koja je institucija koja predlaže nove zakone EU. Inicijativa ima za cilj kriminalizaciju ekocida, veliku štetu i uništavanje ekosistema, uključujući uskraćivanje pristupa tržištu za proizvode bazirane na ekocidu EU i ulaganja u aktivnosti koje izazivaju ekocid. Tri poslanika, Kejt Tejlor, Eva Joli i Jo Leinen, javno su dali prve potpise. Inicijativa nije prikupila 1 milion potrebnih potpisa, već se o njoj raspravljalo u Evropskom parlamentu. [4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Gray, Mark Allan. 'The international crime of ecocide' (1996) 26 California Western International Law Journal 215.
- ^ [1] Penal Code Vietnam 1990 Art 342 Wipo.int
- ^ [2] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. maj 2023) Transparency International Transparency.org
- ^ Public hearing in the European Parliament | European Citizens' Initiative | The ECI Campaign http://www.citizens-initiative.eu/public-hearing-in-the-european-parliament/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. decembar 2018)
