Eks an Provans
 | Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. |
| Eks an Provans fr. Aix-en-Provence | |
|---|---|
 La Rotonda | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Francuska |
| Region | Provansa-Alpi-Azurna obala |
| Departman | Ušće Rone |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2019. | 145.133 [1] |
| — gustina | 779,95 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 31′ 52″ S; 5° 27′ 14″ I / 43.531127° S; 5.454025° I |
| Vremenska zona | UTC+1, leti UTC+2 |
| Aps. visina | 173 m |
| Površina | 186,08 km2 |
  Eks an Provans Eks an Provans na karti Francuske | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 13100, 13090 |
| INSEE kod | 13001 |
Eks an Provans (fr. Aix-en-Provence, izgovor [ɛksɑ̃pʀovɑ̃s]) grad je u južnoj Francuskoj, oko 30 kilometara od Marselja. Nalazi se u regiji Provansa i departmanu Ušće Rone. Po podacima iz 2006. godine broj stanovnika u mestu je bio 142.534.
Istorija
[uredi | uredi izvor]
U tom području su u 4. veku p. n. e. živela keltsko-ligurska plemena. Eks se najpre zvao Akva Sekstija(lat. Aquae Sextiae) je osnovao 122. p. n. e. rimski konzul Sekstinije Kalvin, na mestu gde su se nalazili topli izvori i konzul je dao ime izvorima. Tu se 102. p. n. e., odigrala bitka kod Akve Sekstije, u kojoj su Rimljani pod zapovedništvom Gaja Marija pobedili Kimbre i Teutonce. Uhvaćene germanske žene su pri tome izvršile masovno samoubistvo, što je ušlo u legendu kao primer germanskog herojstva.
U 4. veku Eks an Provans je postao metropola Narbonije Sekunde. Vizigoti su ga zauzeli 477. U sledećem veku naizmenično su ga pljačkali Franci i Lombardi, a Saraceni su ga zauzeli 731. Za vreme srednjeg veka bio je glavni grad Provanse, ali tek u i posle 12. veka dostiže zenit, kada pod kućama Aragon i Anžu postaje umetnički i intelektualni centar.
Posebno je bio značajan u doba dobrog kralja Renea I od Napulja. Grad je 1409. postao univerzitetski centar u doba kralja Renea. Zajedno sa preostalim delom Provanse postao je deo Francuske 1487. Kralj Luj XII je 1501. osnovao skupštinu Provanse, koja je postojala do 1789.
U Eks an Provansu je rođen Pol Sezan (1839 — 1906), a živeo je i Emil Zola.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Klima
[uredi | uredi izvor]Nalazi se na jugu Francuske, pa ima toplu klimu. Prosečna januarska temperatura je 5 C, a prosečna julska je 22 C. Ima 300 sunčanih dana i 91 dan sa kišom. Samo delomično je zaštićen od dejstva mistrala.
| Klima (Eks an Provans) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 17,5 (63,5) |
23,6 (74,5) |
24,6 (76,3) |
26,9 (80,4) |
30,8 (87,4) |
34,8 (94,6) |
40,5 (104,9) |
38,8 (101,8) |
33,2 (91,8) |
30,0 (86) |
23,0 (73,4) |
19,6 (67,3) |
40,5 (104,9) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | 11,5 (52,7) |
11,6 (52,9) |
15,2 (59,4) |
18,1 (64,6) |
22,4 (72,3) |
26,0 (78,8) |
30,7 (87,3) |
29,6 (85,3) |
26,1 (79) |
20,8 (69,4) |
13,5 (56,3) |
11,9 (53,4) |
19,8 (67,6) |
| Prosek, °C (°F) | 5,6 (42,1) |
6,0 (42,8) |
9,0 (48,2) |
— | 15,8 (60,4) |
19,3 (66,7) |
23,2 (73,8) |
22,4 (72,3) |
19,1 (66,4) |
14,9 (58,8) |
8,2 (46,8) |
6,9 (44,4) |
13,3 (55,9) |
| Srednji minimum, °C (°F) | −0,4 (31,3) |
0,3 (32,5) |
2,7 (36,9) |
5,3 (41,5) |
9,2 (48,6) |
12,6 (54,7) |
15,7 (60,3) |
15,1 (59,2) |
12,1 (53,8) |
9,0 (48,2) |
2,9 (37,2) |
1,9 (35,4) |
7,2 (45) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −15,7 (3,7) |
−12,2 (10) |
−8,0 (17,6) |
−4,7 (23,5) |
−0,7 (30,7) |
4,2 (39,6) |
5,4 (41,7) |
6,1 (43) |
3,1 (37,6) |
−5,0 (23) |
−9,0 (15,8) |
−9,0 (15,8) |
−15,7 (3,7) |
| Količina padavina, mm (in) | 54 (21,3) |
44 (17,3) |
40 (15,7) |
58 (22,8) |
41 (16,1) |
25 (9,8) |
13 (5,1) |
31 (12,2) |
61 (24) |
85 (33,5) |
51 (20,1) |
52 (20,5) |
555 (218,5) |
| [traži se izvor] | |||||||||||||
Demografija
[uredi | uredi izvor]| 1962. | 1968. | 1975. | 1982. | 1990. | 1999. | 2006. | 2011. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 67.943 | 89.566 | 110.659 | 121.327 | 123.842 | 134.222 | 142.534 | 140.684 |
Glavne znamenitosti
[uredi | uredi izvor]- Široki bulevar Mirabo (fr. Cours Mirabeau) sa dvostrukim drvoredom deli grad na dva dela. Sledi liniju starih gradskih zidina.
- Katedrala Svetog spasioca (fr. Saint-Sauveur Cathedral) je uglavnom iz 11, 12 i 13. veka, a građena je na bivšem rimskom hramu. Portal katedrale je gotičkog stila sa pomno izrezbarenim vratima, a sa strane se nalazi nedovršeni toranj. U unutrašnjosti se nalaze tapiserije iz 16. veka, drugi umetnički radovi i kada za krštenja iz 4. veka.
- Nadbiskupska palata i romanički klostar nalaze se uz katedralu sa južne strane.
- Gradska većnica je građevina klasičnog stila iz sredine 17. veka. Ima lepe drvoreze i veliku biblioteku sa mnogim vrednim rukopisima. Sa strane se nalazi toranj sa satom, izgrađen 1505.
- Eks an Provans ima termalne banje, po kojima je poznat još od antike. Sadašnje banjsko lečilište izgrađeno je 1705. na mestu antičkih banja.
- Za Eks an Provans se često govori da predstavlja grad hiljada fontana. Među poznatijima su „Fontana četiri delfina“, izgrađena 1667. fontana „Dobri kralj“ iz 19. veka i velika fontana Rotonda izgrađena 1860.
Partnerski gradovi
[uredi | uredi izvor]
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Terasa i braserija des Deux Garçons na bulevaru Mirabo, gde su česti gosti bili Emil Zola i Pol Sezane -
Bulevar Mirabo -
Gradska većnica -
Kraj gradske većnice -
Fontana
Reference
[uredi | uredi izvor]Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- Baza podataka: Insee (jezik: francuski)
- Aix en Provence Tourist office website
- Festival website
- Cyberflag : Flag of Aix-en-Provence
- Zvanični veb-sajt
- American University Center of Provence
- IEFEE language school
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
