Pređi na sadržaj

Emili Blekvel

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Emili Blekvel
Lični podaci
Datum rođenja(1825-10-08)8. oktobar 1825.
Mesto rođenjaBristol, Engleska
Datum smrti7. septembar 1910.(1910-09-07) (84 god.)
Mesto smrtiJork Klif, Mejn, Sjedinjene Američke Države
ObrazovanjeUniverzitet Kejs Vestern Rizerv
Porodica
SupružnikElizabeta Kušier
Naučni rad
PoljeMedicina

Emili Blekvel (8. oktobar 1826 – 7. septembar 1910) bila je pionirka u 19. veku, dajući značajan doprinos medicini i borbi za ženska prava. Bila je druga žena koja je stekla diplomu medicine na današnjem Univerzitetu Kejs Vestern Rizerv, nakon Nensi Talbot Klark. Godine 1993. primljena je u Nacionalnu kuću slavnih žena.

Emili je napravila velike pomake u medicinskoj oblasti, učestvujući u osnivanju Njujorške bolnice za siromašne žene i decu[1] i stvaranju Centralnog udruženja žena za pomoć.[2] Zajedno sa svojom sestrom Elizabet Blekvel osnovala je Ženski medicinski koledž u Njujorku.[3] Nedugo zatim, Emili je pomogla u osnivanju Londonske škole medicine za žene.[3]

Rani život i obrazovanje

[uredi | uredi izvor]

Emili Blekvel je rođena 8. oktobra 1826. godine u Bristolu, Engleska, kao šesto od devetoro preživele dece Samjuela i Hane Lejn Blekvel. Porodica Blekvel bila je veoma imućna za to vreme i omogućila je Emili obrazovanje uz privatne predavače. Njihov dom bio je intelektualno podsticajno okruženje, delom zahvaljujući Samjuelu, koji je bio disident, reformator i laički propovednik.

Još kao dete, Emili je bila stidljiva, ali izuzetno inteligentna. U porodičnom potkrovlju izvodila je razne eksperimente. Tokom mladosti postala je "amaterski stručnjak" za cveće i ptice, zahvaljujući opsežnom čitanju i posmatranju prirode oko porodične kuće.[4]

Roditelji su imali liberalne stavove o obrazovanju i od ranog detinjstva su je podsticali da izučava matematiku i nauke. Godine 1832. porodica Blekvel emigrirala je u Sjedinjene Američke Države, a 1837. naselila se u blizini Sinsinatija, Ohajo.

Inspirisana primerom svoje starije sestre Elizabet, Emili Blekvel je podnela zahtev za studije medicine na Medicinskom koledžu u Dženivi, Njujork, na kojem je njena sestra diplomirala 1849. godine, ali je njena prijava odbijena. Nakon što su je odbile i druge škole, 1853. godine primljena je na Medicinski koledž Raš u Čikagu, gde je studirala godinu dana. Međutim, kada su se muški studenti pobunili zbog studiranja sa ženom, Medicinsko društvo Ilinoisa je ukinulo njen prijem.

Na kraju je primljena na Medicinski koledž u Klivlendu, Ohajo, ogranak Zapadnorezervnog univerziteta, gde je 1854. godine stekla titulu doktora medicine s počastima.[5]

Knjiga koju su napisale Emili i Elizabet Blekvel

Na Zapadnorezervnom univerzitetu, obrazovanje žena u medicini započelo je zahvaljujući dekanu Džonu Delamejteru, uz podršku Društva za medicinsko obrazovanje žena Ohaja, osnovanog 1852. godine kako bi ženskim studentima medicine pružalo moralnu i finansijsku podršku. Ipak, uprkos njihovim naporima, fakultet Zapadnorezervnog univerziteta je 1856. godine izglasao ukidanje Delamejterove politike, ocenivši kao „necelishodno“ da se ženama i dalje omogućava upis. Te iste godine, Američka medicinska asocijacija je usvojila izveštaj kojim se odvraća od zajedničkog obrazovanja muškaraca i žena u medicini.

Zapadnorezervni univerzitet je ponovo počeo da prima žene 1879. godine, ali je to činio povremeno tokom narednih pet godina. Kontinuirani upis žena započeo je tek 1918. godine.

Nakon što je stekla diplomu medicine, Emili Blekvel je nastavila usavršavanje u Edinburgu kod ser Džejmsa Jang Simpsona, u Londonu kod dr Vilijama Dženera, kao i u Parizu, Berlinu i Drezdenu.

Karijera

[uredi | uredi izvor]

Godine 1857. Emili Blekvel je, zajedno sa svojom sestrom Elizabetom i Marijom Zakrzevskom, osnovala Njujoršku bolnicu za siromašne žene i decu. Već 1859. godine, Emili je prikupila 50.000 dolara za osnivanje medicinske škole, a 1860. bolnica je započela obuku žena kao pomoćnih lekara.[1]

Od samog početka, Emili Blekvel je preuzela odgovornost za upravljanje bolnicom i prikupljanje sredstava. Narednih četrdeset godina nadgledala je rad bolnice, uključujući hirurgiju, negu pacijenata i vođenje finansija. Putovala je u Olbani kako bi ubedila zakonodavno telo da dodeli bolnici sredstva koja će obezbediti njenu dugoročnu finansijsku stabilnost. Zahvaljujući njenim naporima, bolnica se iz skromne kuće sa 16 soba pretvorila u potpuno opremljenu zdravstvenu ustanovu.

Ženski medicinski koledž njujorške ambulante (saopštenje, 1868–69).

