Etiopski kalendar
Etiopski kalendar ili kalendar Eritreje je glavni kalendar koji se koristi u Etiopiji, a služi i kao liturgijska godina za hrišćane u Eritreji i Etiopiji koji pripadaju eritrejskoj pravoslavnoj crkvi Tevahedo, crkvi etiopske pravoslavne crkve, istočnim katoličkim crkvama, koptskoj pravoslavnoj crkvi u Aleksandriji, i etiopsko-eritrejski evangelizam.
Opšte odlike
[uredi | uredi izvor]To je solarni kalendar koji, pak, potiče iz egipatskog kalendara, ali kao julijanski kalendar, on dodaje skokni dan svake četiri godine bez izuzetka, i počinje godinu 29. avgusta ili 30. avgusta u julijanskom kalendaru. Jaz između 7-8 godina između etiopskih i gregorijanskih kalendara proizilazi iz alternativnog proračuna u određivanju datuma Blagovesti. Kao i koptski kalendar, etiopski kalendar ima 12 meseci od 30 dana plus 5 ili 6 epagomenalnih dana, koji obuhvataju trinaesti mesec. Etiopski meseci počinju istim danima kao oni iz koptskog kalendara, ali njihova imena su u Ge'ezu. Šesti epagomenalni dan se dodaje svakih 4 godine, bez izuzetka, 29. avgusta u julijanskom kalendaru, 6 meseci pre odgovarajućeg julijanskog prestupnog dana. Tako je prvi dan etiopske godine, 1 maskaram, godinama između 1900. i 2099. godine, obično 11. septembar. Međutim, to pada 12. septembra u godinama pre gregorijanske prestupne godine.
Ere
[uredi | uredi izvor]Da bismo označili godinu, Etiopljani i sledbenici eritrejskih crkava danas koriste ere Inkarnacije, koja datira iz Blagoviesti ili Inkarnacije Isusa 25. marta, kako je izračunao Anijan Aleksandrijski; tako je njegova prva građanska godina počela 7 meseci ranije, 29. avgusta. Ovo dovodi do toga da je broj godina u Etiopiji za 8 godina manji od broja gregorijanskih godina od 1. januara do 10. ili 11. septembra, a zatim 7 godina manje za ostatak gregorijanske godine. U prošlosti, brojne druge ere za brojne godine su takođe bile u širokoj upotrebi u Etiopiji i Kraljevini Aksum.
Era mučenika
[uredi | uredi izvor]Najvažnija era - nekada široko korišćena od strane istočnog hrišćanstva, i još uvek korišćena od strane koptske pravoslavne crkve u Aleksandriji - bila je era mučenika, poznata i kao Dioklecijanova era, ili doba Dioklecijana i mučenika, čija je prva godina počela 29. avgusta 284. godine. U odnosu na gregorijanske i julijanske novogodišnje dane, od 1. do 4. meseca kasnije, razlika između ere mučenika i godine posle Hrista je 285 godina (285 = 15 × 19). To je zato što je 525. godine Dionisije Ekiguus odlučio da doda 15 metonskih ciklusa postojećim 13 metonskim ciklusima Dioklecijanove ere (15 × 19 + 13 × 19 = 532) da bi se dobio čitav 532-godišnji Uskršnji ciklus, čiji je prvi ciklus završio.
Anno mundi (u godini sveta) prema Panodoru
[uredi | uredi izvor]Oko 400. godine nove ere, aleksandrijski monah Panodor je fiksirao aleksandrijsku eru, datum nastanka, 29. avgusta 5493. pne. Posle 6. veka naše ere koristili su egipatski i etiopski hronolozi. Dvanaesti 532-godišnji ciklus ovog perioda počeo je 29. avgusta 360. godine, i tako 76 godina nakon ere mučenika.
Anno mundi (u godini sveta) prema Anijanu
[uredi | uredi izvor]Biskup Anijan je kao stil novogodišnjice, 25. marta, preferirao stil Blagovesti. Tako je prešao u Panodorovo doba za oko šest meseci, da bi počeo 25. marta 5492. godine pre nove ere. U etiopskom kalendaru to je ekvivalentno 15 Magabit 5501. pre Hrista.[1] Anno mundi ostalo je u upotrebi sve do kraja 19. veka.[2]
Ciklus prestupne godine
[uredi | uredi izvor]Četvorogodišnji ciklus povezan je sa četiri Jevanđelista: prva godina nakon etiopske prestupne godine je nazvana Jovanova godina, a zatim Matejeva godina, a zatim Markova godina. Godina sa 6. epagomenalnim danom je tradicionalno označena kao Lukina godina.
Meseci
[uredi | uredi izvor]| Ge'eѕ, amharik i tigrinija | Julijanski kalendar | Gregorijanski kalendar |
|---|---|---|
| Mäskäräm (መስከረም) | 29. avgust | 11. septembar |
| Ṭəqəmt(i) (ጥቅምት) | 28. septembar | 11. oktobar |
| Ḫədar (ኅዳር) | 28. oktobar | 10. novembar |
| Taḫśaś ( ታኅሣሥ) | 27. novembar | 10. decembar |
| Ṭərr(i) (ጥር) | 27. decembar | 9. januar |
| Yäkatit (Tn. Läkatit) (የካቲት) | 26. januar | 8. februar |
| Mägabit (መጋቢት) | 25. februar | 10. mart |
| Miyazya (ሚያዝያ) | 27. mart | 9. april |
| Gənbo (t) (ግንቦት) | 26. april | 9. maj |
| Säne (ሰኔ) | 26. maj | 8. jun |
| Ḥamle (ሐምሌ) | 25. jun | 8. jul |
| Nähase (ነሐሴ) | 25. jul | 7. avgust |
| Ṗagʷəmen/Ṗagume (ጳጐሜን/ጳጉሜ) | 24. avgust | 6. septembar |
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Ring in the New". 10 September 2004. Retrieved 8 February 2017.
- ^ "Walters Ms. W.850, Ethiopian Gospels". Retrieved 8 February 2017. Church of Madhane Alam in Majate, 1892–1893, known from the endnote on fol. 95r, which gives a record in Amharic of a land grant to the church of Mǝğäte Mädḫane ‛Aläm, enacted in the Year of Matthew, 7385 Anno Mundi (= 1885 EC = 1892–1893 AD)
