Enfild (puška)
| Enfild model 1853 | |
|---|---|
 Enfild model 1853 | |
| Vrsta | puška sprednjača |
| Poreklo |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Upotreba | |
| Bojno delovanje | Krimski rat Indijska pobuna 1857. godine Američki građanski rat |
| Proizvodnja | |
| Varijante | puška i karabin |
| Specifikacije | |
| Masa | oko 4 kg |
| Kalibar | 14,7 mm |
| Vrsta operacije | kapislara |
| Brzina paljbe | 2-3 met/min |
| Maks. ef. domet | do 1.200 m |
| Način punjenja | sprednjača sa Minjeovim zrnom |
Enfild model 1853[a] (engl. Pattern 1853 Enfield), britanska puška kapislara iz 19. veka. Nakon 1867. preostale puške prepravljene su u ostraguše Snajder-Enfild.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Razvoj
[uredi | uredi izvor]Sredinom 19. veka u evropskim vojskama (najpre u Francuskoj od 1849) počelo je zamenjivanje dotadašnjih glatkocevnih musketa izolučenim puškama sprednjačama daleko većeg dometa i preciznosti, sa cilindričnim zrnom, takozvanim puškama tipa Minje. U Velikoj Britaniji, puške ovog tipa uvedene su 1853. godine. Nakon testiranja više ponuđenih modela, usvojena je puška Enfild model 1853.
Karakteristike
[uredi | uredi izvor]Puške Enfild bile su izolučene muskete sprednjače sa tabanom na kapislu. Punile su se Minjeovim zrnom,[1] šupljim projektilom cilindričnog oblika, sa poprečnim žlebovima i limenim čepom u dnu. Poprečni žlebovi omogućavali su bolje zaptivanje cevi prilikom nabijanja zrna šipkom, dok je limeni čep omogućavao širenje zrna pod uticajem barutnih gasova i još bolje zaptivanje cevi prilikom opaljivanja. Zbog malog gubitka barutnih gasova i dobrog zaptivanja cevi ove puške imale su veliki domet (do 1.200 m) i preciznost za ono vreme.[2]
Puške ovog tipa u Krimskom ratu (1853-1856) pokazale su veliku prednost nad puškama glatkih cevi, koje su imale domet od svega 200 m.[2]
Indijski ustanak
[uredi | uredi izvor]Radi bržeg punjenja, donji deo fišeka (u kome se nalazilo zrno) bio je namazan svinjskom ili goveđom mašću. Kada je početkom 1857. godine počelo uvođenje ovih pušaka kod sepoja (britanskih domorodačkih trupa) u Indiji, došlo je do pobune koja je za nekoliko nedelja eskalirala u Indijski ustanak 1857. Pošto bi pre punjenja svaki vojnik morao da odgrize vrh fišeka, indijski vojnici su se plašili da će izgubiti svoju kastu (hinduisti) ili učiniti greh (muslimani).[3]
Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ Kod vatrenog oružja, broj modela označava godinu početka proizvodnje.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Hadži-Damjanović 1973, str. 520.
- ^ a b Đurašinović 1974, str. 548.
- ^ Ričards 2007, str. 24–25.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Hadži-Damjanović, Jovan (1973). „Minje, Klod”. Ur.: Gažević, Nikola. Vojna enciklopedija. 5 (2. izd.).
- Đurašinović, Radomir (1974). „Puška”. Ur.: Gažević, Nikola. Vojna enciklopedija. 7 (2. izd.).
- Richards, D.S. (2007). Cawnpore and Lucknow, A Tale of Two Sieges [Kanpur i Laknau, priča o dve opsade]. Barnsley: Pen & Sword Books Ltd. ISBN 1-84415-516-1.