Godine 1871. Emili je postala članica Njujorškog okružnog medicinskog društva.[6] Do 1874. bolnica je godišnje pružala usluge za više od 7.000 pacijenata. Emili Blekvel je bila ključna za dugoročni opstanak Njujorške bolnice za siromašne žene i decu, omogućivši da veliki broj žena i dece iz marginalizovanih zajednica dobije neophodnu zdravstvenu zaštitu.[4]

Tokom Američkog građanskog rata, Emili Blekvel je pomogla u osnivanju Ženske centralne asocijacije za pomoć (Women's Central Association of Relief), koja je bila zadužena za odabir i obuku medicinskih sestara za službu u ratu. Ova asocijacija je obučila blizu 4.000 žena i distribuirala preko 470.000 komada odeće i oko 300.000 posteljina širom Sjedinjenih Američkih Država u periodu od 1861. do 1863. godine. Emili i Elizabet Blekvel, zajedno sa Meri Livermor, odigrale su ključnu ulogu u razvoju Sanitarne komisije Sjedinjenih Država (United States Sanitary Commission).[7]

Nakon rata, 1868. godine, sestre Blekvel osnovale su Ženski medicinski koledž u Njujorku. Emili je tokom trideset godina radila kao profesorka akušerstva i ginekologije, podučavajući preko 300 žena u vremenu kada mešovite medicinske škole nisu bile uobičajene. Nakon što je Elizabeta 1869. godine prešla u London da pomogne u osnivanju Londonske škole medicine za žene, Emili je postala dekan koledža.

Godine 1876. program studija je produžen na tri godine, a 1893. godine na četiri godine, što je bilo ispred standarda u medicinskoj struci tog doba. Do 1899. godine, Ženski medicinski koledž je obrazovao 364 žene doktorke, značajno doprinoseći povećanju broja žena u medicini.

Od 1883. godine, Emili Blekvel je živela sa svojom partnerkom Elizabetom Kušier, koja je takođe radila kao doktorka u njihovoj bolnici.[8] Iako se nikada nisu venčale, kada je Emili napunila 44 godine, usvojila je devojčicu po imenu Neni.[9]

Na prelazu između dva veka, Blekvel i Kušier su se povukle iz aktivnog rada. Emili je svoju penziju videla kao priliku da se posveti širim društvenim pitanjima i nastavi da se zalaže za društvene promene.[10] Nakon njene penzije 1900. godine, bolnica koju je osnovala nastavila je sa radom pod novim imenom — NYU Downtown Hospital.[1]

Kuća Emili Blekvel i Elizabet Kušier u Montkleru, Nju Džerzi.

Nakon što su godinu i po dana provele putujući Evropom, Emili i Elizabet su ostatak života provodile na relaciji između svoje kuće u Montkleru, Nju Džerzi, tokom zime, i Jork Klifa u Mejnu, tokom leta.[11] Takođe je često putovala u Kaliforniju i južnu Evropu zbog zdravstvenih razloga.

Godine 1906. ponovo je videla svoju sestru Elizabetu poslednji put pre nego što je Elizabeta doživela pad niz stepenice, od kojeg se nikada nije potpuno oporavila i preminula je u maju 1910. godine.[1] Nekoliko meseci kasnije, 7. septembra 1910. godine, Emili Blekvel je preminula od enterokolitisa u Jork Klifu, u državi Mejn.[12]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v g „Emily Blackwell”. History of American Women (na jeziku: engleski). 2012-02-07. Pristupljeno 2023-11-17. 
  2. ^ „Women's Central Association of Relief During the Civil War”. jocelyngreen.com (na jeziku: engleski). 2012-08-07. Pristupljeno 2023-11-27. 
  3. ^ a b „Elizabeth Blackwell”. britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-11-27. 
  4. ^ a b „Changing the Face of Medicine | EmilyBlackwell”. cfmedicine.nlm.nih.gov. Pristupljeno 2025-02-23. 
  5. ^ Kelly, Howard A. (1907-01-26). „Cyclopedia of American Medical Biographies.”. JAMA: The Journal of the American Medical Association. XLVIII (4): 342. ISSN 0098-7484. doi:10.1001/jama.1907.02520300070014. 
  6. ^ „EASCFA Exhibitions”. www.brooklynmuseum.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-10-20. 
  7. ^ „Women of the U.S. Sanitary Commission”. History of American Women (na jeziku: engleski). 2015-02-26. Pristupljeno 2023-10-13. 
  8. ^ Faderman, Lillian (2000). To Believe in Women. Mariner Books. str. 6, 289—290. ISBN 978-0-618-05697-2. 
  9. ^ „All About Emily Blackwell, A Medical Pioneer”. ThoughtCo (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-12-01. 
  10. ^ „Emily Blackwell | Encyclopedia.com”. www.encyclopedia.com. Pristupljeno 2023-12-01. 
  11. ^ Faderman (2000), p. 289
  12. ^ „Dr. Emily Blackwell Dead” (PDF). The New York Times. 9. 9. 1910. Pristupljeno 2007-06-21. „One of Founders of First Women's Hospital In America.” 

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Blackwell, Emily. „Blackwell, Emily”. American National Biography Online. Oxford University Press. Pristupljeno 25. 3. 2017. 
  • Loue, Sana; Sajatovic, Martha; Cain, Tambra (2004). „Blackwell, Elizabeth”. Encyclopedia of woment's healthNeophodna slobodna registracija. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers. ISBN 978-0306480737. 
  • Atwater, Edward C (2016). Women Medical Doctors in the United States before the Civil War: A Biographical Dictionary. Rochester, NY: University of Rochester Press. ISBN 9781580465717. OCLC 945359277. 
  • Nimura, Janice P. (2021). The Doctors Blackwell: How Two Pioneering Sisters Brought Medicine to Women and Women to Medicine. W. W. Norton & Company. ISBN 978-0393635546. 
Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Емили_Блеквел&oldid=29072834”